بررسی معماری در یونان باستان
از ویژگی های بارز هنر یونان به طور کلی این است که معماران یونان باستان برای دقت بالا و عالی بودن کار خود تلاش می کردند. قواعدی که آنها در اوایل قرن ششم قبل از میلاد اختراع کردند بر معماری دو هزاره گذشته تأثیر گذاشته است. دو سبک اصلی در معماری باستانی و کلاسیک یونانی دوریک (Doric) و یونیک (Ionic) می باشد.
در سبک اول یا دوریک، ستون ها شیاردار هستند و پایه ندارند. سرستون ها دو قسمت دارد که از یک اسلب مسطح، آباکوس (abacus) و یک اسلب بالشتک مانند به نام اکینوس (echinus) تشکیل شده است.
بر روی سرستون، تزئینات قسمت فوقانی قرار دارد که از سه قسمت تشکیل شده است: آرشیترو (architrave)، فریز (frieze)، و قرنیز (cornice). آرشیترو معمولاً به جز نوار باریکی که دندانه هایی به آن متصل شده اند که به آن گوتا (guttae) می گویند، تزیین خاصی نشده است.
روی فریزها (frieze) به طور متناوب مجموعه ای از تریگلیف ها (triglyphs) (سه میله) و متوپ ها (metopes)، اسلب های سنگی که اغلب با مجسمه های برجسته تزئین شده اند، دیده می شوند.
طاق (pediment)، فضای مثلثی شکل محصور شده توسط شیروانی ها در دو انتهای ساختمان، اغلب با مجسمه هایی تزئین می شد که در اوایل نقش برجسته و بعداً به شکل گرد ساخته می شدند.
از جمله بهترین نمونه های باقی مانده از معماری دوریک باستانی می توان به معبد آپولو در کورینث (Apollo at Corinth)، ساخته شده در ربع دوم قرن ششم قبل از میلاد و معبد آفایا (Aphaia) در آگینا (Aegina)، در حدود 500-480 قبل از میلاد اشاره کرد.
در مورد اخیر دست کم سه گروه مختلف مجسمه سازی طاق ها وجود دارند که نمونه ای از پیشرفت سبکی بین پایان قرن ششم و آغاز قرن پنجم قبل از میلاد در آتیکا (Attica) هستند.
در سبک معماری یونیک، پایه هایی ستون ها را نگه می دارند و این ستون ها شیارهای عمودی بیشتری نسبت به سبک دوریک دارند. سرستون های یونیک دارای دو حلقه مارپیچ هستند که بر روی نواری از تزئینات برگ نخل قرار دارند. آباکوس باریک است و بالای ستون بر خلاف سبک دوریک معمولاً از سه نوار افقی ساده تشکیل شده است. مهم ترین ویژگی سبک یونیک، فریز است که معمولاً با مجسمه های برجسته ای که به صورت پیوسته در اطراف بنا قرار گرفته اند، کنده کاری می شود.
به طور کلی، سبک دوریک بیشتر در سرزمین اصلی یونان و در مکان هایی در شبه جزیره ایتالیا، که مستعمرات یونانی زیادی وجود داشت، استفاده می شد. سبک یونیک در میان یونانیان آسیای صغیر و جزایر یونان محبوبیت بیشتری داشت.
سبک سوم معماری یونانی، معروف به کورنتی، برای اولین بار در اواخر دوره کلاسیک توسعه یافت، اما در دوره های هلنیستی (Hellenistic) و رومی (Roman) بیشتر رایج بود. سرستون های کورنتی دارای اکینوس(echinus) زنگوله ای شکل هستند که با برگ های آکانتوس (acanthus)، مارپیچ و نخل تزئین شده است. همچنین در هر گوشه یک جفت حلقه های طومار گونه کوچک وجود دارد. به این ترتیب، سرستون از همه طرف منظره یکسانی را ارائه می دهد.
سبک معماری نه تنها بر ستون، بلکه بر روابط بین تمام اجزای معماری نیز حاکم بود. در نتیجه، هر قطعه از یک ساختمان یونانی از ساختار کلی آن جدایی ناپذیر است؛ اغلب داشتن یک قطعه می تواند برای بازسازی کل ساختمان کافی باشد.
اگرچه یونانیان باستان ساختمان هایی با انواع مختلف بنا می کردند، معبد یونانی به بهترین نحو اهداف و روش های معماری یونانی را نشان می دهد. معبد معمولاً دارای یک نقشه مستطیل شکل و یک یا چند ردیف ستون بود که هر چهار طرف را احاطه می کرد. ساختار عمودی معبد منطبق بر نظم خاصی بود، چیدمان ثابتی از ترکیب هایی که با اصول تقارن و هماهنگی عجین شده بودند.
معمولاً یک پروناوس (pronaos) (ایوان جلو) و یک اپیستودوموس (opisthodomos) (ایوان پشتی) وجود داشت. عناصر فوقانی معبد معمولاً از خشت و الوار گلی ساخته می شد و سکوی بنا سنگ کاری شده بود. ستون ها از سنگ محلی، معمولاً لایم استون (limestone) یا توفا (tufa) تراشیده شده بودند. در معابد بسیار قدیمی تر، ستون ها از چوب ساخته می شدند.
مرمریت (ماربل) در بسیاری از معابد استفاده می شد، مانند: پارتنون (Parthenon) در آتن، که با مرمریت پنتلیک (Pentelic marble) و سنگ مرمر جزیره سیکلادیک (Cycladic island) در پاروس (Paros) تزئین شده است. نمای داخلی معبد یونانی مشخصاً شامل یک اتاقک که عبادتگاه داخلی بود و مجسمه مذهبی در آن قرار داشت می شد، و گاهی هم یک یا دو پیش اتاق داشتند که خزانه همراه با نذری در آن ذخیره می گردید.
استخراج و حمل و نقل مرمریت و لایم استون هزینه زیادی دربرداشت و کار فشرده ای بود و معمولاً هزینه اولیه ساخت یک معبد را تشکیل می داد. برای مثال، ثروتی که در آتن پس از جنگ با پارس ها انباشته شد، پریکلس (Perikles) را قادر ساخت تا برنامه ساختمانی گسترده اش را که شامل پارتنون (447–432 قبل از میلاد) و سایر بناهای تاریخی در آکروپولیس آتن می شد، آغاز کند.
به طور معمول، یک نهاد مدنی یا مذهبی یونانی معمار را مسئول می کرد که در هر جنبه ای از ساخت و ساز دخالت داشته باشد. معمار عموماً سنگ را انتخاب می کرد، بر استخراج آن نظارت می نمود و بر صنعتگرانی که تقریباً هر قطعه را در معدن شکل می دادند نظارت داشت.
در محل ساختمان، منبت کاران متخصص به بلوک ها شکل می دادند و کارگران هر کدام را در جای خود نصب کردند. جفت شدن محکم سنگ ها برای نگه داشتن آنها در جای خود بدون استفاده از ملات کافی بود.
گیره های فلزی تعبیه شده در سنگ ها، سازه را در برابر زلزله مقاوم می کرد. نیروی های کار ماهر مختلفی در ایجاد یک معبد همکاری داشتند. کارگران برای ساخت داربست های چوبی مورد نیاز برای بالا بردن بلوک های سنگی ، مجسمه سازی و ساخت تایل های سرامیکی سقف ها استخدام می شدند. فلزکاران برای ساختن اتصالات فلزی مورد استفاده برای مقاوم سازی بلوک های سنگی و ساختن وسایل برنزی لازم برای نماهای حجاری شده بر روی فریز، متوپ ها و پدینت ها، مشغول به کار می شدند.
مجسمه سازانی از سرزمین یونان و خارج از آن، مجسمه های برجسته و متمایزی را برای لبه بام ساختمان معبد حکاکی می کردند. نقاشان عناصر مجسمه سازی و معماری را با جزئیات نقاشی تزئین می نمودند.
