معدن دهبید

معادن سنگ دهبید در 200 کیلومتری شمال شهر شیراز در نزدیکی شهر صفا شهر در جاده کره‌ای واقع شده است. صفاشهر مرکز شهرستان خرم بید است که نام قدیمی آن دهبید بوده است، ارتفاع آن از سطح دریا حدود 2324 متر است که به عنوان بلند شهر استان فارس و پنجمین شهر بلند ایران، آن را بام فارس می‌خوانند.

این شهرستان از شمال به شهرستان ابرکوه در استان یزد، از جنوب به شهرستان پاسارگاد، از شرق به شهرستان بوانات و از غرب به شهرستان اقلید محصور می‌شود.  صفا شهر دارای ذخایر معدنی سنگ مرمریت به رنگ‌های کرمی و بژ است.

حوزه استحفاظی این شهر دارای ذخایر زیاد و غنی از سنگ مرمریت بوده به طوری که بیش از 670 معدن در آن شهر فعالیت دارند.

از جمله معدن‌های این منطقه می‌توان به معدن دهبید شایان، دهبید حسن آباد، معدن سنگ دهبید ثمین، معدن دهبید انگورک، معدن دهبید زارعی، معدن سنگ دهبید کوه سفید، معدن سنگ دهبید احرار، معدن سنگ دهبید چاه مرغی، معدن سنگ دهبید اسپایدر، معدن سنگ دهبید سیمکان و … اشاره نمود.

از دیگر معادن موجود در صفا شهر می‌توان به خاک سلیس اشاره کرد که در تولید کاشی و سرامیک نقش مواد اولیه را دارد. همچنین این شهرستان دارای معدن سنگ آهن در روستای هنشک و گردنه کولی کش نیز می‌باشد.

سنگ دهبید از چندین معدن و سینه کاری مختلف استخراج می‌شود، که هر کدام از این معادن دارای چندین سورت و درجه می‌باشند. سنگ دهبید چاه مرغی اولین معدن سنگ مرمریت است که در ناحیه شهر صفا شهر به بهره برداری رسیده است، که با روند سریعی بازارهای داخلی و خارجی را فرا گرفت.

پس از معدن دهبید چاه مرغی معادن دیگری نیز در همان نزدیکی کشف شده و به بهره برداری رسیده‌اند. اکثر سنگ‌های استخراج شده از منطقه دهبید دارای رنگ کرم استخوانی، سفید و یا بژ می‌باشند.

آنالیز کلی، تم و زمینه رنگی در انواع سنگ‌های استخراج شده از معادن مختلف منطقه دهبید بسیار نزدیک به هم است، اما با نام‌های مختلفی، همانند نام‌های معادن مربوطه، تولید و فراوری شده و روانه بازار می‌شوند.

انواع معدن دهبید

سنگ مرمریت دهبید انواع مختلفی دارد. این سنگ ایرانی پر طرفدار باتوجه به معادن مختلفی که دارد؛ نام‌های مختلفی نیز دارد. هر معدن یک اسم خاص. در ادامه چند نمونه از معروف ترین سنگ‌های دهبید را به شما معرفی خواهیم کرد.

– معرفی معدن دهبید شایان

همانطور که گفته شد استان فارس یکی از اصلی ترین مناطق معدنی سنگ مرمریت کرم (دهبید شایان) است که در این منطقه، شهر دهبید با فاصله 200 کیلومتری از شیراز دارای بالاترین تجمع معادن مرغوب سنگ مرمریت کرم می‌باشد.

سنگ مرمریت دهبید شایان در زمره مرمریت‌های کرم دارای بیشترین استقبال و مقبولیت است و در حال حاضر رتبه اول میزان تولید در بین معادن مشابه را دارد. معدن مرمریت دهبید شایان با نوزده پله و تولید سالیانه حدود 250 هزارتن، می‌تواند یکی از بهترین انتخاب‌ها برای تامین سنگ پروژه‌های بزرگ باشد.

معدن دهبید شایان از سال 1382 در این منطقه آغاز به فعالیت کرده است. سنگ مرمریت دهبید شایان، از معدن دهبید شایان استخراج شده که در بخش مرکزی شهرستان بوانات واقع در استان فارس، در حوالی روستای فنجان بعد از معدن درنا واقع شده است و در واقع نام خود را از معدن دهبید گرفته است، این سنگ رنگ روشن و گرمی دارد، از این رو سنگ دهبید از جمله بهترین سنگ‌هایی است که می‌توان در فضاهای داخلی کم نور مورد استفاده قرار گیرد.

این سنگ اغلب در نمای داخلی ساختمان بکار رفته و استفاده از آن در نمای خارجی ساختمان‌ها آنچنان مرسوم نیست. بیشترین کاربرد آن در طراحی فضاهای لوکس، مانند لابی هتل و ساختمان‌های مجلل به عنوان کفپوش و یا نمای دیوار‌ها می‌باشد. از دلایل پر طرفدار بودن مرمریت کرم دهبید، می‌توان به سازگاری بالای آن در انواع طراحی و نمای دکوراسیون داخلی اشاره کرد.

سنگ دهبید شایان سختی قابل توجهی داشته و مقاومت فشاری آن 52MPa، و مقاومت سایشی آن 10 پاسکال است. به عبارتی دیگر سنگ دهبید شایان نه تنها از سنگ‌های تراورتن، بلکه از اغلب سنگ‌های مرمریت نیز مقاومت بالاتری دارد.

وزن مخصوص این سنگ 2.76 تن بر متر مربع است و میزان تخلخل آن بسیار پایین و حدود 1.5 درصد است که متعاقباً منجر به میزان جذب آب بسیار ناچیزی در حدود 0.18 درصد می‌شود.

این سنگ دارای رنگ‌های کرم روشن تا کرم تیره و گل دار است، ساب پذیری و درخشندگی بالا از ویژگی‌های بارز این سنگ می‌باشد. سنگ دهبید شایان پس از برش و ساب به سورت‌های مختلف تقسیم میشود. در میان سورت‌های مختلف آن، سورت‌های روشن و بدون رگه و هاله از کیفیت و قیمت بالاتری برخوردار می‌باشند.

سنگ دهبید شایان با سطح براق و صیقلی خود با طرح‌های یکنواخت گزینه بسیار مناسبی برای پوشش کف فضای داخلی است. استقامت سایشی بالای آن، سنگ دهبید را به سنگ محبوبی جهت نمای کف داخل منازل، کف راهرو‌ها ولابی‌ها و مکان‌های با ترافیک بالا تبدیل کرده است.

از این سنگ می‌توان در ابعاد طولی به عنوان دیوار پوش نیز استفاده کرده و همچنین سنگ‌های با ضخامت بیشتر به عنوان سنگ راه پله نیز بکار می‌روند.

 

– سنگ دهبید چاه مرغی

 

سنگ مرمریت دهبید چاه مرغی از معدن چاه مرغی استخراج می‌شود، سنگ‌های استخراج شده از این معدن بیشتر به صورت کوپ سنگ خام به کشورهایی نظیر ایتالیا، چین و ترکیه صادر می‌شود.

فراوری سنگ‌های این معدن در بازار داخلی بسیار کم بوده و بیشتر سنگ‌های مرمریت دهبید موجود در بازار داخلی ایران، از سایر معادن سنگ دهبید در همان منطقه استخراج شده‌اند.

سنگ‌های استخراج شده از معدن دهبید چاه مرغی، نسبت به سایر معادن رنگ روشن تری داشته و طرح، رگه یا به اصطلاح گل کمتری دارد. همچنین به دلیل تراکم بالا و اندازه ریزتر بلورها، این سنگ قابلیت ساب پذیری بسیار خوبی دارد.

– سنگ دهبید زارع

سنگ مرمریت دهبید زارعی، از معدن سنگ مرمریت دهبید زارع که در استان فارس و فاصله 40 کیلومتری شهرستان دهبید واقع شده است، استخراج می‌شود.

این سنگ دارای زمینه روشنی می‌باشد که عمقی با رنگ کرمی روشن دارد. بر روی این سنگ اغلب رگه‌های کلسیتی که به رگه‌های شاخ گوزنی معروف هستند دیده می‌شود.

باید توجه داشت که وجود چنین رگه‌هایی در سنگ، موجب تضعیف آن شده و بعد از مدتی پوسته پوسته می‌شوند. به دلیل سختی بالا، این سنگ‌ها دارای ساب پذیری بالایی بوده و به صورت تایل و اسلب روانه بازار می‌شوند.

پس از برش و صاف کاری و اجرای سایر فرایند‌های فراوری، این سنگ‌ها به 4 سورت، شامل سوپر، ممتاز، درجه 1 و درجه 2 تقسیم می‌شوند.

مقاومت فشاری سنگ دهبید زارع برابر با 2200 پاسکال و مقاومت سایشی آن نیز 2.8 پاسکال می‌باشد. وزن مخصوص این 1275 کیلوگرم یا 1.27 تن بر متر مربع است.

همانند سایر سنگ‌های استخراج شده از معادن دیگر در منطقه دهبید، سنگ زارع نیز تخلخل بسیار پایینی در حدود 1.02 درصد داشته که باعث جذب آب ناچیزی در حدود 0.8 درصد می‌شود.

– سنگ دهبید آرین

سنگ مرمریت دهبید آرین از معدن آرین استخراج می‌شود که در استان فارس و در حدفاصل شهرستان‌های بوانات و قادر آباد واقع شده است. این سنگ‌ها دارای رنگ کرم روشن بوده و سورت‌های آن نیز رگه‌های روشنی دارند.

سنگ‌های مرمریت استخراج شده از این معدن، دارای ساختاری متراکم و مستحکم، به اصطلاح استخوانی دارد که موجب بالا رفتن ساب پذیری آن می‌شود.

در هنگام فراوری، حتما باید پشت این سنگ را چسب و تور کرد. پس از فرایند‌های فراوری، سنگ‌های دهبید آرین در چهار سورت سوپر، ممتاز، درجه 1 و درجه 2 تقسیم بندی می‌شوند.مقاومت فشاری سنگ دهبید آرین برابر 2169 پاسکال و مقاومت سایشی آن نیز برابر 2.7 پاسکال می‌باشد.

وزن مخصوص آن حدود 1275 کیلوگرم بر متر مربع بوده و با تخلخل پایین 1.02 درصدی، راهی برای جذب آب باقی نمانده و آب به مقدار ناچیز 0.8 درصد جذب سنگ می‌شود.

– سنگ دهبید انگورک

معدن سنگ انگورک در 5 کیلومتری دهبید قرار دارد. سنگ‌های استخراج شده از این معدن، دارای زمینه‌ای به رنگ روشن بوده و رگه‌های موجود در آن به رنگ یخی یا صورتی است.

این رگه‌ها معمولا در حالت خشک بودن سنگ کم رنگ تر و در هنگام خیس بودن سنگ پر رنگ تر و مشخص تر می‌باشند. سنگ‌های معدن انگورک از پرتقاضا ترین سنگ‌های دهبید بوده که بیشتر محصولات آن به چین صادر می‌شود.

 سنگ دهبید دیپلمات

سنگ مرمریت دیپلمات را می‌توان به دو سورت دسته بندی کرد. سورت اول روشن و خلوت، سورت دوم زیتونی و شلوغ می‌باشد. سنگ دیپلمات دهبید کاملا یکدست بوده و در زمینه آن به ندرت گلهای صورتی کم رنگی نیز دیده می‌شود.

 سنگ دهبید مشکی اسپایدر

مرمریت مشکی اسپایدر در دو رنگ مشکی و قهوه‌ای می‌باشد که دارای رگه‌های طلایی بسیار زیبا و عنکبوتی شکلی است، این نوع سنگ به دلیل خاصیت‌هایی که مانند سایر سنگهای هم خانواده خود دارد بیشتر در نمای داخلی و دکوراسیون داخلی مورد استفاده قرار میگیرد.

استخراج و بهره برداری از معدن دهبید

به طور کلی استخراج و تولید سنگ از معادن دهبید به دلیل شرایط سخت طبیعی دشوار و هزینه بر می‌باشد. محدوده شهرستان صفاشهر در اقلیم آب و هوایی سرد واقع شده و عملاً یکی از سردترین شهرهای ایران است. علاوه بر این کوهستانی بودن ناحیه و قرار گیری معادن در ارتفاع‌های بسیار بالا و نامتعارف، باعث افزایش استهلاک ماشین آلات معدنی شده است.

از این رو موارد ذکر شده گاها روی قیمت نهایی برای مصرف کننده انعکاس داده شده و موجب افزایش هزینه می‌شود.

معادن سنگ‌های تزئینی، بر اساس موقعیت جغرافیایی معدن، محل و عمق قرار گیری سنگ معدنی مورد نظر و میزان سلامت آن با روش‌های مختلفی بهره برداری و استخراج می‌شوند.

به طور کلی هدف از تمامی این روشها، بریدن و تبدیل سنگ‌ها به ابعاد قابل حمل به کارخانه‌ها و کارگاه‌های سنگ بری می‌باشد. ابعاد ایده آل جهت بارگیری از معادن به نوع محصول فرآوری وابسته و متغیر است.

با این حال وجود موانع طبیعی مانند رگه‌های شکننده در سنگ‌ها، و نیز توانایی برش در ابعاد آنها اندازه خروجی را محدود می‌کند. به طور کلی هر چه سنگ معدن صاف تر و خالص تر باشد و نیز از سختی و استقامت بالاتری برخوردار باشد، می‌توان از آن کوپ‌های بزرگ تری جهت خروج از معدن تهیه کرد.

از این رو بزرگ ترین کوپ‌ها، مربوط به معادن سنگ گرانیت بوده و سپس سنگ‌های مرمریت مانند سنگ‌های دهبید در رده بعدی قرار می‌گیرند.

در گذشته از قدرت مواد منفجره برای تخریب و استخراج سنگ استفاده می‌شود ( روش انفجاری ). با توجه به آسیبی که انفجار به ماده معدنی وارد می‌کند، امروزه عملا این روش منسوخ شده و فقط در برخی موارد خاص جهت جاده سازی برای معدن و یا لاشه برداری‌های سنگین با اجازه ارگان‌های خاص انجام می‌شود.

یکی از جدیدترین روش‌های استخراج سنگ روش نعل و پارس است که با ایجاد سوراخ‌هایی در یک ردیف و کوبیدن گوه‌هایی در آنها، سنگ‌ها را به ابعاد دلخواه تبدیل می‌کنند. این روش نیز همانند روش انفجاری قدیمی بوده و تنها در برخی معادن مانند معدن سنگ گرانیت کاربرد دارد.

جدیدترین روش استخراج که در اغلب معادن دهبید نیز به کار گرفته می‌شود استفاده از سیم‌های برش است. در این روش با دستگاهی به نام راس و یا دریل واگن، یک سری سوراخ افقی و عمودی به گونه‌ای حفر شده که در نهایت به یکدیگر متصل شوند.

سپس سیم فولادی که دارای الماس‌های مونتاژ شده بر روی سطح خود است، از سوراخ‌ها عبور داده شده و روی پولی دستگاه سیم برش سوار شده و هم زمان با برش سنگ به سمت مخالف حرکت کرده و یک بلوک بزرگ 200 تنی را با 3 برش جدا می‌کند.

استخراج سنگ از معادن مختلف دهبید به صورت کوپ سنگ‌های بزرگ انجام می‌شود، در نمونه‌هایی که بازار صادراتی شاخصی دارند، مانند دهبید مشکی و انگورک، سنگ دهبید چاه مرغی یا اصلی و… سنگ کوپ به صورت خام به بازارهای خارج از کشور صادر شده و فرآوری‌های بسیار کمی روی آن انجام می‌شود.

پس از انتقال به کارخانه‌های سنگ بری، کوپ سنگ‌ها به اندازه‌های مختلفی برای مصارف مختلف مشتریان برش داده می‌شوند. سنگ اسلب و تایل محبوب ترین اندازه جهت نما کاری داخلی و خارجی ساختمان می‌باشند.