در این بخش به معرفی هیئت داوران جایزه پریتزکر 2010 میپردازیم . به مدت بیش از 15 سال، معماران کازویو سجیما و ریو نیشیزاوا در شرکت خودشان SANAA به طور مشترک همکاری کردند، در این جا به سختی میتوانید متوجه شوید که کدامیک مسئول کدام قسمت از یک پروژه است. در نهایت، هر ساختمان اثری از اتحاد هر دو ذهن است.
آنها پروژههای بزرگ همچون «موزه O» در ناگانو و «موزه هنرهای معاصر قرن بیست و یکم» در کانازاوا (هر دو در ژاپن)، «غرفهی شیشه» در موزه تولدو (اوهایو)، «مرکز فرهنگی و تئاتر دوکانستلین» (آلمر، هلند)، «موزهی جدید هنرهای معاصر» (نیویورک، نیویورک)، و مرکز جدید آموزشی رولکس (لوزان، سوئیس) را با هم اجرا کردند.
ساختمانهای سجیما و نیشیزاوا بطرز فریبنده ساده به نظر میرسند. دیدگاه این معماران از یک ساختمان، کاملاً یکپارچه است، در این دیدگاه حضور فیزیکی عقبنشینی میکند تا پسزمینهی حسی برای افراد، اشیا، فعالیتها و مناظر ایجاد شود.
آنها همچون معدود افراد دیگر قادرند ویژگیهای خارقالعاده فضای پیوسته، سبکی، شفافیت و مادی بودن را بررسی کرده و یک ترکیب ظریف ایجاد کنند. معماری سجیما و نیشیزاوا متضاد با معماری پرزرق و برق و پرطمطراق است. در عوض، آنها به دنبال ویژگیهای اساسی معماری هستند که منجر به صراحت، صرفه جویی در مصالح و محدودیت در کار میشود.
با این حال، این صرفه جویی در مصالح فقط یک ابزار کاهندهی عملیات در دست معمار نیست بلکه مبتنی بر تحقیقات دقیق و همه جانبه است که در یک قالبِ کار سخت و عزم پولادین اجرا میشود.
در اینجا یک فرآیند دائمی اصلاح مطرح است، که در آن، برنامهی هر مشتری به طور کامل بررسی میشود و چندین احتمال برای طراحی از طریق نقشهها و مدلهای متعدد بررسی میشود و هر نوع گزینه احتمالی نیز بررسی خواهد شد.
همه ایدهها در نظر گرفته شده و بررسی میشوند، اگر مناسب نباشند دور ریخته میشوند و یا در صورت نیاز اصلاح میشوند و بازنگری میشوند تا اینکه فقط ویژگیهای اساسی یک طرح باقی بماند. نتیجه نهایی، یک اتحاد ماهرانه ساختار و سازمان از هدف منطقی و زیبایی دقیق خواهد بود.
با دیدن ترکیبهای ظریف و شفاف سجیما و نیشیزاوا وسوسه میشویم که آنها را ماهرانه یا کمیاب توصیف کنیم. با این حال، زیبایی شناختی در این آثار کاملاً برجسته است. رویکرد آنها تازه است و همیشه احتمالات جدید در چارچوب محدودیتهای عادی یک پروژه معماری را به طور سیستماتیک در گام بعدی ارائه میکند. آنها از مصالح متداول و روزمره استفاده میکنند و در عین حال با امکانات فناوری معاصر هماهنگ هستند.
درک آنها از فضا، مدلهای مرسوم را بازتولید نمیکند. آنها اغلب فضاهای بدون سلسله مراتب یا به قول خودشان «معادل فضا» را انتخاب میکنند و بنا به وظیفه و بودجهای که در اختیار دارند، ساختمانهای بی تکلف و مردمپسند خلق میکنند.
یک نمونه از آنها را میتوان پروژه آلمِر در هلند نامید، تعداد زیادی کلاس درس و کارگاه آموزشی که چشمانداز خارقالعادهی همه آنها دریاست و یک نمونهی دیگر، مرکز آموزشی رولکس در لوزان است که یک مرکز شبانهروزی برای دانشآموزان محسوب میشود.
سجیما و نیشیزاوا در ابتدا آن را به عنوان یک ساختمان چند طبقه تصور کردند، اما در جریان بررسی، کل پروژه را به یک فضای واحد اما وسیع با قابلیت جریان تردد تبدیل کردند. بسیاری از فضاهای ساختمان (کتابخانه، رستوران، فضاهای نمایشگاهی، دفاتر کار و غیره) نه با کمک دیوارها، بلکه به واسطهی طبقات ناهمسطح متمایز میشوند.
در اینجا برای راحتی استفاده و تطبیق کاربریهای گوناگون از طبقات ناهمسطح در بالا و پائین استفاده شده است، بنابراین حتی در بخش داخلی نیز «چشماندازی برای افراد» خلق شده است.
از نظر سجیما و نیشیزاوا، ارتباط ساختمان با زمینه از اهمیت بسیار بالا برخوردار است. آنها ساختمانهای عمومی را «کوههایی در چشم انداز» نامیدند و معتقدند که هرگز نباید ارتباط طبیعی و معنادار با محیط اطراف خود را از دست بدهند. موزهی جدید نیویورک در منطقهی پرازدحام بووِری به خوبی جا افتاده است.
موزههای محصور شیشهای همانند «غرفهی شیشه» در موزه هنر تولدو در اوهایو، مرزهای درون و برون را در هم شکستند تا چشمانداز مستقیم و متغیر به محیط پیرامون را فراهم کنند.
درحالیکه سجیما و نیشیزاوا تا به امروز رساله های تئوری منتشر نکردند، اما معماران متفکر هستند که کار خود را بر اساس تحقیقات دقیق انجام میدهند و به مفاهیم قوی که به درستی توصیف شدهاند نیز توجه دارند. انتخاب کازویو سجیما به عنوان مدیر نمایشگاه دوسالانه معماری ونیز در سال 2010 نیز یک نوع ادای احترام به همین موضوع بوده است.
برای یک نوع معماری که به طور همزمان ظریف و قدرتمند، دقیق و روان، مبتکرانه است اما بیش از حد خودنمایی نمیکند تا بیش از حد هوشمندانه به نظر برسد، برای خلق ساختمانهایی که با موفقیت با زمینه و فعالیتهایی که در آنها جریان دارند، تعامل دارند و به راحتی حس کامل و غنای تجربی ایجاد کردند و برای یک زبان معماری منحصربه فرد که از یک فرآیند مشارکتی سرچشمه گرفته است و حقیقتاً منحصر به فرد و الهام بخش است؛ برای ساختمانهای حقیقتاً چشمگیر که تاکنون تکمیل کردند و البته وعدهی پروژههای جدید که به ما دادند، کازویو سجیما و ریو نیشیزاوا دریافت کنندگان جایزه پریتزکر 2010 هستند.
اعضاء هیات داوران جایزه پریتزکر 2010
لرد پالامبو، رئیس هیات مدیره
آلخاندرو آراونا
شیگرو بان
رالف فِهلباوم
کارلوس خیمِنِز
جوهانی پالاسما
رنزو پیانو
کارن اشتاین
مارتا ثورن، مدیر اجرایی