تاج محل و شکوه سنگ چینی سفید

تاج محل

تاج محل بنایی زیبا و باشکوه در هندوستان است که به نوعی یک نماد برای این کشور محسوب می شود و از عجایب هفت گانه جدید دنیا به شمار می رود. تاج محل به عنوان نگین آثار باستانی هند و شکوه معماری ایرانی اسلامی، در سال ۲۰۰۷ میلادی به عنوان عجایب هفت گانه نو و یکی از آثار برجسته جهان معرفی شد.

این انتخاب بر اساس یک نظرسنجی و تعیین میزان رواج و محبوبیت این عجایب انجام گرفته و تاج محل هندوستان در کنار اثر باستانی «چیچن ایتزا» در مکزیک، «مجسمه مسیح» در برزیل، تماشاخانه «کولوسئوم» در ایتالیا، شهر «ماچو پیچو» در پرو، شهر باستانی «پترا» در اردن و دیوار بزرگ چین به عنوان عجایب هفت گانه جدید برگزیده شدند.

ساختمان این عمارت سنگی شگفت انگیز، حاصل ترکیبی از معماری ایرانی،  گورکانی و اسلامی است. این بنا در کرانه  ی شرقی رود یامونا در شهر آگرای هند (Agra) واقع شده است و در حدود 17 هکتار مساحت دارد.

نمادی از یک عشق جاودانه!

تاج محل در واقع آرامگاه «شاه جهان» پنجمین امپراتور گورکانی هند و همسر ایرانی اش  «ارجمند بانو بیگم» مشهور به «ممتاز محل» است که به یادبود این بانو و به دستور شاه جهان بین سال های ۱۶۴۷ – ۱۶۳۲ میلادی ساخته شد.

 

دست هنرمند ایرانی…

تاج محل یک نمونه از معماری صفوی است و در واقع، نمایانگر حد اعلای نبوغ ایرانی در هنر معماری در خاک هند است. طبق منابع جدید به دست آمده، معمار اصلی این عمارت باشکوه «استاد احمد لاهوری» بوده که به همراه برادرش «حمید لاهوری» سرمعماران ایرانیِ تاج محل محسوب می شدند؛ اما برخی متون تاریخی قدیمی تر از ایرانی دیگری به نام «استاد عیسی شیرازی نقشه نویس» ملقب به «عیسی خان» به عنوان طراح و معمار اصلی عمارت تاج محل نام می برند.

 

سنگ چینی، یک تمایز خاص!

تفاوت معماری تاج محل با دیگر میراث معماری هند، استفاده از سنگ چینی سفید ماکرانا makrana است. بیشتر بخش های ساختمان های گورکانی با ماسه سنگ سرخ رنگ ساخته شده  اند اما شاه جهان در مقبره یادبود همسرش، از سنگ چینی سفید که با سنگ های قیمتی دیگر تزیین  شده، استفاده کرده است.

 

سازه  ی اصلی تاج محل، ساختمانی هشت  ضلعی و متقارن است. مقبره اصلی شامل یک بنای متقارن همراه با یک ایوان است و چهار مناره در اطراف آن دیده می شود. مقبره که در مرکز مجموعه تاج محل قرار گرفته،  بنایی بزرگ از جنس چینی سفید است که با گنبدی چینی پوشیده شده و این گنبد زیباترین ویژگی معماری تاج محل به شمار می آید. گنبد ۳۵ متر ارتفاع دارد و کمی نامتقارن به نظر می رسد.

 

گَرد سالیان بر پیشانی سنگ چینی سفید…

گذر زمان و اثرات آلودگی هوا که بر چهره  ی تاج محل می نشیند، باعث کاهش سفیدی و درخشندگی سنگ  های چینی شده است. برای ترمیم ظاهر تاج محل از ماسک خاک رس مخصوص هند استفاده می کنند تا غبار آلاینده ها را از صورت این عمارت پاک کرده و درخشش سابق را به آن بازگردانند.

 

با وجود این پاکسازی  و مراقبت ها، در سال های اخیر سنگ چینی سفید این مقبره تاریخی تغییر رنگ داده و ته رنگی از زرد،  قهوه ای و سبز به خود گرفته است. این تغییرات آن قدر واضح بود که دادگاه عالی هند در حکمی، خواستار رسیدگی دولتی برای ترمیم ظاهر تاج محل، توسط کارشناسان داخلی و کمک های خارجی شد.

مصالح این بنا را بیشتر بشناسیم

مصالحی که برای ساخت مقبره این بنا استفاده شده را از سراسر هندوستان و قاره آسیا جمع آوری کرده  اند. چینی سفید شفاف از ماکرانا در راجستان، یشم سبز و کریستال چینی، فیروزه های تبتی در کنار سنگ لاجورد افغانستان و یاقوت کبود سریلانکا و عقیق جگری عربستان، از جمله مصالح و جواهراتی بودند که در ساختمان تاج محل به کار گرفته شد.

طبق منابع موجود، شاه جهان دستور داد از راجستان، افغانستان، ‏تبت و چین، بهترین و خالص ترین نوع سنگ چینی و بیش از ۲۸ نوع سنگ های قیمتی و نیمه قیمتی بیاورند. علاوه بر آن، اطمینان حاصل کرد که سازندگان در مصالح صرفه جویی نمی کنند.