زندگینامه محسن فروغی معمار آرامگاه سعدی

بیوگرافی محسن فروغی

محسن فروغی متولد ۲۳ اردیبهشت ۱۲۸۶ درتهران، معمار ایرانی، استاد معماری و رئیس دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران بود.او دومین فرزند محمدعلی فروغی (ذکاء الملک) ادیب و سیاست مدار ایران بود. پس از تحصیلات مقدماتی به دارالمعلمین مرکزی که عموی او ابوالحسن فروغی تاسیس کرده بود وارد شد و هفت سال در آن مدرسه درس خواند.

در اوایل سال ۱۳۰۶ جهت ادامه تحصیل به فرانسه رفت. ابتدا در رشته ریاضیات ثبت نام کرد. سپس وارد مدرسه عالی هنرهای زیبای پاریس“بوزار” شد.

او در سال ۱۳۱۶ از دانشسرای عالی ملی هنرهای زیبای پاریس  با مدرک درجه یک فارغ  التحصیل شد و همان سال به ایران بازگشت. ابتدا در دانشسرای عالی و بعد در دانشکده فنی به تدریس تاریخ هنر و تاریخ معماری پرداخت. وی در سال ۱۳۱۶ در زمره نخستین معماران معاصر ایرانی به استخدام دولت درآمد.

او به همراه آندره گدار، ماکسیم سیرو و رولاند دوبرول از بنیان گذاران و استادان دانشکده معماری دانشگاه تهران بود و پس از آندره گدار، دومین رئیس دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران شد و به مدت ۹ سال ریاست دانشکده را برعهده داشت.

در زمان وزارت دکتر امینی پرونده ای برای مهندسین ساختمان مجلس سنا به جرم تخلف تشکیل شد و به محسن فروغی به همراه حیدر غیایی در سال ۱۳۴۲ به اتهام زد و بندهای غیرقانونی در طرح ساختمان مجلس سنای ایران (کاخ سنا)، مدتی را در زندان گذراند.

وی پس از مدتی تبرئه شد و در سال ۱۳۴۲ در دوره چهارم مجلس سنا به سناتوری رسید. وی چهار دوره نماینده مجلس سنا بود. فروغی در دوره نوزدهم مجلس شورای ملی از تهران نماینده شد؛ ولی قبل از اتمام دوره به علت داشتن شغل آزاد و مقاطعه کاری از نمایندگی کناره گیری نمود.

او در سال ۱۳۵۷ نزدیک ۳ ماه در کابینه های جعفر شریف امامی و غلامرضا ازهاری، سمت وزیر فرهنگ و وزیر علوم را عهده دار بود. او یکی از عتیقه شناسان به نام ایران بود و دو سال قبل از مرگش مجموعه نفیس بی نظیر عتیقه های خود را به اداره باستان شناسی ایران اهدا نمود.

محسن فروغی پس از انقلاب ۱۳۵۷ ایران و در ۱۲ فروردین ۱۳۵۸ دستگیر شد و مجموعه اشیا و آثار هنری شخصی وی ضبط و به موزه ایران باستان تهران منتقل شد. وی از همسر فرانسوی خود دارای دو پسر شد که پسر کوچکتر وی در جوانی بر اثر سقوط از اسب در حین بازی چوگان درگذشت. محسن فروغی در دی ۱۳۶۱ از زندان آزاد شد و ۱۰ ماه بعد در تاريخ ۱۴ مهر ۱۳۶۲ درگذشت. آرامگاه وی در گورستان ابن بابویه، شهر ری می باشد.

معماری محسن فروغی

اجراي كاشي كاری، فضای ايوانی و درگاهی و همچنين رواق های اطراف بنای كاخ اختصاصي نياوران، برخاسته از سياست معماری استاد محسن فروغي است.

او همچنین منازل و ویلاهای مسکونی متعددی را در تهران طراحی نموده که در آنها به جای شیوه مرسوم و سنتی تقسیم فضاها در پلان بر اساس میزان عمومی و خصوصی بودن آنها، شیوه مدرن طراحی فضاهای کاربردی را پیاده سازی کرد.

محسن فروغی معمار مدرنیستی بود که به تاریخ و پیشینه ی فرهنگی ایران عشق می ورزید. او برداشت فرمال و ظاهری از تاریخ را سطحی نگری همکاران جوان خود می دانست و بر این عقیده بود که رابطه ی ساختمان ها را از نظر سبک و شکل می توان به دو دسته تقسیم کرد: رابطه ظاهری و رابطه حقیقی.

برای فروغی، رابطه ظاهری به مانند ساختمان های ساخته شده در ابتدای دوره شکل گیری معماری ساسانی است که با الگوبرداری از معماری هخامنشی درصدد خلق شباهت بین معماری ساسانی و هخامنشی بودند. به زعم او نقش و نگارهای معماری ساسانی ، کپی معمولی از تزئینات هخامنشی است و هیچ وقت شاهد شکل گیری روح معماری هخامنشی در دوره ساسانی نبودیم.

متنی از او در همین مقوله در مجله گلبانگ به سال 1340 خورشیدی است :

از ابنیه امروز تهران ساختمان بانک ملی قدیم در فردوسی را می توان به طور مثال ذکر کرد.که یک طرح اروپایی است، ولی در آن چند ستون و دندانه هایی بالای دیوارها از آثار هخامنشی اضافه شده است.قسمت عمده ی اتاق ها برخلاف عادت ایران به طرف مشرق و مغرب از گرمای تابستان و سرمای زمستان غیر قابل سکونت می باشد و حجم کلی نیز به هیچ یک از بناهای قدیم شباهت ندارد .پس می توان گفت رابطه آن با ساختمان های قدیم ایران ظاهری است.

مهم ترین آثار محسن فروغی:

• دانشکده حقوق دانشگاه تهران
• ساختمان وزارت و دارایی
• آرامگاه سعدی
• آرامگاه بابا طاهر
• ساختمان مجلس سنا (مجلس خبرگان)
• کاخ نیاوران
• شعب بانک ملی در شهرهای شیراز، اصفهان، تبریز
• بازار تهران