هوازدگی سنگ ها
ویژگی های ذاتی سنگ
خصوصیات کانی شناسی، فیزیکی و مکانیکی، از ویژگی های ذاتی سنگ ها هستند. این عوامل در سرعت هوازدگی سنگ ها تاثیر دارند. تفاوت در ترکیب کانی شناسی، باعث ایجاد تفاوت در نوع و سرعت هوازدگی می شود.
برای مثال سنگ هایی که دارای کانی های کربناته هستند، در برابر هوازدگی ناشی از باران های اسیدی ضعیف می باشند. تخلخل و جذب آب دو ویژگی فیزیکی مهم در سنگ ها هستند که ارتباط مهمی با سرعت هوازدگی دارند.
سنگی چون سنگ گرانیت به دلیل داشتن جذب آب و تخلخل بسیار محدود، نسبت به سنگی چون تراورتن، در برابر هوازدگی مقاوم تر است. از سویی دیگر، هرچه مقاومت سنگ بیشتر باشد، سرعت هوازدگی کمتر خواهد بود.
برخی عوامل هوازدگی مانند: یخ زدگی آب و تبلور نمک، باعث اعمال تنش های مختلف به بافت سنگ می شوند و چنانچه مقاومت سنگ محدود باشد، در برابر عوامل یاد شده، دوام کمی خواهد داشت.
نوع هوازدگی
هوازدگی در طبیعت انواع مختلفی دارد که هر یک با فرآیند خاص خود، سنگ را تحت تاثیر قرار می دهند بطوری که میزان تاثیر آن ها نیز متفاوت خواهد بود.
بعضی از این عوامل مانند: انجماد و ذوب شدن آب باعث اعمال هوازدگی مکانیکی و تنش های مختلف در سنگ می شوند اما برخی دیگر چون تاثیر باران های اسیدی، بافت و ترکیب شیمیایی سنگ را مورد هجوم قرار می دهند.
سنگ آهکی را در نظر بگیرید که تخلخل و جذب آب بسیار کمی داشته باشد. این سنگ در برابر عواملی چون تبلور نمک تا حدودی مقاوم است اما به دلیل داشتن کانی های کربناته، در برابر باران های اسیدی ضعیف بوده و هوازده می شود.
نوع کاربری سنگ
سنگ های ساختمانی ممکن است در کاربری های مختلفی مانند: نما، کف و پله مورد استفاده قرار گیرند. به همین دلیل، عوامل هوازدگی مختلفی بر سنگ ها حاکم خواهد بود. برای مثال سنگی که در نمای بیرونی ساختمان مورد استفاده قرار می گیرد، ممکن است تحت تاثیر عوامل مخربی چون باران های اسیدی باشد در صورتی که در در کاربری هایی چون پله و کف داخل ساختمان، این عامل وجود ندارد.
در کاربری پله و کف، سایش و ضربه بیشتر مورد توجه هستند و سنگ هایی که برای این موقعیت ها انتخاب می شوند، باید مقاومت سایشی و مقاومت ضربه ای خوبی داشته باشند.
در کاربری هایی چون کف پارکینگ نیز که تردد خودرو در آن صورت می گیرد، مقاومت کششی و مقاومت خمشی سنگ مورد توجه هستند. برای مثال سنگ تراورتن موجداری که برای نما استفاده می شود، برای کف پارکینگ مناسب نیست زیرا احتمال خرد شدن آن زیاد است. پس در هر کاربری، نوع عامل هوازدگی متفاوت خواهد بود.
نوع اقلیم
نوع و سرعت هوازدگی های فعال در هر اقلیم، متفاوت است . در ایران که دارای اقلیم های چهارگانه است، این موضوع بیشتر مورد توجه قرار می گیرد. استان های شمالی کشور در بیشتر ماه های سال دارای آب و هوای مرطوب و معتدل هستند و درصد رطوبت هوا زیاد است. در بخش عمده از غرب و شمال غرب کشور، آب و هوای سرد در بیشتر ماه های سال حاکم است. در مناطق مرکزی ایران، اقلیم گرم و خشک حکمرانی می کند.
جنوب کشور نیز، دارای اقلیم گرم و مرطوب است. لذا برای هر کدام از این اقلیم های آب و هوایی، سنگ هایی مورد نیاز است که ویژگی های آن متناسب با محیط بوده و کمترین تخریب در آن به مرور زمان ایجاد شود.
برای مثال، در اقلیم های مرطوب، حضور مستمر آب، باعث بروز هوازدگی شیمیایی در سنگ می شود. در نتیجه سنگ های مورد استفاده (سنگ نما) باید دوام کافی را در مواجهه با هوازدگی شیمیایی داشته باشند.
در اقلیم سرد و کوهستانی، سرما و یخبندان در نیمه ی دوم سال رایج است؛ در نتیجه استفاده از انواع خاصی از سنگ های ساختمانی باید مد نظر باشند تا بتوانند در چنین شرایطی کارایی و دوام مناسبی در برابر یخزدگی داشته باشند.
هوازدگی سنگ ها/هوازدگی سنگ ها/هوازدگی سنگ ها/هوازدگی سنگ ها/هوازدگی سنگ ها/هوازدگی سنگ ها/
