استانداردهای سنگ های ساختمانی (بخش سوم)

استانداردهای مربوط به نصب و کاربری سنگ

استانداردهای ملی ایران بر اساس استاندارد ملی ایران شماره 5 (استاندارد ملی ایران- ساختار و شیوه‌‌ی نگارش) تدوین می‌‌شوند.

برای حفظ همگامی و هماهنگی با تحولات و پیشرفت‌‌های جامعه جهانی در زمینه‌‌ی صنایع، علوم و خدمات، استانداردهای ملی ایران در صورت لزوم مورد تجدید نظر قرار خواهند گرفت و هر پیشنهادی که برای اصلاح و تکمیل این استانداردها ارائه شود هنگام تجدید نظر در کمیسیون فنی مربوطه، مورد توجه قرار خواهد گرفت. بنابراین باید همواره از آخرین تجدید نظر استانداردهای ملی ایران استفاده کرد.

نمای ساختمان یکی از اجزای مهم ساختمان است چرا که از یک سو نما صورت ظاهر و منظر خارجی هر ساختمان است و لذا زیبایی جزء جدایی ناپذیر هر نما می‌‌باشد.

اما از سویی دیگر و مهم‌‌تر از آن، نمای هر ساختمان بسته به شرایط محیطی از جمله آب و هوا و بارهای مختلف وارد بر آن از جمله طوفان، زلزله، سیل و ضربه شرایط خاصی را تجربه کرده و لازم است در برابر این شرایط پایدار بماند.

دستورالعمل طراحی سازه‌‌ای و الزامات و ضوابط عملکردی و اجرای نمای خارجی ساختمان‌‌ها (ضابطه 714)، منتشر شده توسط سازمان برنامه و بودجه کشور، نحوه‌‌ی طراحی نما برای مقاومت در برابر عوامل و نیز شیوه‌‌ی اجرای نماهای متداول ساختمان از جمله نمای سنگی در کشور را هم‌‌راستا با ضوابط بین‌‌المللی ارائه کرده است.

طبق گزارش سازمان مدیریت و برنامه‌‌ریزی کشور (نشریه شماره55) که مشتمل بر مشخصات عمومی کارهای ساختمانی می‌‌باشد، تا زمانی که استانداردهای ایران در پاره‌‌ای از موارد تدوین نشده باشد، در درجه‌‌ی اول استانداردهای سازمان بین‌‌المللی استاندارد ISO معتبر خواهد بود و در صورت نبود استانداردهای بین‌‌المللی، به ترتیب استانداردهای اتحاد شوری سابق GOST، آلمانی DIN، بریتانیایی BS و آمریکایی ASTM ملاک عمل خواهد بود.

در جدول 1، سنگ‌‌های لیست سنگ‌‌های مناسب برای مصارف گوناگون ارائه شده است.

ویژگی‌ها، مشخصات فنی کلی و حدود قابل پذیرش سنگ نما

بر اساس دستورالعمل طراحی سازه‌‌ای، الزامات، ضوابط کاربردی و اجرایی نمای خارجی ساختمان (ضابطه شماره 714)، براي نماسازي ساختمان‌ها باید از سنگ‌هایی استفاده کرد که مشخصات زیر را داشته باشند:
1) از نظر بافت و ظاهر سالم بوده و پوسیدگی نداشته باشد. همچنین بادوام و عاري از هوازدگی و رگه هاي سست مارنی، میکایی، الیوین، پیریت، ترکیبات سولفاتی و سولفیدي و سایر موادي که در اثر عوامل جوي و هوازدگی تخریب می‌شوند باشد.

2) سنگ نما باید فاقد شیار، ترك، درزهاي باز، حفره یا دیگر نقص‌‌هایی که احتمال دارد به انسجام ساختاري آن در زمینه استفاده مورد نظر آسیب وارد کند، باشد. همچنین سطوح و خطوط مرئی سنگ نباید لب پریدگی داشته باشد.

3) در مقابل عوامل جوي نظیر باران، تابش خورشید، گازهاي موجود در هوا، بخار آب و وزش باد مقاوم باشد.

4) سنگ لوح مورد استفاده براي بخش‌‌هاي بیرونی در محیط با جو اسیدي یا در نواحی صنعتی که در آن آلودگی شدید هوا وجود دارد باید عاري از نوارهاي کربن دار باشد. سنگ لوح باید به گونه‌‌اي انتخاب شود که داراي ظاهري طبیعی باشد.

5) سطوح نماي سنگ باید یکنواخت بوده و به بهترین وجه کلنگی، تیشه اي، چکشی یا صیقلی شود به نحوي که رگه‌ها و نقش طبیعی آن به خوبی مشخص باشد.

6) سنگ باید متراکم و داراي ساخت و بافت یکنواخت بوده و از بلورهاي ریز تشکیل شده باشد و درجه خلوص آن حتی المقدور زیاد باشد.

7) حداکثر قدرت مکش آب برابر 8% وزن سنگ باشد.

8) در برابر یخ زدگی و هوازدگی مقاومت کافی داشته باشد.

9) آب درون آن نشت نکند به عبارت دیگر در آب از هم پاشیده نشده و با آن ترکیب نشود.

10) داراي سختی بیش از 3 باشد.

11) در مورد سنگ هاي نما ضریب انبساط حرارتی کانی‌‌هاي مختلف سنگ و همچنین ملات پشت آن باید نزدیک باشد تا از خرد شدن سنگ و جدا شدن آن از ملات جلوگیري به عمل آید. میزان رنگ پریدگی سنگ هاي تزئینی نماي خارجی ساختمان در اثر آفتاب و هوازدگی نیز از اهمیت ویژه‌‌اي برخوردار است که باید مورد توجه قرار گیرد.

12) حداقل ضخامت سنگ هاي نماي ریشه‌‌دار 150 میلی متر و سنگ پلاك نماي چسبانده شده 20 میلی متر است.

13) حداقل عرض و ارتفاع سنگ بادبر در نما به ترتیب باید 200 و 150 میلی متر و حداکثر بار سنگ 40 میلی متر باشد.

14) در مورد سنگ بادبر سرتراش و بادکوبه‌‌اي باید حداقل ارتفاع هر سنگ 180 میلی‌‌متر، حداقل تراش سطوح زیري و بالایی سنگ 150 میلی متر و سطوح جانبی آن 80 میلی متر و حداکثر بار آن 15 میلی متر باشد.

15) در مورد سنگ‌‌هاي تمام تراش باید کلیه‌ی سطوح سنگ با قلم تراشیده و تیشه داري شود به نحوي که مسطح و بدون اعوجاج بوده و حداکثر بار آن 2 میلی متر باشد.

16) ارتفاع سنگ ریشه دار در نما نباید از عرض و ریشه آن بیشتر باشد.

17) جذب آب، میزان حل شدن در آب، تخلخل، پایداري در برابر هوازدگی و مواد شیمیایی باید با استانداردهاي مربوطه تطابق داشته باشد.

18) بافت و رنگ مطلوب، در دامنه تغییرات مجاز از طریق کنترل و مقایسه نمونه‌‌هایی که معرف کل مصالح تولیدي براي پروژه می‌‌باشد باید تایید شود. نمونه هاي معرف با بررسی تعدادي کافی از نمونه‌ها، قبل از تولید، که نشانگر گستره‌ی کاملی از تغییرات در رنگ و بافت سنگ مشخصی می‌باشد، انتخاب می‌شود.