بیوگرافی تویو ایتو
تويو ايتو در 1 ژوئن 1941 در كيجو (سئول) كره (ژاپني) متولد شد. پدرش یک تاجر بود که علاقه خاصی به ظروف سرامیکی مربوط به دورههای اولیه سلسلهی «یی» کُره و نقاشیهای سبک ژاپنی داشت. او همچنین از طرفداران ورزش بیسبال و گلف بود.
در سال 1943، ایتو، مادرش و دو خواهر بزرگترش به ژاپن بازگشتند. دو سال بعد، پدرش نیز به ژاپن بازگشت و همهی آنها در شیموسووا ماچی، زادگاه پدرش، در استان ناگانو زندگی کردند. پدرش در سال 1953 درگذشت، او در آن زمان فقط 12 سال داشت.
پس از آن بقیهی اعضای خانواده کارخانه تولید میسو (خمیر لوبیا) را اداره کردند. در حال حاضر، همهی افراد خانواده او فوت کردند، البته به غیر از یک خواهرش که سه سال از او بزرگتر است.
ایتو دفتر معماری خود را در سال 1971 تأسیس کرد و سال بعد از آن نیز ازدواج کرد. همسرش در سال 2010 درگذشت. آنها یک دختر داشتند که اکنون 40 سال دارد و سردبیر مجله نیوپون است.
ایتو اعتراف میکند که در جوانی علاقه چندانی به معماری نداشته است. با این حال چندین عامل موثر در همان سالهای اولیه وجود داشتند. پدربزرگش فروشنده چوب بود و پدرش عاشق تهیه نقشه برای ساخت خانهی دوستان بود.
هنگامیکه ایتو دانشآموز سال اول دبیرستان بود، مادرش از یوشینوبو آشیهارا، معمار سبک مدرنیست که به تازگی از ایالات متحده به ژاپن بازگشته بود و در دفتر مارسل بروئر کار میکرد، درخواست کرد تا یک خانه در توکیو برایشان طراحی کند.
او برای کلاس سوم دبیرستان به توکیو رفت و در دبیرستان هیبیا ثبت نام کرد. در آن زمان، رویای معمار شدن در سر نداشت – عاشق بیسبال بود. توجه او زمانی به معماری جلب شد که در دانشگاه توکیو تحصیل میکرد. او برای درس طراحی جهت اخذ مدرک کارشناسی، طرح بازسازی پارک اوئهنو را ارائه کرد که برندهی جایزهی برتر دانشگاه توکیو شد.
پس از فارغالتحصیلی از گروه معماری دانشگاه توکیو در سال 1965، تویو ایتو در شرکت کیونوری کیکوتاکه و شرکاء شروع به کار کرد. در سال 1971، او آمادهی راهاندازی استودیوی خود در توکیو بود و نام آن را ربات شهری (Urbot) نهاد، اما در سال 1979، نام شرکت معماری تویو ایتو و شرکاء را برگزید.
او جوایز بینالمللی متعددی دریافت کرده است، از جمله بیست و دومین جایزه سلطنتی امپراتوری ژاپن که به افتخار شاهزاده تاکاماتسو به هنرمندان اعطاء میشود (2010)، مدال طلای موسسهی سلطنتی معماران بریتانیایی (2006)، و شیر طلایی برای یک عمر دستاورد هنری در هشتمین نمایشگاه بینالمللی دوسالانه ونیز (2002).
همهی افتخارات وی در بخش «خلاصه واقعیتها» از همین مجموعه رسانه ذکر شدند. او استاد مهمان در دانشگاه توکیو، دانشگاه کلمبیا، دانشگاه کالیفرنیا، لس آنجلس، دانشگاه کیوتو، دانشگاه هنر تاما بوده است و در ترم بهار سال 2012، میزبان یک استودیو خارجی از دانشکدهی هاروارد مقطع کارشناسی ارشد در رشتهی طراحی بود، این کار برای اولین بار در آسیا انجام شد.
آثار او در نمایشگاه های موزهای متعدد به نمایش درآمدند از جمله در انگلستان، دانمارک، ایالات متحده، فرانسه، ایتالیا، شیلی، تایوان، بلژیک و شهرهای متعدد ژاپن. مطالبی از او یا دربارهی او در همهی آن کشورها و همچنین سایر کشورها منتشر شدند.
او دورههای تخصصی (فلوشیپ) افتخاری را در برخی موسسات گذرانده است، از جمله انستیتو معماران آمریکا، موسسه سلطنتی معماران بریتانیایی، موسسه معماری ژاپن، انجمن معماران و مهندسان ساختمان توکیو و آکادمی علوم و هنرهای آمریکا.
یکی از اولین پروژههایش، ساخت یک خانه در حومه توکیو در سال 1971 بود. این سازه که «خانه آلومینیومی» نام گرفت شامل قاب چوبی بود که کاملاً با آلومینیوم پوشیده شده بود. اغلب کارهای اولیه او پروژههای مسکونی بودند. در سال 1976، خانهای برای خواهرش ساخت که مدتی قبل شوهرش را از دست داده بود.
این خانه را نیز «U سپید» نام نهاد و باعث جلب توجه بسیار به آثار ایتو گردید. همین خانه در سال 1997 تخریب شد. ایتو در اغلب آثارش در دهه 1980 توضیح میدهد که همیشه به دنبال حذف معانی متعارف در آثارش بوده است بنابراین از تاکتیک های مینیمالیستی استفاده کرده است که یک نوع ایجاد سبک شبیه به هوا و باد در معماری است.
او سندای مدیاتک (که در شهر سندای، ایالت مییاگی، ژاپن در سال 2001 تکمیل شد) را یکی از آثار برجسته در حرفه خود مینامد. تویو ایتو در کتاب فایدون توضیح داده است: « مدیاتک از بسیاری جهات با ساختمانهای عمومی معمولی متفاوت است.
درحالیکه ساختمان عمدتاً به عنوان یک کتابخانه و گالری هنری استفاده میشود، سازمان مربوطه، به طور فعال تلاش کرده برنامه های متنوع را بین بخشهای گوناگون تقسیم کند، موانع ثابت بین رسانه های گوناگون را به طور موثر برطرف کند تا بتدریج یک تصویر از نحوهی تسهیلات فرهنگی آتی ارائه گردد.
این نوع باز بودن حاصل مستقیم اجرای یک ساختار ساده است؛ این ساختار شامل صفحات بتنی مسطح (که صفحات فولادی لانه زنبوری بتنی هستند) است که 13 لوله به داخل آن نفوذ کردند. حداقل تعداد دیوار ممکن برای این فضا درنظر گرفته شد تا عملکردهای مختلف آزادانه در نواحی باز که بین لولهها قرار دارند، انجام شوند.»
ایتو در مراسم سخنرانی کنت کسلر در دانشگاه پرینستون در سال 2009، افکار کلی خود را در زمینهی معماری توضیح داده است:
« جهان طبیعی کاملاً پیچیده و متغیر است و سیستمهای آن سیال هستند – بر روی جهان سیال ساخته شدند. در این خصوص، معماری همیشه سعی کرده یک سیستم پایدارتر ایجاد کند. یک توصیف سادهانگارانه آنست که بگوییم سیستم شبکه در قرن بیستم ایجاد شد. این سیستم در سراسر جهان محبوب شده است چون با کمک آن میتوان ساختمان های بزرگ را در زمان کوتاه ساخت.
با این حال، شهرهای جهان تحت همین تاثیر همگن هستند. حتی میتوان ادعا کرد که افراد ساکن و شاغل در آنها نیز همگن هستند. طی ده سال گذشته و در پاسخ به آن، سعی کردم با اندکی اصلاح شبکه راهی برای ایجاد روابط بیابم تا ساختمانها را به پیرامونشان و محیط نزدیکتر کنم.» ایتو بخش آخر کلام خود را اینگونه اصلاح میکند: « محیط طبیعی خودشان!»
در سال 2004، در منطقه بسیار شیک توکیو به نام اوموتساندو، ایتو یک ساختمان برای شرکت تولیدی کیف و کشف ایتالیایی به نام تادز طراحی کرد. در این طراحی، درختان منبع الهام بودند. شرکت ایتو شرح مختصری از پروژه را ارائه میدهد:
درختان اجسام طبیعی هستند که به تنهایی میایستند و شکل آنها دارای عقلانیت ساختاری ذاتی است. الگوی محیطهای مرئی درختان با هم تداخل دارد و همچنین جریان منطقی نیروها را ایجاد میکند. با اقتباس از نمودار درختان شاخهدار، هرچه ساختمان بلندتر باشد، شاخهها نازکتر شده و تعداد آنها بیشتر میشود و مقدار روزنه بین آنها نیز افزایش مییابد. به همین ترتیب، فضاهای داخلی ساختمان با فضاهای نسبتاً متفاوت بر اساس نوع استفاده که مد نظر باشد، ظاهر میشوند.
با انکار تمایزهای آشکار بین دیوارها و پنجره ها، خطوط و صفحات، دو و سه بُعدی، شفافیت و نیمه شفافیت، این ساختمان با یک نوع انتزاع خاص متمایز میگردد. محیط مرئی درخت با یک نوع کشش دائمی بین خاصیت جسمانی و انتزاع آن، تصویر جدید ایجاد میکند.
برای این پروژه، ما (ایتو و کارکنانش) قصد داشتیم ساختمانی بسازیم که از طریق معماری جدیدش، حضور پررنگ یک نشان تجاری به شیوه خاص و قدرت در منظر شهری را جلوهگر کند که در برابر گذر زمان مقاومت خواهد کرد.»
پس از طراحی ساختمانهای مورد تحسین منتقدان مانند: سندای مدیاتک، در اوایل دهه 2000، ایتو بعنوان یک معمار برجسته بینالمللی شناخته شد که پروژههایی در سراسر آسیا، اروپا، آمریکای شمالی و آمریکای جنوبی اجرا کرده است. ایتو استادیوم اصلی بازیهای جهانی 2009 در کائوزیونگ و همچنین خانهی اپرای درحال ساخت تایچانگ که هر دو در تایوان هستند را طراحی کرده است.
در اروپا، ایتو و شرکتش نمای ساختمانهای «آپارتمانهای مسکونی خیابانی» را با امواج بسیار چشمگیر استنلس استیل بازسازی کردند. در سال 2002، گالری موقت پاویون سرپانتین در هایدپارک لندن را طراحی کردند. پروژههای دیگر در این مدت شامل پروژه مسکونی «O سپید» در ماربلا، شیلی و دانشگاه هرگز ساخته نشده کالیفرنیا، موزه هنر برکلی/ آرشیو فیلم اقیانوس آرام در کالیفرنیا است.
با این حال، شاید مهمترین مورد برای ایتو، پروژههای کشور خودش باشند که در اثر زلزله و سونامی 11 مارس 2011 به شدت در هم مچاله شدند. این فاجعه باعث شد تا ایتو و گروهی دیگر از معماران ژاپنی مفهوم «خانه – برای – همه» در یک فضای عمومی برای بازماندگان را ارائه کنند. ایتو در مقاله «تویو ایتو – نیروهای طبیعی» که توسط انتشارات دانشکده معماری پرینستون به چاپ رسید، گفته است:
«مراکز امدادی هرگز حریم خصوصی در نظر نمیگیرند، فضایی که آنها ارائه میدهند به ندرت برای خواب یا آرمیدن کافی است.
واحدهای مسکونی موقت که شتابزده ساخته میشوند، تفاوت چندانی با ردیفهایی از صدفهای خالی ندارند: به هرحال این شیوهی زندگی بسیار دشوار و ظالمانه است. اما حتی در چنین شرایطی هم مردم سعی دارند لبخند بزنند و کارهایی برای بهبود انجام دهند …
آنها برای برقراری ارتباط و اشتراک دور هم جمع میشوند، حتی در سختترین شرایط. به همین ترتیب، آنچه در اینجا میبینیم ریشههای معماری، یا حداقل شکل دهی به فضاهای مشترک هستند.
معمار کسی است که بتواند چنین فضاهایی را در قالب انسانیتر ارائه کند تا مناسب برای صرف وعدههای غذایی ناچیز باشند؛ همچنین باید آنها را اندکی زیباتر و راحتتر کند.»
از نظر ایتو، اصول اساسی معماری مدرن توسط «خانه – برای – همه» به چالش کشیده شد. وی میافزاید: «در دوران مدرن، معماری به دلیل اصالت خود دارای بالاترین رتبه بوده است. در نتیجه، موضوعات ابتدایی – چرا یک ساختمان ساخته شده و برای چه کسانی – اکنون فراموش شدهاند.
یک منطقه که دچار بلای طبیعی شده است و همه چیز در آن نابود شده، فرصت خوبی است که از ابتدا، نگاهی تازه به معماری واقعی داشته باشیم. ممکن است «خانه- برای – همه» شامل ساختمان های کوچک باشد، اما این پرسش حیاتی را مطرح میکند که معماری در عصر جدید باید به چه شکل باشد – حتی موضوعات بسیار اولیه را نیز به چالش میکشد که همان معانی اولیه معماری هستند.»
هیات داوران پریتزکر با استناد به اثر ایتو به نام «خانه – برای – همه» دربارهی بیان مستقیم احساس مسئولیت اجتماعی او اظهار نظر کردند.
اخیراً، ایتو به میراث خود نیز فکر کرده است، همانطور که در موزه معماری در آن جزیره کوچک به نام اومیشیما در دریای داخلی سِتو که نام وی را بر خود دارد، شاهد هستیم. این موزه که توسط خود ایتو طراحی شده، در سال 2011 افتتاح شد تا پروژههای گذشتهی وی را به نمایش گذارد و همچنین بعنوان کارگاهی برای معماران جوان خدمت کند.
این مجموعه شامل دو ساختمان است، ساختمان اصلی به نام «کلبهی فولادی» و یک کلبه دیگر در همان نزدیکی به نام «کلبهی نقرهای» که بازسازی خانه قبلی معمار در توکیو است که در سال 1984 ساخته شد.