معماری رنسانس چیست؟
معماری رنسانس سبکی از معماری است که در اوایل قرن پانزدهم در فلورانس ایتالیا پدیدار شد. این سبک با احیای اشکال معماری کلاسیک یونان و روم باستان، جایگزین زیبایی شناسی قرون وسطایی سبک گوتیک شد. عظمت کلیسای سنت پیتر در رم با تقارن و تناسب دقیق خود مشخص می شود که شناخته شده ترین نمونه از این سبک معماری است.
معماری رنسانس به سبک تأثیرگذاری اشاره دارد که در حدود سال 1400 میلادی در ایتالیا ظهور کرد و طی دو قرن بعد در سراسر اروپا گسترش یافت. این جنبش مهم معماری که با احیای اشکال کلاسیک باستان مشخص شده است، در برخی از ارزشمندترین بناهای تاریخی جهان دیده می شود.
دوره ی رنسانس (تولد مجدد) دو قرن را در بر گرفت و نه تنها معماری بلکه هنر و آرمان های انسانی را تحت تاثیر قرار داد. در ارتباط با هنر نیز افرادی چون لئوناردو داوینچی و میکل آنژ وارد عرصه شدند. میراث فرهنگی ماندگار رنسانس آن را به یکی از دگرگون کننده ترین دوره های تاریخ غرب تبدیل کرده است.
تاریخچه معماری رنسانس
معماری رنسانس به عنوان بخشی از رنسانس در فلورانس، ایتالیا، در حدود 1400 میلادی متولد شد. این معماری در طول 200 سال در سراسر ایتالیا و سپس اروپا گسترش و تکامل یافت. معماران دوره رنسانس در ایتالیا از ویرانه های یونانی-رومی باستان، سازه های اولیه مانند: پانتئون و کولوسئوم در رم و همچنین نوشته های معمار رومی مارکوس ویترویوس پولیو (80 قبل از میلاد تا 15 قبل از میلاد) الهام گرفتند.
معماران رنسانس صرفاً نمی خواستند گذشته را بازتولید کنند. آنها به دنبال استفاده از عناصر کلاسیک برای ابداع ساختارهای جدیدی بودند که ریشه در تاریخ داشتند اما با دنیای مدرن و توسعه شهرها نیز سازگار بودند.
معماری رنسانس به طور کلی به سه دوره اصلی تقسیم می شود:
رنسانس اولیه که در حدود سال 1400 میلادی آغاز شد، زمانی که معماران برای الهام گرفتن به دوران باستان توجه داشتند. آنها عناصر کلاسیک رومی و یونانی مانند” طاق ها، ستون ها و گنبدها را دوباره وارد ساختمان کردند. ساختمان های رنسانس اولیه دارای نماهای متقارن و حجم های شفاف و روان بودند که نشان دهنده ی تغییر نسبت های پیچیده تر سبک گوتیک قبل از آنها بود.
دوره دوم از حدود سال 1500 میلادی شروع شد و دوره ای بود که در آن استفاده از عناصر کلاسیک سازگار با سبک های ساختمانی معاصر قرن 16 در شکوفایی کامل بود.
دوره سوم در اواخر رنسانس که از حدود سال 1520 میلادی شروع شد (که به آن منریسم نیز گفته می شود)، و طی آن استفاده از عناصر کلاسیک تزئینی مانند: گنبدها گسترده تر شد.
معماری رنسانس با ظهور دوره باروک در حدود سال 1600 میلادی دنبال شد و اصول آن همچنان بر معماران، هنرمندان و متفکران تأثیر می گذارد.
ویژگی های کلیدی معماری رنسانس
تقارن و تناسب
معماری رنسانس بر مفاهیم کلاسیک زیبایی مبتنی بر تناسب و تقارن متمرکز بود. هندسه نیز در آن گنجانده شده بود و بسیاری از پلان های ساختمان ها، مربع های متقارن بودند.
اشلار ماسونری Ashlar Masonry
نمای بیرونی معمولاً دارای سنگ تراشی خاکستری (ashlar masonry) است، سبکی از سنگ تراشی که در آن سنگ ها به صورت یکنواخت به صورت مربع یا مستطیل بریده می شوند و سپس با حداقل ملات به صورت افقی قرار می گیرند.
عناصر کلاسیک
معماری رنسانس از بسیاری از عناصر کلاسیک، از جمله: گنبدها، ستون ها، طاق ها و پایه ها به شکلی منظم و تکراری استفاده می کرد.
هوا و نور
ساختمان های رنسانس اولیه بر تامین هوا و نور به فضا متمرکز بودند. این اشاره ای بود به طلوع آرمان ها و اندیشه های رنسانس.
نمونه های قابل توجه از معماری رنسانس
کلیسای جامع سانتا ماریا دل فیوره در فلورانس ایتالیا
فیلیپو برونلسکی (1446-1377) که اولین معمار دوره رنسانس در نظر گرفته می شود، پیشگام اولیه رنسانس است که مسئول ساخت اثر Duomo در کلیسای جامع سانتا ماریا دل فیوره در فلورانس، ایتالیا بوده است. ساخت کلیسای جامع در دوره گوتیک در سال 1296 آغاز شد و در سال 1436 به پایان رسید. گنبد باشکوه این سازه نه تنها ویژگی تاج گذاری در ساختمان را تداعی می کند، بلکه یک شاهکار مهندسی است. معماری این کلیسا که از زمان خود جلوتر بوده، بر بسیاری از بناهای مذهبی در ایتالیا و سراسر جهان تأثیر گذاشت.
کلیسای سنت پیتر در شهر واتیکان، ایتالیا
کلیسای سنت پیتر که در قلب شهر واتیکان در مجاورت رم واقع شده است، شاهکاری از معماری رنسانس است. این مکان مقدس زیارتی و جاذبه گردشگری که بین سال های 1506 تا 1615 میلادی ساخته شده است، یکی از شناخته شده ترین بناهای دوره رنسانس در جهان است. این پروژه در یک دوره توسط مجسمه ساز، نقاش و گاهی معمار رنسانس، میکل آنژ (1475-1564) نظارت می شد.
Biblioteca Marciana در ونیز، ایتالیا
کتابخانه تحقیقاتی Marciana در ونیز که در سال 1564 میلادی تکمیل شد، یک نمونه اساسی از معماری رنسانس است که به سبک پالادیایی توسط معمار Jacopo Sansovino ساخته شده است. این سازه در میدان محبوب سان مارکو قرار دارد.
Palazzo Medici در فلورانس، ایتالیا
این کاخ که به آن Palazzo Medici Riccardi نیز می گویند، در سال 1484 میلادی توسط معمار Michelozzo di Bartolomeo برای رئیس خانواده بانکداری یعنی Medici تکمیل شد. امروزه این سازه به عنوان یک موزه شناخته می شود.
