پله و سنگ مناسب پله
پله نوعی اهرم در ساختمان به شمار می رود که دو سطح با اختلاف تراز را به یکدیگر متصل می کند. سطح شیب دار یا رمپ نیز شکلی ابتدایی از پله است. اگر پله وجود نداشت دسترسی به تراز های مختلف در ساختمان ممکن نبود و همه ی ساختمان ها می بایست بصورت یک طبقه ساخته می شدند.
استفاده از پله از زمان های بسیار قدیم در طراحی سازه های مورد استفاده بشر، مد نظر بوده است. پله در ساختارهای مختلف به کار گرفته می شود. برای مثال پله پله کردن سطوح شیب دار کوهستانی جهت فعالیت های کشاورزی، نمونه ای از استفاده از پله می باشد. هم چنین پله پله کردن سطوح شیب دار دامنه های منتهی به جاده های مختلف نیز که جهت جلوگیری از سقوط و ریزش دامنه کوه ها ایجاد می گردد، نمونه ای از این کاربرد است.
۳ قسمت اصلی راه پله:
۱- پله ها که راه پله را تشکیل می دهند.
۲- سطح شیبدار یعنی سطحی که پله ها بر روی آن قرار می گیرند و به نوعی شاسی راه پله است.
۳- پاگرد، محل تنفس و چرخش عابر که برای تغییر مسیر حرکت راه پله میان دو طبقه ایجاد می شود و فضای مسطح دارد یا ممکن است درب ورودی طبقه در آن قرار گیرد.
۳ قسمت فرعی راه پله:
۱- خیز پله: میزان شیبی است که از سطح پایین به سطح بالاتر وجود دارد.
۲- آب چکان: سطح شیبداری کوچک در کنار راه پله است و با شیار های ایجاد شده در کف پله در ارتباط است که برای خروج آب ریخته شده روی پلکان در اثر شستشو یا بارش باران، جهت جلوگیری از لغزندگی تعبیه می شود.
۳- نرده پله: به عنوان دستگیره و جلوگیری از سقوط در کناره راه پله نصب می شود.
در پله های جدید چرخشی (اسپیرال یا مارپیچ) با حذف سطح شیبدار و کوتاه شدن مسیر حرکت، قسمت پاگرد در میان راه پله حذف می شود زیرا عابر با حرکت در حول یک خط عمودی به بالا یا پایین نقل مکان می کند.
در داخل سازه برای ارتباط طبقات با هم بر طبق قوانین ملی ساختمان چه در ایران و در دنیا، ایجاد راه پله جزء ملزومات می باشد و این اصل حتی با نصب هرگونه بالابر قابل تغییر نیست (برای خروج اضطراری افراد در زمان خطر).
اندازه اجزا پله
معمولاً برای ایجاد راه پله هرچه ارتفاع پیشانی کمتر باشد تعداد پله ها بیشتر می شود که مصرف کمتر انرژی توسط عابر و طولانی تر شدن مسیر را در پی دارد. هرچه ارتفاع پیشانی پله بیشتر باشد نیاز به مصرف انرژی بیشتر بوده و زمان کمتری برای انتقال عابر از سطح پایین تر به سطح بالاتر صرف می شود.
استاندارد اندازه کفی پله ۳۰ تا ۳۲ سانتی متر (اندازه کف پای انسان) است که برای محیط های محدود این اندازه با لبه دار کردن (بیرون آوردن کف کفی پله از پیشانی) تامین می شود.
برای ارتفاع پیشانی پله اندازه های متفاوت با توجه به نوع کاربری آنها تعیین می شود مانند: محیط های عمومی ۱۷ سانتی متر، محیط های صنعتی ۲۵ سانتی متر و غیره.
چه سنگی برای پله مناسب است؟
سنگ طبیعی یکی از متداول ترین متریال های مورد استفاده برای پله می باشد. انواع سنگ های ساختمانی مختلف با دارا بودن خواص فنی مناسب، می توانند به عنوان پله مورد استفاده قرار گیرند. از نکات فنی که برای استفاده از سنگ در پله باید مد نظر قرار گیرد، می توان به موارد زیر اشاره نمود:
مقاومت سایشی
سنگ مورد استفاده در پله باید مقاومت سایشی مناسبی داشته باشد. به طور مثال سنگ های گرانیت سفید که عمدتاً از کانی کوارتز تشکیل شده اند، مقاومت سایشی قابل توجهی دارند و به همین دلیل بیشتر در راه پله هایی که تردد زیادی در آن صورت می گیرد، استفاده می شوند. استفاده از سنگ هایی که مقاومت سایشی کمی دارند، مانند: بسیاری از لایم استون ها، باعث می شود که سنگ پس از مدتی در اثر تردد دچار فرسایش ناهمگن شود.
مقاومت خمشی
داشتن مقاومت خمشی یکی از نکات فنی مهم در انتخاب سنگ پله است. استفاده از سنگ هایی که مقاومت خمشی کمی دارند احتمال شکستن پله و لب پر شدن آن را بیشتر می کند. به همین دلیل ضخامت پله باید بیشتر از سه سانتی متر باشد تا احتمال شکستن پله کمتر شود. وجود رگه در سنگ هایی همچون مرمریت لاشتر، مقاومت کششی سنگ را تا حدود زیادی کاهش می دهد و بروز پدیده ی خالی کردن رگه ها که شکستن پله را در پی دارد، در این سنگ ها متداول است.
تخلخل و جذب آب
سنگ انتخاب شده برای پله باید کمترین میزان تخلخل و جذب آب را داشته باشد. وجود حفره در سطح سنگ و همین طور میزان جذب بالا باعث می شود تا تجمع لک و جرم در سنگ ایجاد شده و نظافت سنگ دشوار گردد. برای مثال استفاده از تراورتن های پر حفره برای پله مناسب نیست زیرا حفرات موجود در این سنگ می تواند محل تجمع جرم باشد.
استفاده از پرداخت یا فینیشینگ مناسب
در سطح سنگ پله لغزندگی باید در کمترین میزان باشد. به همین منظور استفاده از سنگ های کاملاً ساب خورده برای پله مناسب نیست. استفاده از سنگ های تیشه ای برای پله به جهت کاهش میزان لغزندگی بسیار مناسب و مرسوم است. پرداخت های دیگری همچون بوش همر و سندبلاست نیز می توانند باعث کاهش لغزندگی در سطح سنگ پله شوند.
نتیجه گیری
به طور کلی باید عنوان کرد که از میان سنگ های ساختمانی مختلف، سنگ هایی چون سنگ گرانیت، چینی و مرمریت به طور متداول به عنوان سنگ پله استفاده می شوند. این سنگ ها خصوصیات فنی مناسبی برای این کاربری دارند و زیبایی قابل توجهی نیز به فضای پله و راهرو می بخشند. در پله های لوکس می توان از سنگ اونیکس نیز استفاده نمود البته باید در نظر داشت که وجود لایه بندی در سنگ اونیکس می تواند مقاومت کششی آن را کاهش داده و در کاربری پله مشکل ایجاد کند.
سنگ مناسب پله/سنگ مناسب پله/سنگ مناسب پله/سنگ مناسب پله/سنگ مناسب پله/سنگ مناسب پله/سنگ مناسب پله/سنگ مناسب پله/سنگ مناسب پله/سنگ مناسب پله/سنگ مناسب پله/سنگ مناسب پله/سنگ مناسب پله/سنگ مناسب پله/
