آشنایی با ایرج اعتصام معمار پارک ملت

بیوگرافی ایرج اعتصام

ایرج اعتصام در سال ۱۳۰۹ در شهر گرگان متولد شد. ایشان در سال ۱۳۳۹، مدرك دكترای معماری از دانشگاه فلورانس ایتالیا اخذ نمود. او کارشناس ارشد طرح ریزی منطقه ای سازمان ملل متحد از سال ۱۳۵۰ است و همچنین عضو کانون کارشناسان رسمی دادگستری از سال ۱۳۵۲ است.

از دیگر فعالیت های ایرج اعتصام می توان به همکاری با مهندسین مشاور نقش جهان پارس، موسس و مدیرعامل موسسه اعتصام و همکاران از 1376، عضو سازمان نظام مهندسی ساختمان استان تهران،عضو فدراسیون بین المللی مسکن و طرح ریزی(لاهه، هلند)،عضو انجمن بین المللی علوم مسکن( میامی، فلوریدا)،عضو جامعه بین المللی اکیس تیکس(آتن، یونان)،عضو انجمن بین المللی مطالعات محیط های سنتی( برکلی، آمریکا)،عضو انجمن معماران و انجمن شهرسازان آمریکا وعضو هیات امناء انجمن مفاخر معماری ایران اشاره کرد.

عمده ترین نظریات ایرج اعتصام درباب معماری چنین بیان شده اند:

“حفظ هویت، مصرف معقول انرژی و به کارگیری تکنولوژی پیشرفته سه عامل اصلی و کلیدی در معماری امروزی جهان هستند.

حدود یک قرن شیوع و گسترش معماری مدرن، سبک بین المللی نوعی از جهان شمولی معماری را مطرح کرد که عامل هویت مکانی و فرهنگی در آن نقشی نداشت، به مصرف بی رویه انرژی فسیلی در ساختمان ها که علاوه بر عواقب وخیم اقتصادی، به آلودگی محیط هم دامن می زد، توجهی نمی شد و کاربرد تکنولوژی پیشرفته عمدتاً در حد استخوان بندی ساختمان های بلند محدود می شد.

بحران هویت و بحران انرژی در سه دهه آخر قرن بیستم، جهان شمولی سبک بین المللی معماری را زیر سوال برد و همراه با آن انقلابات الکترونیکی و فن آوری اطلاعات و ارتباطات، کل مسائل جهانی را دگرگون ساخت.

استقلال کشورهای مستعمره و عرضه ی دیدگاه های اجتماعی و فلسفی پنهان مانده ی  آن ها نیز به این دگرگونی کمک کرد.

بازیگران اصلی معماری مدرن در قرن بیستم عمدتاً اروپایی و آمریکایی بودند، لوکوربوزیه سوئیسی- فرانسوی که با ارائه ی اصول پنج گانه اش لقب “پدر معماری مدرن” گرفت.

“گروپیوس” و “میس ون درروهه” آلمانی بیش از سایر معماران در اشاعه ی سبک بین الملل نقش داشتند. “فرانک لوید رایت” آمریکائی که علاقه و اقدام او زمین و طبیعت نوعی از معماری مدرن طبیعت گرا یا ارگانیک را ارائه کرد، با تمام احوال و با تفاوت های مشهود آن ها با یکدیگر، در اصول مدرنیسم هم رای و همراه می داند و در این میان معماران کشورهای جهان سوم گاه نقش بسیار محدودی به صورت کارآموز داشتند مانند بال کریشنا که در دفتر کولوربوزیه کارآموزی می کرد و بعد در هندوستان با وی همکاری کرد.

عصر حاضر از این جهت نیز منقلب شده است و امروز راج راوال هندی، زاها حدید عراقی الاصل، فرشید موسوی ایرانی و صدها معمار دیگر آسیایی و آفریقایی به شخصه و با کمک تکنولوژی فیبر نوری و word wide web جهان معماری را فتح می کنند.

عبور از مرحله مدرنیسم به بعد از مدرنیسم (پسامدرن یا پست مدرن) را عمدتاً مرهون سه معمار توانمندی هستیم که با طرح ها و آموزش های خود تحول بزرگی در معماری به وجود آوردند: لویی کان، ارو ساربنن و یورن اوتزن.

اکنون معماران مطرح جهان از هر قوم و ملیتی که باشند خود را در قیود سبک بین الملل محصور نمی کنند و لیبرالیسم معماری را از آموخته های تاریخ و فرهنگ تا حس مکان و بهره گیری از دست آوردهای تکنولوژی پیشرفته تجربه می کنند.

در آثار این معماران گاه تمام عوامل کلیدی(هویت، انرژی و تکنولوژی) تواماً مطرح می شود و گاه یکی از این عوامل در معماری آن ها برتری می یابد: به عنوان مثال وقتی عامل تکنولوژی برتری می یابد با سبک “های تک” روبرو می شویم مانند :مرکز فرهنگی ژرژ پمپیدو در پاریس کار راجرز و پیانو یا کنسرت های هال تنریف(Tenerif) در اسپانیا که استخوان بندی زیبای بتنی آن به تنهائی یک بیان قدرتمند معماری دارد.

در کشور ما که معماری معاصر از دوره  قاجاریه تا کنون تحت تاثیر جریانات معماری غرب بود و هست، معماران خوب و توانمندی وجود داشته و دارند که هم به فرهنگ غنی معماری گذشته ایران واقف اند و به خصوصیات کالبدی و اقلیمی آن آشنائی دارند و هم تکنولوژی پیشرفته غرب را به خوبی می شناسند و تا کنون آثار خوب و ارزشمندی را ارائه داده اند.

ولی این آثار متاسفانه در هیاهوی بسازبفروشی ها، تراکم فروشی ها و مصرف گرائی اغراق آمیز تازه به دوران رسیده ها که ملغمه هایی از تقلیدهای مبتذل و معماری به اصطلاح غربی را در سطح وسیعی از شهرهای کشور ما عرضه کرده اند، گم می شوند!

باید آثار خوب معماری را بیابیم و خصوصیات معماری آن را به جامعه معرفی کنیم و معمارانی که فرصت یافتند در خارج از کشور آثاری عرضه کنند، شانس بیشتری در معرفی کارهایشان داشته اند.

در داخل کشور نیز بناهای ارزشمند و خوبی توسط معماران ما تهیه و اجرا شده اند ولی هنوز آن طور که باید و شاید به جامعه معرفی نشده اند”.

آثار ایرج اعتصام

• پارک ملت تهران
• پارک شریعتی تهران
• مجموعه شاه چراغ شیراز
• پردیس دانشگاه سیستان و بلوچستان
• طرح منطقه ای و توریستی کرانه های دریای خزر
• طرح اولیه مجموعه سن تروپه در جنوب فرانسه
• طرح جامع شیراز، کازرون، زنجان، ساری، گرگان
• مجموعه هفت بلوک اداری در بل ویو، واشینگتن
• مجموعه های جهانگردی محلات، سرعین اردبیل، لاهیجان
• مجموعه ساختمانی حجاج در مدینه منوره در عربستان سعودی
• بازسازی محل اقامت نمایندگی دائم ایران در سازمان ملل در نیویورک
• مجموعه های مسکونی و خانه های ویلایی در سیاتل، سن خوزه، سن فرانسیسکو، لی آنجلس، آمریکا
• و ده ها مجموعه مسکونی و اداری

آثار تالیفی دکتر ایرج اعتصام

• تالیف کتاب معماری معاصر ایران و جهان توسط ایرج اعتصام
• ترجمه کتاب عقاب دو سر، از گذشته تا آینده اسکان بشر اثر کنستانتین دکسپادیس توسط ایرج اعتصام
• ترجمه کتاب معماری اسلامی، فرم، عملکرد و معنی اثر رابرت هیلن براند توسط ایرج اعتصام
• نکارش و ترجمه مقالات متعدد در مجلات تخصصی داخلی و خارجی توسط ایرج اعتصام

 

عناوین ایرج اعتصام

• عضو هیئت امناء انجمن مفاخر معماری ایران
• عضو جامعه بین المللی اکیس تیکس، آتن، یونان
• عضو فدراسیون بین المللی مسکن و طرح ریزی، لاهه، هلند
• عضو انجمن معماران و انجمن شهرسازان آمریکا
• همکاری با مهندسین مشاور نقش جهان پارس از ۱۳۷۳
• عضو سازمان نظام مهندسی ساختمان استان تهران
• مؤسس و مدیرعامل مؤسسه اعتصام و همکاران از ۱۳۷۶
• عضو انجمن بین المللی مطالعات محیط های سنتی، برکلی، آمریکا
• عضو انجمن بین المللی علوم مسکن، میامی، فلوریدا