کدام سنگ را انتخاب کنیم؟
قبل از پرداختن به سوال کدام سنگ لک کمتری می گیرد به مبحث لک سنگ می پردازیم.یکی از چالش هایی که در سنگ های ساختمانی وجود دارد موضوع لک پذیری آنها می باشد لکه ها می توانند به دلایل مختلفی در سنگ های ساختمانی ایجاد شوند. مواد شیمیایی، مواد غذایی، سایش و خراش و…از عوامل عمده ی ایجاد کننده ی لک هستند. لک ها با توجه به عوامل پیدایش، به مرور یا در زمان کوتاهی، باعث آسیب به سطح سنگ شده و زیبایی و براقیت آن را کاهش می دهند.
سنگ های ساختمانی با سطح پولیش خورده و براق همیشه مورد علاقه ی طراحان و ساختمان سازان هستند اما لک شدن سنگ که ناشی از بی احتیاطی یا عدم توجه به اصول حفظ و نگهداری سنگ های ساختمانی است، باعث کاهش زیبایی و جذابیت انواع سنگ ها می شود. گاهی لک شدگی قطعه سنگی گسترش زیادی پیدا می کند و نیاز است تا مورد مرمت یا تعویض قرار گیرد.
دلیل ایجاد لک در سنگ چیست؟
در محیط خانگی، استفاده از سنگ های گروه مرمریت، تراورتن، اونیکس و چینی، مرسوم است. همه ی سنگ های یاد شده، یک ویژگی مشترک دارند و آن، ترکیب شیمیایی کربناته است. کانی کلسیت که نوعی کربنات کلسیم است، کانی غالب در این سنگ ها به شمار می رود.
این کانی در مواجهه با محلول های اسیدی با آن ها وارد واکنش می شود. بطور مثال در واکنش بین کانی کلسیت و اسید کلریدریک، گاز کربنیک اسید، آب و رسوب کلسیم کلرید تشکیل می شود. اسید کلریدریک در شوینده ای مانند جوهر نمک با غلظت بسیار زیادی وجود دارد.
بنابراین هنگام مواجهه ی اسید با سطح سنگ های کربناته، رسوب کلسیم کلرید ایجاد می شود که این رسوب به صورت توده های سفید روی سنگ باقی می ماند و ایجاد لک می کند. به همین دلیل در شست وشو و نظافت این سنگ ها نباید از شوینده های اسیدی استفاده نمود.
در یک مثال دیگر باید به گاز کربنیک اسید در نوشابه های گازدار اشاره نمود. وقتی این گاز به بافت سنگ می رسد، باعث انحلال کانی کلسیت می شود. در این صورت بافت کربناته تخریب شده و محلول بی کربنات کلسیم به شکل محلول ایجاد می گردد. نهایتاً آنچه باقی می ماند، سطح آسیب دیده و لک شده ی سنگ است.
میزان جذب آب و لک شدگی سنگ
یکی از فاکتورهای بسیار مهم در بحث لک شدگی سنگ، میزان جذب آب توسط سنگ می باشد. سنگ های ساختمانی مختلف مقادیر متغیری از آب یا سایر محلول ها را می توانند در سطح خود جذب کنند. میزان جذب آب یکی از پارامترهای فیزیکی سنگ های ساختمانی محسوب می شود که در آزمایشگاه های سنگ های ساختمانی بسیار مورد توجه است.
هنگامی که جذب آب در یک سنگ زیاد است، به این معنی می باشد که محلول های مختلف می توانند به بافت سنگ نفوذ کنند. هنگامی که جذب آب یک سنگ بالاست لک شدگی در آن سنگ به دو دلیل می تواند افزایش پیدا کند:
۱- افزایش میزان جذب محلول های اسیدی در بافت سنگ باعث می شود تا آسیب بیشتری به سنگ وارد گردد زیرا سطح تماس بین محلول و بلور کانی کلسیت افزایش پیدا می کند که همین عامل باعث تخریب بیشتر سنگ و ایجاد لک می شود.
۲- محلول ها و مواد دیگر هم می توانند در چنین حالتی وارد بافت سنگ شوند. در این صورت پاکسازی آنها از سطح سنگ بسیار دشوار خواهد بود زیرا مواد یاد شده در بافت سنگ جای گیر می شوند. یکی از اشتباهات رایجی که معمولاً اتفاق می افتد استفاده از مواد شوینده قوی برای شست و شوی چنین لک هایی می باشد که باید گفت این روش تنها جوابگو نیست بلکه با افزایش تخریب بافت سنگ، میزان لک را گسترش خواهد داد.
به همین دلیل در موقعیت هایی همچون سرویس های بهداشتی، کانترتاپ، کف آشپزخانه و استخر که میزان مواجهه ی سنگ با آب و سایر محلول ها زیاد است، توصیه می شود تا از سنگ هایی استفاده شود که میزان جذب آب کمی داشته باشند. برای مثال انواع سنگ های چینی از جمله چینی الیگودرز به دلیل داشتن بافت متراکم و جذب آب کم ، لک پذیری بسیار کمی نیز خواهند داشت گرچه باید توجه داشت که سنگ چینی همچنان در مواجهه با اسیدها ضعف ساختاری دارد.
از سوی دیگر، سنگی مانند لایم استون که اصولاً میزان جذب آب در آن بالاست، برای چنین موقعیت هایی مناسب نیست و آسیب به بافت و سطح سنگ در کوتاه مدت بسیار محتمل است.
باید در نظر داشت که عوامل لک زای دیگری همچون زنگ زدگی، رشد خزه، شوره زدگی و… وجود دارد که همگی به نحوی با درصد جذب آب در ارتباط هستند.
کدام سنگ را انتخاب کنیم؟کدام سنگ را انتخاب کنیم؟کدام سنگ را انتخاب کنیم؟کدام سنگ را انتخاب کنیم؟کدام سنگ را انتخاب کنیم؟کدام سنگ را انتخاب کنیم؟کدام سنگ را انتخاب کنیم؟کدام سنگ را انتخاب کنیم؟
