تویو ایتو برنده پریتزکر 2013 در طول دوران حرفه‌ای خود مجموعه‌ای از آثار را خلق کرده است که در آن، نوآوری مفهومی با ساختمانهای خارق‌العاده ترکیب شدند. بیش از 40 سال است که در خلق معماری برجسته تلاش کرده و تاکنون ساخت چندین کتابخانه، خانه، پارک، تئاتر، مغازه، ساختمان اداری و غرفه نمایشگاهی را برعهده داشته است و هر بار به دنبال گسترش احتمالات معماری بوده است.
او دارای که یک استعداد حرفه‌ای است که آن را به فرایند کشف اختصاص داده است، این استعداد ناشی از دیدن فرصت‌هایی در هر پروژه و در هر مکان است.
هرکس هنگام مرور آثار ایتو نه تنها با انواع برنامه‌های کاربردی مواجه می‌شود، بلکه طیفی از زبان‌های معماری را نیز مشاهده خواهد کرد. او به تدریج یک نوع ترکیب خاص معماری شخصی را توسعه داده و به کمال رسانده که نبوغ ساختاری و فنی را با وضوح در هم ترکیب می‌کند.
فرم‌های او با رویکرد مینیمالیستی و یا پارامتریک مطابقت ندارند. شرایط گوناگون منجر به پاسخ‌های گوناگون می‌شوند. از همان ابتدا با استفاده از مواد و اجزای استاندارد صنعتی برای سازه‌های سبک وزن خود آثار مدرن تولید کرده است؛ برای مثال با لوله‌ها، مشبک‌های توسعه یافته، ورق آلومینیوم سوراخ‌دار و پارچه‌های نفوذپذیر. آثار گویای بعدی وی، عمدتاً با استفاده از بتن مسلح شکل گرفته‌اند.
او به طرز خارق‌العاده قادر است ساختار، فضا، محیط، فناوری و مکان بطور کاملاً یکسان در کنار یکدیگر را حفظ کند. اگرچه بنظر می‌رسد که ساختمانهای تکمیل شده بدون هیچ زحمتی در تعادل کامل قرار دارند اما همه‌ی آنها نتیجه دانش عمیق وی از هنر و توانایی در برخورد همزمان با همه جنبه‌های معماری هستند.
علیرغم پیچیدگی که در آثارش مشاهده می‌شود، ترکیب بسیار دقیق باعث شده است هر یک از آثار او به سطح خاصی از آرامش برسند بنابراین ساکنان می‌توانند آزادانه فعالیت‌های خود را در داخل ساختمان توسعه دهند.
معمولاً برای توصیف آثار تویو ایتو از واژه «نوآورانه» استفاده می‌کنند. این ویژگی در غرفه‌ی موقت برای بروژ در سال 2002 و ساختمان تادز در توکیو در سال 2004 کاملاً مشهود است.
پوست این ساختمان نیز به عنوان سازه عمل می‌کند. «نوآوری» را می‌توان از طریق نوع استفاده وی از مواد سنتی به روش‌های غیرمتعارف نیز مشاهده کرد، برای مثال، استفاده از بتن برای ایجاد فرم‌های ارگانیک جاری در توسعه تجاری در ویووسیتی در سنگاپور. علاوه بر آن، ساختمان‌‌هایش مملو از اختراعات تکنولوژیکی جدید هستند، همان طور که در گنبد اوداته یا برج بادهای یوکوهاما مشاهده می‌شود.
این نوآوری تنها از طریق فرایند ایتو امکان پذیر است که برای تجزیه و تحلیل دقیق و عینی هر موقعیت قبل از ارائه راه حل بکار می‌گیرد.
ایتو گفته است که او برای معماری سیال تلاش می‌کند بنابراین خود را به محدودیت‌های معماری مدرن محدود نخواهد کرد. او برای دستیابی به این امر مهم در سندای مدیاتک (2000) از لوله‌های ساختاری استفاده کرد تا ویژگی‌های فضایی داخلی جدید خلق کند.
همچنین در خانه‌ی اپرای متروپولیتن تایچونگ، از شبکه افقی و عمودی فضاها برای خلق فرصت‌هایی جهت برقراری ارتباط و اتصال استفاده کرده است. ایتو به دنبال رهایی از شبکه‌های در هم تنیده است بنابراین به این روابط علاقمند شده است: روابط بین اتاقها، نمای بیرونی و داخلی و یا رابطه‌ی ساختمان و محیط پیرامونش.
آثار تويو ايتو با الهام از اصول طبيعت اجرا می‌شوند یعنی همان طور که در وحدت بين ساختارهاي شبه آلي، سطح و پوست مشهود است.
دستور کار خلاقانه شخصی تویو ایتو همیشه با رعایت مسئولیت عمومی همراه بوده است. هنگام کار کردن بر روی ساختمان هایی که باید ملاحظات عموم مردم را در آن لحاظ کنید، کارها پیچیده‌تر خواهند شد و ریسک آن افزایش خواهد یافت، اما حتی این موارد نیز باعث انصراف او نخواهند شد. او گفته است که معماری نه تنها باید به نیازهای فیزیکی افراد پاسخ دهد، بلکه باید به نیازهای احساسی افراد نیز توجه کند.
از میان فضاهای متعدد الهام بخش که تاکنون ساخته است می‌توان به این موارد اشاره کرد؛ تالار تشییع شهرداری در استان گیفو در سال 2006 یا کتابخانه دانشگاه هنر تاما در توکیو، 2007 یا غرفه گالری سرپانتین در لندن در سال 2002، اما این‌ها فقط سه نمونه از آثاری هستند که درک آگاهانه ایتو از نیازهای مردم و فعالیت‌های داخل ساختمان را نشان می‌دهند. همچنین آثار دیگر او از جمله «خانه – برای – همه» یا فضاهای کوچک مشترک برای زلزله زدگان ژاپن در سال 2011 بطور مستقیم احساس مسئولیت اجتماعی او را نشان می‌دهند.
آموزش معماران آینده همیشه مورد توجه تویو ایتو بوده است. این امر در پذیرش سِمَت‌های تدریس و یا اخیراً در فعالیت بازسازی کلبه‌ی نقره‌ای که بخشی از موزه‌ی معماری تویو ایتو در اومیشیما است و معمولاً به عنوان کارگاه و تحقیقات از آن استفاده می‌شود نیز مشهود است.
شاید یک مثال کامل تر در این زمینه دفتر کارش باشد، این دفتر کار همچون یک مدرسه برای معماران جوان است که در آن مشغول یادگیری و کار هستند. بدیهی است که او به طور همزمان با ارائه نوآوری، مرزهای معماری را نیز به سمت جلو سوق می‌دهد، اما هرگز راه را پشت سرش نمی‌بندد.
او پیشگام است و دیگران را تشویق می‌کند از کشفیاتش استفاده کنند و در عین حال، در مسیر خودشان نیز پیشروی کنند. از این نظر، او یک استاد واقعی است که اکسیژن تولید می‌کند نه اینکه فقط آن را مصرف کند.
تویو ایتو خالق ساختمان های بی‌انتها است و بطور همزمان مسیرهای جدیدی را جسورانه ترسیم می‌کند. معماری او حال و هوای خوش بینی، سبکی و شادی را به نمایش می‌گذارد و آکنده از حس منحصر به فرد بودن و فراگیر بودن است.
به این دلایل و همچنین به دلیل ترکیب ساختار، فضا و شکل که منجر به خلق فضاهای پذیرا شده است و یا به دلیل حساسیت او نسبت به چشم انداز و برای تزریق طرح‌هایش با ابعاد معنوی و برای شاعرانه‌هایی که از همه‌ی آثارش فراتر می‌رود، جایزه معماری پریتزکر سال 2013 به تویو ایتو اهدا شد.
اعضاء هیات داوران پریتزکر 2013
لرد پالامبو، رئیس هیات مدیره
آلخاندرو آراونا
استفن بریر
یونگ هو چانگ
گلن مرکات
جوهانی پالاسما
مارتا ثورن، مدیر اجرایی
