مواد معدنی خود را بشناسید

یک راهنمای مفید در مورد مواد معدنی سنگ طبیعی محبوب شما

مواد معدنی اجزای سازنده کلیه سنگ‌های طبیعی هستند. رنگ هر سنگ طبیعی، چه سیاه شبقی باشد، چه نقره‌ای درخشان و یا کالیدوسکپ رنگارنگ (kaleidoscope of Technicolor) – از مواد معدنی جدا از هم تشکیل می‌شود.

از این گذشته مواد معدنی به هر سنگ هویت می‌بخشد. خیره کننده است، یا خیلی جلب توجه نمی‌کند؟ آیا رنگش یکنواخت است، یا غوغاییست از اجزاء مختلف؟

و البته این مواد معدنی هستند که خصوصیات یک سنگ را تعیین می‌کنند: سخت است یا نرم؛ در برابر اسید مقاوم یا حساس؛ حالت فلس‌داری دارد، درشت و زمخت است و یا صاف.

اینکه مواد معدنی مقدار زیادی از ویژگی‌های سنگ را تعیین می‌کنند، موجب می‌شود تا به مواد معدنی رایج  نگاهی بیندازیم وچگونگی شناسایی آنها و اطلاعاتی که از سنگ در اختیار ما قرار می‌دهند را بررسی کنیم.

قبل ازآغاز این تفحص، یک نکته مهم که باید به آن اشاره کرد این است که مواد معدنی جدا از هم را فقط می‌توانید در سنگ‌های درشت دانه مشاهده کنید.

یک سنگ صاف با دانه‌های ریز، مانند ابسلوت بلک (Absolute Black) یا پیترا گری (Pietra Grey)، چیز زیادی در مورد مواد معدنی درونش به شما نخواهد گفت، زیرا نمی‌توانید این مواد را در آنها ببینید.

اما بسیاری از سنگ‌های محبوب، دارای کریستال‌های بزرگ در انواع الگوها و رنگ‌ها هستند، که کنجکاوی ما را در مورد چیستی این مواد تحریک می‌کند.

فلدسپار

فلدسپار (Feldspar) فراوانترین ماده معدنی در پوسته زمین است، اصلاً کسل کننده و معمولی نیست زیرا در طیف وسیعی از رنگ‌ها و اشکال وجود دارد.

وقتی به یک اسلب سنگ گرانیت معمولی نگاه می‌کنید، در اصل در حال تماشای فلدسپار هستید. سنگ‌های آذرین مانند گرانیت از انجماد ماگمای مایع تولید می‌شوند. می‌توانید ماگما را مانند یک نوشیدنی “تگری” (ترکیبی از یخ و آب) در نظر بگیرید.

این مخلوط ترکیبی از تکه‌های جامد و مایع است. بلورهای فلدسپار اغلب تکه‌های جامدی هستند که درون بخش مایع این ماگما قرار گرفته است و می‌توانید بافت درشت فلدسپار را در برخی از اسلب‌های گرانیت مشاهده کنید.

در موارد دیگر، فلدسپار توسط دگردیسی، تغییر شکل در اثر فشار، کشیدگی، یا برش تغییر می‌کند. در این موارد، قطعات مشخص و متمایز بلورهای فلدسپار می‌توانند گردتر شوند.

رنگ:

بلورهای فلدسپار می‌توانند سفید ، سیاه و هر تناژی از خاکستری باشند. همچنین آنها می‌توانند با رنگ‌های صورتی، کرم، قهوه‌ای و گاهی سبز نیز دیده شوند.

بهترین نوع در بین انواع فلدسپارها لابرادوریت (labradorite ) نام داردکه هاله‌های آبی داشته و نقش اصلی را در بلو پرل (Blue Pearl) و بلو ولگا (Volga Blue) بازی می‌کند.

مشخصه‌های ظاهری:

از آنجا که فلدسپار می‌تواند تقریباً به هررنگی باشد، استفاده از نوع رنگ آن برای شناسایی هیچ کمکی به ما نخواهد کرد. اما دارای چند ویژگی است که آن را برای ما قابل تشخیص می‌سازد.

• فلدسپار براق نیست و درخشش شبیه به پرسلاینی (porcelain) است که هنوز صیقل داده نشده.
• همیشه مات است، یعنی شما به هیچ وجه نمی‌توانید داخل بلور را ببینید.
• کم و بیش مستطیل شکل است.
• این بلورها به صورت طبیعی و صاف می‌شکنند که به آن صفحات ورقه شده گفته می‌شود. این حالت به ویژه در اسلب‌های هوند(honed) یا لدر (leathered) و وقتی که تحت یک زاویه نگاهش می‌کنید، قابل مشاهده است. این وجه صاف، نور را به دام می‌اندازد. در لبه‌ی یک اسلب یعنی جایی که می‌توانید یک کریستال را به صورت سه بعدی ببینید.، این امر مشهود است.
• گاهی اوقات می توانید نوارهای ظریف و یا شیارهایی را در کریستال فلدسپار مشاهده کنید.

ویژگی‌ها:

فلدسپار یک ماده معدنیست که برخورد با آن کاملاً آسان است. به هیچ چیز خاصی نیاز ندارد، دارای سختی ماوز بین 6 تا 6.5 (سخت تر از شیشه) است و به خوبی توانایی تحمل کارهای سخت را دارد. خوردگی، پوسته پوسته شدن، یا هر آنچه آزار دهنده باشد در آن رخ نمی‌دهد.

مثال‌ها: آلپاین وایت (Alpine White)، آنتیک براون (Antique Brown)، پاتاگونیا (Patagonia)، کارل گری (Coral Grey)، بلو پرل، و خیلی‌های دیگر. از آنجا که فلدسپار یک ماده معدنی رایج است، ده‌ها نمونه از آن وجود دارد.

قدرت فرا طبیعی: فلدسپار باعث می‌شود که شما مهربان‌تر شده و خودخواهی کمتری داشته باشید. جریان آرام انرژی از فلدسپار موجب می‌شود اجازه دهید شخص دیگری آخرین قطعه پیتزا را بخورد، حتی اگر  شما هنوز کمی گرسنه باشید.

کوارتز

کوارتز دومین ماده معدنی فراوان در پوسته زمین است. حتی اگر در رنگ‌هایی مشابه فلدسپار داشته باشد، ظاهری کاملاً متفاوت دارد.

رنگ‌ها: شفاف، سفید، خاکستری، سیاه، صورتی، کهربا، قهوه‌ای و بنفش. برخی از رنگ‌های کوارتز نام خاص خود را دارند.

کوارتز بنفش (Purple quartz) آمتیست(amethyst) (به رنگ یاقوت ارغوانی) است. کوارتز کهربایی (Amber quartz) سیترین (citrine) (به رنگ زرد لیمویی) است. کوارتز خاکستری (Grey quartz) اسموکی کوارتز (smoky quartz )(به رنگ دودی) است و همینطور موارد دیگر.

مشخصه‌های ظاهری:

یک بار دیگر تاکید می‌کنم که اگرچه رنگ هیچ کمکی به شناسایی کوارتز نمی‌کند، اما کوارتز به راحتی با یک بار مشاهده قابل تشخیص است.

• غالباً کوارتز شفاف است، یعنی می‌توانید درون کریستال را ببینید.
• کوارتز شباهت زیادی به شیشه‌های رنگی دارد، چرا که دارای ترکیب شیمیایی مشابه شیشه است.
• برخلاف فلدسپار، کوارتز هیچ شکل “ارجحی” ندارد و تقریباً هرگز به صورت یک صفحه صاف نمی‌شکند.
• وقتی به یک سنگ آذرین نگاه می‌کنید، کوارتز اغلب شکلی حباب گونه دارد، زیرا این آخرین ماده معدنی است که جامد می‌شود و شکاف‌های باز مانده بین مواد معدنی دیگر را پر می‌کند.
• در یک سنگ متامورفیک مانند نایس (gneiss)، شیست (schist)، یا کوارتزیت (quartzite) مانند فیوژن (Fusion) یا مرین بلو (Marine Blue)، کوارتز به شکل حباب‌های سفید تشکیل می‌شود که اغلب ظاهری پر پیچ و تاب دارند. در این موارد، کوارتز در حالی که سنگ در حال دگردیسی بود، ذوب شده است.

ویژگی‌ها:

کوارتز به دلیل زیبایی، بادوام بودن، بی‌اثر بودن و اینکه قادر به تحمل انفجار می‌باشد پیشتاز است. درجه سختی ماوز 7 را دارد و در رویارویی با اسید و روش‌های نادرست پاک کردن، لطمه نمی‌بیند.

در واقع، کوارتز یک ماده معدنی خوشایند است، که یکی از انواع مواد ساخته شده توسط بشر برای پیشخوان‌ها، نام خود را از آن وام گرفته است، که منجر به سردرگمی بی پایانی در صنعت پیشخوان می‌شود.

مثال‌ها: کوارتز در گرانیت‌های رنگ روشن مانند آلاسکا وایت (Alaska White) و یا بیانکو آنتیکو (Bianco Antico) شایع است. و البته، کوارتز نقش اصلی را در سنگ کوارتزیت هایی مانند: تاج محل (Taj Mahal)، فیوژن (Fusion) و سی پِرل (Sea Pearl) بازی می‌کند. کوارتز همچنین ماده اصلی تشکیل ماسه سنگ وایلد سی (Wild Sea) است.

قدرت فرا طبیعی: وجود سنگ‌های غنی از کوارتز در خانه باعث می‌شود بین وعده‌های غذاییتان، میان وعده‌های کمتری داشته باشید. هیچ کس نمی داند چرا.

[سلب مسئولیت- نباید این قدرت‌های فرا طبیعی را قطعی دانست. امیدوارم قبلاً متوجه این موضوع شده باشید؟

گارنت

گارنت یک ماده معدنی زیباست و سنگ متولدین ژانویه است. گارنت به رنگ‌های صورتی تمشکی تیره، مارون (maroonish) ،یا مارون مایل به قهوهای وجود دارد.

مشخصه‌های ظاهری:

• معمولاً رنگ به طور کامل ماهیت آن را فاش می‌کند.
• شکل کریستال معمولاً گرد است. اغلب به صورت لکه بروز می‌کند.
• بلورهای گارنت دارای جلای شیشه‌ای هستند و هنگامی که در لبه یک اسلب یا در یک سنگ بریده نشده مشاهده می‌شوند، به طرز شگفت‌آوری درخشان هستند.

ویژگی‌ها:

گارنت دارای سختی 6.5 تا 7.5 در مقیاس ماوز است و اغلب به عنوان ساینده استفاده می‌شود. از کریستال‌های بزرگ و شفاف گارنت برای سنگ‌های جواهر استفاده می‌شود.

مثال‌ها: گارنت در هیچ سنگی ماده اصلی نیست، اما بلورهای قابل تشخیص آن در ریور وایت (River White)، کلونیال وایت (Colonial White)، دالس وایت (Dallas White)، سنت سیسیلیا (St. Cecilia)، و غیره وجود دارد.

قدرت فرا طبیعی: افرادی که گارنت را دوست دارند در ریاضیات بالاتر از حد متوسط هستند. متاسفانه، به همین سادگی با داشتن یک سنگ دارای گارنت‌، به خودی خود مهارت‌های ریاضی شما تقویت نمی‌شود.

میکا

میکا ماده اصلی هویت بخش سنگ‌های درخشان مانند ارین (Orion) و ماگما گلد (Magma Gold) است، و یک بازیگر جزء در گرانیت و نایس (gneiss) می‌باشد. میکا درخشش طبیعت است: براق است و به صورت پوسته صاف شکل می‌گیرد. دشوار است که میکا را در یک سطح صیقل یافته شناسایی کنید، اما اگر به لبه‌ی اسلب نگاه کنید معمولاً می‌توانید نشانه‌هایش را ببینید.

مشخصه‌های ظاهری:

• وقتی کریستال‌های میکا را مشاهده می‌کنید، می‌توانید لبه‌های بسیار نازک این پوسته‌ها را ببینید. گاهی اوقات مانند صفحات کتاب روی هم انباشته می‌شوند.
• ورق‌های میکا انعطاف پذیر هستند و احتمالاً می‌توانید آن‌ها را با ناخن خود خم کنید.
• خانواده میکا شامل مواد معدنی سفید نقره‌ای، طلایی، قهوه ای و سیاه است. حتی یک میکا سبز به نام کلریت (chlorite) وجود دارد که به تخته سنگ سبز رنگ می‌بخشد.

ویژگی‌ها:

بهترین حالت میکا در دوزهای کم است، زیرا نرم است و مانند سایر مواد معدنی با فرآوری تطبیق نمی‌یابد. میکا دانه‌ریز، ایده آل است زیرا می‌توانید از درخشش لذت ببرید بدون اینکه تکه‌های سنگ جدا شده باشد. میکا یک ماده اصلی در شیست (schist) است.

مثال‌ها: بسیاری از گرانیت‌ها و نایس‌ها مقدار کمی از مواد معدنی میکا دارند. برخی از نمونه‌ها مانند دلیکاتس وایت (Delicatus White)، وهلا (Vahalla)، راکی مَونتین (Rocky Mountain) یا ویسکونت وایت (Viscont White) شامل این موارد است. همانطور که در دزرت دریم (Desert Dream)، گلکسی شیست (Galaxy Schist) یا سترنیا (Saturnia) دیده می‌شود، شیست‌ها حاوی مقادیر بیشتری از میکا هستند.

قدرت فرا طبیعی: میکا باعث بردباری بیشتر شما نسبت به اعضای خانواده می‌شود.

دولومیت

این ماده از خویشاوندان کلسیت است و با چند استثنا، رنگ و خواص مشابهی مانند کلسیت را از خود نشان می‌دهد. در مقایسه با کلسیت، دولومیت (dolomite) کمتر نسبت به خوردگی با اسید‌ها حساس است، به شما کمی فرصت میدهد تا ماده ریخته شده را قبل از آنکه به سنگ آسیب برسد، پاک کنید.

مشخصه‌های ظاهری:

• دولومیت و کلسیت از نظر بصری شبیه هستند و نمی‌توانید آن‌ها را از هم تفکیک کنید.
• به آزمایش دولومیت “تست اسید سنگ پودر شده” (powdered rock acid test)می‌گویند. کلسیت در تماس با هیدرو کلریک اسید رقیق شده، واکنش گازدار از خود نشان خواهد داد. دولومیت چنین واکنشی ندارد، مگر اینکه ابتدا سنگ پودر شود. برای انجام این آزمایش، از ناخن یا نوک چاقو استفاده کنید و ناحیه‌ای از سنگ را خراش دهید. بگذارید گرد سنگ همانجا بماند و سپس یک قطره اسید بر روی آن بریزید. اگر سنگ دولومیت باشد، واکنش جوشان ضعیفی خواهد داشت. اگر کلاً نوع دیگری از مواد معدنی مانند فلدسپار باشد هیچ واکنشی از خود نشان نمی‌دهد.

ویژگی‌ها:

دولومیت دارای سختی ماوز 3.5 است، که کمی سخت‌تر از کلسیت می‌باشد. دولومیت کندتر از کلسیت خورده می‌شود، اما در نهایت دچار خوردگی می‌شود.

مثال‌ها: سوپر وایت(Super White) مرمریت دولومیتی شناخته شده‌ای است که غالباً به اشتباه کوارتزیت خوانده می‌شود.

قدرت فرا طبیعی: مجاورت با دولومیت باعث تقویت دندان‌ها شده و استرس را در ویزیت‌های دندان‌پزشکی کم می‌کند.

پرسش

این مواد را نام ببرید:

A = کوارتز

B = فلدسپار

C = گارنت

D = آمفیبول