منطقه باستانی الحجر ، بنای مدائن صالح
مدائن صالح یا الحجر با مقبره های تاریخی خود، یکی از سایت های میراث جهانی واقع در عربستان سعودی است. این بنا نمای تزئین شده ای دارد که نشان دهنده ی تمدن نبطی ها در جنوب پترا در اردن است. این شهر در مسیر تجاری شبه جزیره عربستان قرار دارد. مدائن صالح دارای نقاشی ها و کتیبه های متعدد است که به زبان ها و خط های قدیمی نوشته شده اند. این سایت همچنین دارای 111 مقبره و چاه آب است که مهارت های هیدرولیک و دستاوردهای معماری نبطیان را به تصویر می کشد.
محیط طبیعی و منظره زیبای مدائن صالح، نبطیان را متقاعد کرده که خانه خود را در اینجا بسازند. مدائن صالح شبیه به اولین خانه آنها یعنی پترا می باشد که دارای صخره های ماسه سنگی در شمال اردن است. نبطیان گله های بز، گوسفند و شتر خود را در مدائن صالح پرورش می دادند. آنها پا جای پای دیگر قبایل عربی که قبل از آنها در اینجا حضور داشتند گذاشته و کشاورزی را نیز آغاز کردند. بقایای حفاری شده چیز زیادی از زمان سکونت این قبیله در منطقه ارائه نمی دهد، اما بیشتر از سبک زندگی آنها حکایت دارد.
این سایت نشان می دهد که نبطی ها خدایان را می پرستیدند و قوانین سختی را برای داشتن یک زندگی زاهدانه داشته اند. آنها پس از مواجهه با تهاجم قبایل دشمن، به سمت این بنا می آمدند. گمان می رود که نبطی ها تجارت ادویه را در این منطقه تحت کنترل داشته اند. آنها ادویه جات را از منطقه جنوبی عربستان سعودی به شمال می آورند تا مصریان رومی، یونانی ها، فنیقی ها و سایر تمدن های مدیترانه بتوانند از آنها خرید کنند. بیشتر قسمت های سایت هنوز کاوش نشده و بیشتر شبیه آجرهای گلی خشک شده در آفتاب هستند. کتیبه های روی مقبره ها حکم مرجع را برای مورخان دارد.
نبطی ها حدود 100 مقبره تاریخی را در این منطقه بنا کرده اند. این مقبره ها بصورت گروه هایی متمرکز در بیرون آمدگی های صخره ای در اطراف منطقه حک شده اند و مناظره ای از چشم انداز وسیع بین آنها دیده می شود. مقبره های قصرالبنت، الخریمات و جبل المحجار از جمله ی این مقبره ها هستند.
صنعتگران بنای مدائن صالح مهارت فوق العاده ای داشتند و طرح و چیدمان هر مقبره را به گونه ای طراحی می کردند که با اندازه و شکل سنگ های طبیعی سازگار باشد و هرگونه ویژگی های زمین شناسی مانند درزه های پر شده با کوارتز را در خود جای دهد. به عنوان مثال، در جبل الاحمر، سنگ تراش ها عمداً قبرها را نسبتاً بالاتر از سطح زمین تراشیده اند تا از فرسایش جلوگیری کنند.
به نظر می رسد که سنگ بصورت بلوک هایی برداشته شده و در کارهای ساختمانی در داخل شهر استفاده شده اند. تزئینات ظریف تری مانند: کنده کاری بال ها و پرهای دم عقاب ها با استفاده از کلنگ، دوک و مواد ساینده انجام می شده است.
داستان الحجر
تاریخ اسلام حاکی از آن است که الحجر محل سکونت قبیله ثمود بوده است. این قوم خانه ها و کاخ های خود را در کوه ها و دشت های اطراف این ناحیه تراشیده اند. داستان مدائن صالح از زمانی شروع می شود که مردم قبیله به بت پرستی اعتقاد پیدا کردند. به همین دلیل حضرت صالح از آنها خواست که با آوردن شتر آبستن از پشت کوه و مراقبت از او توبه کنند. تنها چند نفر از قوم ثمود به آنچه از آنها خواسته شد توجه کردند، اما کافران شتر را کشتند.
بلافاصله پس از مرگ حیوان، گوساله او به پشت کوه فرار کرد. حضرت صالح و پیروانش شهر را ترک کردند، در حالی که غیر مؤمنان قبیله، با خشم خداوند به صورت زلزله و صاعقه مواجه شدند. افسانه ها حاکی از آن است که خداوند، مدائن صالح را نفرین کرد.
با این حال، بسیاری از محققان معتقدند که این قبیله حتی قبل از صده ی هفتم قبل از میلاد نیز وجود داشته اند. روایات متعددی حکایت از آن دارد که ثمود نام منطقه بوده است نه قبیله.
