جایزه معماری پریتزکر 2011 در واشنگتن دی سی به معمار پرتغالی اهدا می‌شود.
توماس جی پریتزکر، رئیس بنیاد هیات و حامی مالی جایزه پریتزکر، امروز اعلام کرد که ادواردو سوتو دو مورا، معمار 58 ساله اهل پرتغال، منتخب هیات داوران برای دریافت جایزه معماری پریتزکر 2011 است. مراسم رسمی آنچه در سراسر جهان به عنوان بزرگترین افتخار معماری شناخته می‌شود، در یکی از بهترین ساختمان‌های کلاسیک واشنگتن دی سی، یعنی سالن اجتماعات اندرو دبلیو. ملون در تاریخ 2 ژوئن برگزار شد.
پریتزکر پس از اعلام انتخاب هیات داوران توضیح داد: « این دومین بار در تاریخ جایزه است که یک معمار پرتغالی انتخاب می‌شود. اولین مورد در سال 1992 بود که این افتخار نصیب آلوارو سیزا شد.»
هدف از اهداء جایزه معماری پریتزکر، که در سال 1979 توسط مرحوم جِی اِی پریتزکر و همسرش، سیندی، بنیانگذاری شد، این است که به طور سالانه از یک معمار زنده که آثار ساخته شده او ترکیبی از استعدادها، بینش و تعهد باشد و همچنین از طریق هنر معماری کمک‌های پیوسته و قابل توجه به بشریت و محیط ساخته شده کرده باشد، تقدیر کنند. مبلغ 100,000 دلار همراه با یک مدال برنزی به برندگان اعطاء شد.
لرد پالومبو، رئیس هیات داوران جایزه پریتزکر، از خانه خود در انگلستان و به نقل از هیات داوران که بر دلایل انتخاب امسال تمرکز دارد، گفت: « در سه دهه‌ی گذشته، ادواردو سوتو دو مورا مجموعه آثاری برای زمان حال تولید کرده که بازتابی از سنت‌های معماری هستند.»
او همچنین ادامه داد: « ساختمان‌هایش دارای توانایی منحصر به فرد برای انتقال ویژگی‌های ظاهراً متضاد هستند – قدرت و فروتنی، شجاعت و ظرافت، اقتدار عمومی جسورانه و احساس صمیمیت – که همه را به طور همزمان دارا هستند.»
در دوران دانشجویی، ساوتو د مورا به مدت پنج سال در آلوارو سیزا کار کرد. از زمان تاسیس شرکت خودش در سال 1980، سوتو د مورا بیش از شصت پروژه را به انجام رسانده است که بیشتر آنها در زادگاهش یعنی کشور پرتغال هستند، اما پروژه‌هایی در اسپانیا، ایتالیا، آلمان، انگلستان و سوئیس نیز دارد . این پروژه‌ها شامل خانه‌هایی برای سکونت یک خانواده، سینما، مراکز خرید، هتل‌ها، آپارتمان‌ها، ساختمان های اداری، گالری‌های هنری و موزه‌ها، مدارس، مراکز ورزشی و مترو هستند.
استادیوم او در براگا، پرتغال که در سال 2004 تکمیل شد، محل برگزاری مسابقات فوتبال، جام قهرمانان اروپا بود و مورد تحسین همگان قرار گرفت. حدود یک میلیون و نیم یارد مکعب گرانیت از سایت مخصوص استخراج شد تا برای ساخت بتن ورزشگاه خُرد شود. با کمک انفجارهای دقیق در دیواره کوه، یک جداره گرانیتی به ارتفاع یکصد فوت ایجاد شد تا یک انتهای ورزشگاه باشد.
ساوتو دو مورا این همزیستی کوه طبیعی با بنای ساخته شده توسط انسان را «معماری خوب» توصیف می‌کند. به قول خودش: « خراب کردن کوه برای ساخت بتن ناراحت کننده بود.» هیات داوران این اثر را بسیار قوی و عظیم در بستر اصلی با یک چشمانداز قدرتمند توصیف کردند.
یکی دیگر از پروژه‌های او، برج بورگو است که در سال 2007 به پایان رسید. این برج در شهر زادگاهش یعنی پورتو در پرتغال ساخته شد، همان شهری که وی در آن کار و زندگی می‌کند.
هیات داوران آن را این گونه توصیف کردند: « دو ساختمان در کنار هم، یکی عمودی و دیگری افقی با مقیاس‌های مختلف که گویی در چشمانداز شهری با هم گفتگو می‌کنند.» ساوتو دو مورا اظهار داشت که «از نظر من، یک برج اداری بیست طبقه، یک پروژه غیرعادی است، چون کار خود را با ساختن خانه‌های تک خانوار شروع کردم.»
ساوتو دو مورا خانه‌های متعدد طراحی کرده است که یکی از آنها «خانه شماره دو» ساخته شده در شهر بوم عیسی است. هیات داوران نیز به دلیل «غنای غیر معمول حصارکشی با دیوارهای خارجی بتنی» آن را مورد توجه قرار دادند.
ساوتو دو مورا در مورد این پروژه گفته است: « از آنجا که این سایت یک تپه نسبتاً شیبدار و مشرف به شهر براگا بود، تصمیم گرفتیم سازه‌هایی با حجم زیاد در راس تپه خلق نکنیم. در عوض، پنج تراس با دیوارهای نگهدارنده ساختیم که هر تراس عملکرد جداگانه داشت – درختان میوه در پایین ترین سطح، یک استخر شنا در سطح بعدی، قسمتهای اصلی خانه در سطح بعدی قرار گرفتند، اتاق خواب‌ها نیز در طبقه چهارم احداث شدند، و در بالاترین سطح نیز یک جنگل کاشتیم.»
یکی دیگر از پروژه‌های او در زادگاهش، پورتو، مرکز فرهنگی است که در سال 1991 تکمیل شد. هیات داوران نیز آن را «مدرک مستدل بر توانایی او در ترکیب صحیح مصالح» توصیف کردند. او از مس، سنگ، بتون و چوب استفاده کرد.
صومعه و محل اقامت راهبان در منطقه کوهستانی نزدیک آمارس، پرتغال، به نام سانتا ماریا دو بورو، نیز پروژه دیگری برای ساوتو دو مورا از سال 1989 تا 1997 بود.
در این پروژه او توانست ساختمان‌هایی با قدمت چند صدساله را به یک مسافرخانه محلی تبدیل کند. نکته جالب در این پروژه برای او این بود که دیوارها بیش از چهار فوت ضخامت داشتند. این ساختمان‌ها در قرن دوازدهم ساخته شده بودند. هیات داوران در خصوص این پروژه گفت است: « ساوتو دو مورا توانست فضاهایی خلق کند که هم با تاریخ سازگار هستند و از نظر ظاهری بسیار مدرن محسوب می‌شوند.»
ساوتو دو مورا، در توصیف یکی دیگر از پروژه‌هایش گفته است: « بعد از اینکه پائولا رگو، نقاش، مرا به عنوان معمار خود انتخاب کرد، خوش شانس بودم که توانستم مکان صحیح را انتخاب کنم. آنجا یک جنگل حصارکشی شده بود که یک فضای باز در میان آن قرار داشت.
بر اساس ارتفاع درختان، مجموعه‌ای از حجم‌ها با ارتفاع‌های گوناگون را پیشنهاد کردم. تداوم بازی عناصر مصنوعی و طبیعی به من کمک کرد تا رنگ بیرونی، یعنی بتن قرمز، را به عنوان رنگ متضاد با سبزی جنگل انتخاب کنم.
قرار دادن دو هرم بزرگ در امتداد محور ورودی مانع از تبدیل شدن این پروژه به یک مجموعه خنثی و جعبه‌مانند گردید.» موزه پائولا رگو در سال 2008 تکمیل شد. هیات داوران آن را این گونه توصیف کردند: «سازه‌ای مدنی و صمیمی که برای نمایش هنر مناسب است.»
ساوتو دو مورا اغلب به عنوان یک «نئو‌میسیَن» توصیف می‌شود و هیات داوران نیز این تاثیرات را این گونه توصف کردند: « او هنگام استفاده از سنگ هزار ساله با اعتماد به نفس بالا عمل می‌کند، همچنین زمانی که از جزئیات مدرن «میس وان در روه» الهام می‌گیرد.»
عکس‌العمل ساوتو دو مورا پس از اطلاع از انتخاب برای دریافت جایزه اینگونه بود: « هنگامی که طی یک تماس تلفنی به من اطلاع دادند به عنوان برنده جایزه‌ی پریتزکر انتخاب شدم، باور نکردم اما پس از مدتی پیام کتبی برای تائید این خبر به دستم رسید و متوجه شدم که این خبر حقیقت دارد، این جایزه برای من یک افتخار بسیار بزرگ محسوب می‌شود.
در واقع، این دومین بار است که این افتخار نصیب یک معمار پرتغالی می‌شود، همین امر اهمیت این موضوع را افزایش می‌دهد.»
هیات داوران برجسته که عهده‌دار انتخاب برنده جایزه پریتزکر 2012 بودند، عبارتند از لرد پالمبو (رئیس هیات داوران) که یک حامی معماری شناخته شده بین‌المللی در لندن است او ریاست هیات امنای گالری‌های سرپانتین را برعهده دارد و رئیس سابق شورای هنرهای بریتانیای کبیر و همچنین رئیس سابق بنیاد گالری تیت بوده است، او همچنین عضو سابق هیات امنای آرشیو میه ون دِر روهه در موزه هنرهای مدرن، نیویورک، نیز هست.
سایر اعضاء بر اساس حروف الفبا عبارتند از آلخاندرو آراونا، معمار و مدیر اجرایی مرکز اِلِمنتال در سانتیاگو، شیلی؛ کارلوس خیمِنِز، استاد دانشکده معماری در دانشگاه رایس، مدیر استودیو خیمِنِز در هوستون در ایالات تگزاس، گلن مورکات، معمار و برنده جایزه پریتزکر 2002،
سیدنی، استرالیا؛ و جوهانی پالاسما، معمار، استاد دانشگاه و نویسنده، هلسینکی، فنلاند؛ رِنزو پیانو، معمار و برنده جایزه پریتزکر در سال 1998، از پاریس، فرانسه و جنوا، ایتالیا؛ کارن اشتاین، نویسنده و مولف و مشاور معماری در نیویورک؛
و مارتا ثورن، معاون روابط خارجی دانشکده معماری و طراحی IE، مادرید، اسپانیا که مدیر اجرایی این جایزه است.
علاوه بر برندگان جایزه پریتزکر که قبلاً ذکر شد، مرحوم فیلیپ جانسون، اولین برنده جایزه‌ی پریتزکر در سال 1979 بود. مرحوم لوئیس باراگان مکزیکی نیز در سال 1980 برگزیده شد. مرحوم جیمز استرلینگ از انگلستان در سال 1981، کوین روشه در سال 1982، لئوه مینگ پِی در سال 1983 و ریچارد میه در سال 1984 انتخاب شدند. هانس هولین از اتریش بعنوان برنده سال 1985 انتخاب شد.
گاتفرید بام از آلمان این جایزه را در سال 1986 دریافت کرد. روبرت ونتوری در سال 1991 این جایزه را دریافت کرد و آلوارو سیزا از پرتغال بعنوان برنده سال 1992 انتخاب شد. کریستین دو پورتزامپارک از فرانسه در سال 1994 برنده جایزه پریتزکر شد. فرانک گری از ایالات متحده در سال 1989 دریافت کننده این جایزه بود. مرحوم آلدو روسی ایتالیایی برنده سال 1990 این جایزه بود.
در سال 1996، رافائل مونئو از اسپانیا برنده این جایزه شد. در سال 1997 مرحوم اِسوِر فِهن از نروژ، در سال 1998 رنزو پیانو از ایتالیا، در سال 1999 سِر نورمن فاستر از انگلستان و در سال 2000، رِم کولهاس از هلند برندگان این جایزه بودند. گلن مورکات استرالیایی این جایزه را در سال 2002 دریافت کرد.
سپس مرحوم یورن اوتزن دانمارکی در سال 2003، زاها حدید از انگلستان در سال 2004 و تام مین از ایالات متحده در سال 2005 مفتخر به دریافت این جایزه شدند. پائولو مندز دا روچا از برزیل در سال 2006 برنده این جایزه بود و ریچارد راجرز در سال 2007 این جایزه را دریافت کرد.
ژان نووِل از فرانسه در سال 2008 برنده این جایزه بود. در سال 2009، پیتر زومتور از سوئیس موفق به دریافت جایزه شد. جایزه سال 2010 به دو معمار ژاپنی به نام‌های کازویو سِجیما و ریو نیشیزاوا، شرکای شرکت SANAA تعلق گرفت.
خانواده پریتزکر رشته معماری را انتخاب کردند چون علاقه وافری به ساخت و ساز داشتند و به همین دلیل در ساخت هتل‌های هیات در سرتاسر جهان مشارکت داشتند، البته آنها همچنین معتقد بودند که معماری یک تلاش خلاقانه است اما در جوایز نوبل گنجانده نشده است. ر
وندهای انتخاب افراد از جوایز نوبل الگوبرداری شده است و انتخاب نهایی توسط هیات داوران بین‌المللی پس از مشورت کافی و رای‌گیری مخفی انجام می‌شود. انتخاب نامزدها هر سال و بطور پیوسته انجام می‌شود، سالانه صدها نامزد از کشورهای سراسر جهان مورد بررسی قرار می‌گیرند.
