در این مقاله به بررسی کامل از توری فایبر گلاس در فرآوری سنگ می پردازیم.
تاریخچه کامپوزیت
فایبر گلاس یا الیاف شیشه نوعی کامپوزیت است. كامپوزیت، ماده‌ای است كه از تركیب چند مادهی مختلف به وجود آمده است.
این مادهی به دست آمده، دارای خواصی متفاوت با مواد تركیب شده در آن است و معمولاْ ماده‌ای مستحكم و با چگالی كمتر است كه دچار خوردگی نشده و عمری طولانی دارند.
از اولین كامپوزیت‌های ساخت بشر می‌توان به كاهگل اشاره كرد كه شاهكار آن را در ارگ بم داریم.
قایق‌هایی كه سرخ‌پوست‌ها با قیر و بامبو می‌ساختند و تنورهایی كه از گل، پودر شیشه و پشم بز ساخته می‌شدند و در نواحی مختلف كشورمان یافت شده است، از كامپوزیت‌های نخستین هستند.
كامپوزیت فایبر گلاس
اما كامپوزیت فایبر گلاس، نخستین كامپوزیت صنعتی است كه ساخته شده است. فایبرگلاس یا الیاف شیشه، فیبرها یا الیاف ساخت بشر است كه در آن، مادهی تشكیل دهنده‌ی فیبر، شیشه است.
الیاف شیشه‌ها، موارد استفاده‌های فراوانی از جمله در: ساخت بدنه‌ی خودروها و قایق‌های تندرو و مسابقه‌ای، كلاه ایمنی موتورسواران، عایقكاری ساختمان ها و كوره‌ها و یخچال ها و … دارند. ساختمان و اندازه‌ی این الیاف شیشه‌ها بسیار متغیر است. كوچكترین آنها به وسیله‌ی چشم غیر مسلح دیده نمی‌شود و بسیار ریز هستند.
اندازه‌های كمی بزرگتر از آن ذراتی هستند كه در كارخانجات ساخت فرآورده‌های الیاف شیشه‌ها به كمك هوا نقل و انتقال یافته و سبب سوزش پوست و بینی و گلو می‌شود.
الیاف شیشه متداولترین الیاف مصرفی كامپوزیت‌ها در دنیا و ایران است كه متاسفانه در ایران ساخته نمی‌شود. انواع الیاف شیشه عبارتند از انواع E , C , S و كوارتز. تركیب الیاف شیشه نوع E یا الكتریكی، از جنس آلومینوبور و سیلیكات كلسیم بوده و دارای مقاومت ویژه الكتریكی بالایی است.
الیاف شیشه نوع S، تقریبا۴۰ درصد استحكام بیشتری نسبت به الیاف شیشه نوع Eدارند. الیاف شیشه نوع C یا الیاف شیشه شیمیایی، دارای تركیب بور و سیلیكات كربنات دو سود بوده و نسبت به دو مورد قبل پایداری شیمیایی بیشتری به خصوص در محیط‌های اسیدی دارد. الیاف شیشه كوارتز، بیشتر در مواردی كه خاصیت دی‌الكتریك پایین نیاز باشد، مانند پوشش آنتن‌ها و یا رادارهای هواپیما استفاده می‌شوند.
ویژگی های الیاف شیشه به کار گرفته شده در تولید فایبرمش ها
مقاومت شیمیایی الیاف شیشه در برابر بسیاری از مواد شیمیایی مانند اسیدها مقاوم بوده و از بین نمی رود، همچنین قارچ ها، باکتری ها و جانوران موذی نمی توانند بر آن تاثیر بگذارند.
مقاومت در برابر رطوبت: الیاف شیشه رطوبت را جذب نمی کند، بنابراین متورم نمی شود و کش نمی آید این الیاف در محیط های مرطوب نیروی مکانیکی خود را حفظ می کنند.
خواص الکتریکی: الیاف شیشه عایق الکتریسیته هستند. الیاف شیشه استحکام کششی بالایی دارند و الاستیسیته کاملی نیز دارند یعنی ازدیاد طول آنها متناسب با نیروی اعمال شده می باشد و با برداشتن نیرو به حالت اولیه خود باز می گردند.
الیاف شیشه مقاومت حرارتی خوبی دارد به دلیل طبیعت غیر آلی خود قابل احتراق نبوده و انبساط حرارتی پایین و هدایت حرارتی بالایی دارند.
کاربرد تورى فایبر مش ها
تسلیح سطح دیوار: تورى فایبر مش ها جهت تسلیح گچ و سیمان جهت آماده سازی سطح دیوار (نازک کاری) کاربرد داشته و به دلیل انعطاف پذیری بالا و مقاومت کششی مطلوب جایگزین مناسب و ارزانتری برای محصولات مشابه فلزی (رابیتس، توری مرغی) می باشد.
تسلیح عایق های رطوبتی: تورى فایبرمش ها بهترین گزینه جهت استفاده به همراه عایق های رطوبتی (مانند رنگ های اپوکسی) در پشت بام، استخرها، کف و دیوارهای سرویس های بهداشتی و غیره می باشد.
این تورى با انعطاف پذیری و مقاومت کششی بالا و چسبندگی مطلوب مجموعه مناسبی را برای عایق بندی ایجاد می نماید.
تقویت سنگ های ساختمانی: یکی از کاربردهای تورى فایبرمش ها تقویت سنگ های ساختمانی می باشد. پس از برش قله های سنگ در کارخانه های سنگ بری و تبدیل شدن آنها به ورق مسطح یک لایه از این تورى ها با رزین مخصوص به پشت سنگ نصب می شود.
این تورى کمک می کند تا به هنگام پولیش و حمل و نصب در صورتیکه سنگ دچار ترک شد از هم جدا نشده و به همان صورت کار گذاشته شود. به منظور ایجاد مقاومت بیشتر در برابر شکنندگی، همچنین استفاده از این تورى ها باعث جلوگیری
از باز شدن ترک های سنگ و حفظ سلامت سنگ می شود. این تورها از مرغوبترین نوع الیاف تهیه شده که جذب سنگ شده و به آسانی از آن جدا نمی شود.
درانتخاب تور مناسب برای پشت سنگ (تعیین گرماژ تور و ابعاد) باید به آیتم های زیر توجه نمود:
- برآورد هزینه
- ابعاد و نوع سنگ
عایق های سرد: از فایبر تورى ها درعایق کاری سرد لوله ها و تاسیسات در ساختمان ها، کارخانه ها و پالایشگاه ها نیز استفاده می گردد. این تورها با سایز چشمه های مختلف و در عرض های متنوع برای کار روی سنگ ها با ابعاد و جنس گوناگون ارایه می شود.
از دیگر کاربردهای تورى های فایبرگلاس
- تقویت نماهای سنگی
- مقاوم سازی مصالح ساختمانی
- تقویت بافت طبیعی سنگ در سنگبری
- جهت تقویت اتصالات و محل تلاقی دیوارها
- ضد زلزله نمودن سازه ها با مصالح قیر یکپارچه
- زیر سازی برای نصب سنگ، کاشی و سرامیك
- بالابردن مقاومت کششی و استحکام مصالح ساختمانی
- ایجاد بافت یک پارچه در دیوارها و کف جهت جلوگیری از ترک و تقویت سقف و دیوارهای گچی و سیمانی و بتونی پیش ساخته
- قابل استفاده بر روی کلیه سطوح قبل از عملیات بتن کاری و گچ کاری.
- جهت تعمیر ترکها و سایر ضایعات در انواع سطوح و پیشگیری از بوجودآمدن مجدد آنها
عوامل موثر در کیفیت توری های فایبر گلاس
- تاریخ مصرف آن نگذشته باشد
- با حرارت مشتعل نشود
- از چسب جدا نشود
- روی سطح سنگ پهن شود و باد نکند
- هنگام کشیدن با کاردک جمع نشود
- در مدت زمان کم از سنگ جدا نشود
- تار وپود آن از هم جدا نشود
- تار وپود آن پرس شده باشد نه نرم نرم و نه خشک خشک
ابعاد و گرماژهای موجود از محصول
این تورها در عرض های：۳۰ سانتی، ۴۰ سانتی، ۵۰ سانتی، ۶۰ سانتی، ۸۰ سانتی، ۱متری, ۱/۲۰متری, ۱/۴۰ متری، ۱/۵۰متری, ۱/۶۰متری, ۱/۷۰متری, ۱/۸۰متری، ۱/۹۰ متری و ۲متری ارایه می شود.
دسته بندی تورى هاى فایبر كلاس از لحاظ وزن و سایز
توری 45 گرمی
- روی تیرآهن در فصل مشترک با مواد پر کننده دیگر
- برای طراحی و زیرسازی کاشی های به ابعاد کوچک
- برای پر کردن گچ (ترکها) و درزهای تخته گچی، قالب گیری گچی و تسطیح سطح
برای حاشیه درها و پنجره ها (چهارچوب) و مکان هایی که دارای تبادل حرارتی زیاد هستند (شومینه – فن کوئل –رادیاتور شوفاژ – دور لوله بخاری و …)
توری 75 گرمی
- روی تیرآهن در فصل مشترک با مواد پرکننده دیگر
- طراحی زیرسازی کاشی در ابعاد بزرگتر و همچنین سنگ تزئینی در داخل
- برای تقویت ترک های بزرگتر و همچنین تقویت پر کننده ها (گچ خاک – گچ آهک و …)
- تقویت کاشی و سنگ و جلوگیری از آسیب دیدگی حمل و جلوگیری از باز شدن ترک های سنگ درهنگام برش
- تسهیل در نصب کاشی وسنگ وهمچنین تسطیح زیرسازی کاشی
- تقویت فصل مشترک مصالح نامتجانس
- استفاده درجدارهای دودکش وکانالهای تهویه هوا
توری 110 گرمی
- مورد استفاده با انواع چسبها برای استحکام و افزایش مقاومت سنگ و یا با رزینهای اپوکسی و پلی استر
- استفاده به عنوان شالوده برای طراحی ها با سنگ – شیشه ( آنتیک )
- استفاده با کاشی های سرامیک ابعاد کوچکتر و نصب آن به صورت ورق های آماده
توری 125 گرمی
- تقویت مصالح با دانه های درشت تر و مقاومت بیشتر
- زیرسازی موزائیک و کف اتاق ها و همچنین زیر سازی دیوارهای آشپزخانه و دستویی و حمام و…..
- مقاوم سازی دیوارهای استخر، سونا و جلوگیری از ترکیدگی مصالح پس از خشک شدن
- ساخت و فرم دادن به دیوارهای پیش ساخته و یا نقاطی که استحکام به دلیل فرم های مخصوصی الزامی است
- استفاده در سقف کاذب و دیوارهای تیغه و سطح عمودی در سقفهای کاذب
- فرم دهی و استحکام در مکانهایی که محدودیت استفاده از مصالح وجود دارد.
- موارد استفاده با سیمان و بتن در مکانهایی که استحکام و تقویت بیشتر مورد نیاز است
- جهت استفاده در پیاده روها و زیر سازی معابر با تردد بالا و توزیع وزن و فشار و لرزش تمام سطوح
- تقویت زیرساخت در دیوارها و تیغه ها و کنترل مصرف مواد پوشش دهنده.
- استفاده به عنوان واسطه بین لایه زیر ساخت و سنگ های نما با حذف اسکوپ و یا در حالت ترکیبی با اسکوپ
توری 145 گرمی
- در مواردی که تقویت با سایر توری ها امکان پذیر نیست و با در نظر گرفتن دانه بندی ملات قابل استفاده می باشد
- استحکام بخشیدن به سنگ های مرمر – گرانیت – بادبر و تسهیل در نصب
- ایزولاسیون و استحکام لایه های خارجی بناها (کنیتکس – سیمان رنگی)
- تقویت و یکپارچگی رزین های اپوکسی در کف و دیواره ها
- امکان پذیر نمودن استفاده از لایه های نازکتر ملات جهت ترمیم کف و مکان هایی که فشار زیاد در سطح متحمل می شوند
- تقویت بلوک های سیمانی و جلوگیری از ترک خوردگی و شکنندگی بلوک های یک تکه به عنوان پایه های ماشین آلات صنعتی
توری 160گرمی
- استفاده از تورى به عنوان ایزولاسیون به صورت مجرد و یا بامواد ترکیبی مانند رزین و قیر
- بهترین جایگزین به عنوان گونی در پروژه های ساختمانی و تقلیل مصرف قیرو تنظیم ضخامت دیواره ایزولاسیون
- استفاده در آنتیک های سنگین تر که شالوده، نیازمند مقاومت بالا میباشد.
توری 200 گرمی
- تقویت مصالح با دانه های متوسط وافزایش مقاومت بیشتر(سیمان)
- زیرسازی موزائیک و کف اطاق ها و همچنین زیرسازی دیوارهای آشپزخانه – دستشوئی – حمام و…
- مقاوم سازی دیوار های استخر، سونا و جلوگیری از ترکیدگی مصالح پس از خشک شدن
- ساخت و فرم دادن به دیوارهای پیش ساخته و یا نقاطی که استحکام به دلیل فرمهای مخصوصی، الزامی است
- استفاده در سقف کاذب و دیوارهای تیغه و سطوح عمودی در سقف های کاذب
- فرم دهی و استحکام در مکانهایی که محدودیت استفاده از مصالح وجود دارد
- موارد استفاده با سیمان و بتن در مکان هایی که استحکام و تقویت بیشتر مورد نیاز است
- جهت استفاده در پیاده روها و زیرسازی معابر با تردد بالا و توزیع وزن و فشار و لرزش تمام سطوح
- تقویت زیرساخت در دیوارها و تیغه ها و کنترل مصرف مواد پوشش دهنده
- تقویت زیر ساخت بتن در مکان های که سطح متحمل تردد و وزن بسیار بالا می باشد، به طور مثال(ایستگاه سوخت گیری)
با توجه با موارد ذکر شده استفاده از توری فایبر گلاس در پشت سنگ در مرحله تولید سبب می شود که سنگ تولید شده مقاومت بیشتری در حمل و نقل و در زمان جابجایی و نصب سنگ داشته باشد و ضمنا بعد از نصب باعث افزایش مقاومت سنگ در برابر فشار و کشش و در نتیجه توزیع مساوی فشار بر روی سنگ می شود.
لازم به ذکر است که قرار گرفتن توری در پشت سنگ نقش قابل ملاحظه ای را در جلوگیری از نفوذ رطوبت، حرارت و در نتیجه افزایش عمر و پایین آمدن فرسودگی سنگ ایفا میکند.
ناگفته نماند ترمیم شکستگی سنگهایی که در تولید آنها از توری استفاده شده است به مراتب بهتر و نتیجه بخش تر از سنگ های بدون توری است چرا که توری باعث انسجام و حفظ سنگ و جلوگیری از پاشیده شدن سنگ در هنگام شکستگی می شود تا جاییکه ترمیم شکستگی حتی با استفاده از چسب نیز قابل انجام است و این خود سبب کاهش پرتی و دور ریز سنگ می شود.
از این جهت درصد بالایی از سنگ های طبیعی به خصوص سنگ های گرانقیمت از قبیل سنگ مرمر ها و سنگ مرمریت های ارزشمند در دنیا به همراه توری فرآوری و تولید می گردد.
