رسوب گذاری
رسوب گذاری، فرایندی است که توسط آن مواد سنگ ساز نهشته می شوند. حرکت آب در رودها، یخچال های طبیعی و دریاها عامل اصلی انتقال مواد از نقطه ای به نقطه دیگر است.
کار جابجایی دانه ها در مناطق خشک و نیمه خشک را هم “باد”ها بر عهده دارند. این ذرات آنقدر جابجا می شوند تا عاقبت در نقطه ای قرار گرفته و ته نشین شوند.
در فرایند رسوب گذاری، مواد در اثر عوامل طبیعی گوناگون در معرض فرسایش قرار گرفته، خرد شده و جابجا می شوند و سرانجام در محیط های مختلف رسوب می کنند. بدین ترتیب عوامل خارجی، ماموریت طبیعی خود، یعنی هموار کردن زمین را به انجام می رسانند.
سنگ شدگی یا سنگی شدن: (Lithification) فرایندی است که طی آن رسوبات بر اثر فشار، آب محبوس خود را بیرون ریخته و به تدریج به سنگ سخت تبدیل می شوند.
سنگ شدگی شامل همه فرایندهایی است که رسوبات پراکنده و سست را به سنگ رسوبی تبدیل می کند.
گاهی از کلمه (Petrifaction) نیز به عنوان معادل سنگ شدگی استفاده می شود ولی اصطلاح Lithification اغلب به صورت ویژه برای تشریح جایگزینی مواد آلی با سیلیسیم دی اکسید، در تشکیل سنگواره ها به کار می رود.
سنگ رسوبی به سنگی گفته می شود که بر اثر ته نشین شدن مواد موجود در آب به وجود می آید. رودها مقدار زیادی مواد را با خود به دریاها و دریاچه ها می برند.
این مواد به دلیل سنگینی به ته دریا رفته روی هم قرار می گیرند و پس از سفت, وسخت شدن، سنگ هایی را به وجود می آورند که به آن ها سنگ های رسوبی گفته می شود. سنگهای رسوبی لایه لایه اند و رنگ یا جنس هر لایه با لایه دیگر متفاوت است.امکان دارد این نوع سنگ فسیل هم داشته باشد.
ریگ ، شن و سنگ های آهکی نمونه هایی از سنگ های رسوبی هستند. سنگ های رسوبی تقریباً تمام سطح قاره ها را پوشش می دهند و به طور کلی ۸۸٪ از کل سنگ های پوسته زمین را در بر می گیرند.
سنگ های رسوبی فقط لایه نازکی روی پوسته هستند. مطالعه سنگ های رسوبی و این قشر نازک روی زمین اطلاعات زیادی دربارهٔ سطح زمین به ما می دهد که برای مهندسان عمران، به طور مثال در ساخت جاده ها، خانه ها، تونل ها، کانال های اب یا سازه ها ی دیگر، مفید است.
همچنین سنگ های رسوبی منبع مهمی برای منابع طبیعی مانند زغال سنگ، سوخت های فسیلی، آب یا سنگ های معدنی می باشد. مطالعه سنگ های رسوبی منبع اصلی دست یافتن به تاریخچه زمین و تاریخچه حیات می باشد.
دگرگونی یا متامورفیسم : (Metamorphism) تبلور مجدد (حالت جامد) سنگ هایی است که از قبل وجود داشته و انباشته شده اند. علت این تبلور مجدد را میتوان قرار گرفتن در شرایط فیزیکی و شیمیایی خاص، مانند گرما، فشار و نفوذ محلول های شیمیایی فعال به مجاورت این سنگها برشمرد.
در طی این فرایند ممکن است تغییرات کانی شناسی، شیمیایی و بلورشناسی روی دهد. ناگفته نماند که به تغییرات سطحی و یا حتی زیر سطحی که به علت هوازدگی رخ می دهد، دگرگونی گفته نمی شود.
Metamorphic rocks سنگهای متشکل از دگرگونی
سنگهای دگرگونی، سنگهایی هستند که از تغییر شکل سنگ های قبلی به علت تغییر شرایط فیزیکی (فشار ـ دما) یا شیمیایی و در حالت جامد به وجود می آید. پدیده دگرگونی به محو و ناپدید شدن یک یا مجموعه ای از کانی های متبلور سنگ تعبیر می شود.
این تغییرات ممکن است بر روی سنگهای رسوبی که در شرایط سطحی به وجود آمده اند یا در سنگهای آذرین که از ماگما متبلور گردیده و یا حتی در سنگهایی که قبلا دگرگون شده بودند، حادث شود.
در حالت اخیر، شرایط دگرگون شدگی سنگ قبلی تغییر می نماید و این پدیده با ظهور و پیدایش یک یا مجموعه ای از کانی های جدید همراه می شود.
بنابراین دگرگونی عبارت از پاسخی است که هر سنگ در مقابل تغییرات محیط شیمیایی یا فیزیکی از خود بروز می دهد و این پاسخ به صورت تجدید تبلور کانیهای قدیمی به دانه های جدید و یا پدیدار شدن کانی های نو ظهور و تخریب بعضی دیگر تجلی می کند.
ماگما
به مواد مذاب درون زمین که بسیار گرم بوده و تحت فشار شدید در زیر پوستهٔ زمین قرار گرفته اند ماگما یا تَفتال می گویند. ماگما ممکن است از طریق شکستگی ها و سایر نقاط ضعیف پوستهٔ زمین بالا آمده و به صورت گدازه (Lava) در سطح زمین جریان یابد. ماگما سنگ های گداخته ای است که اغلب در اتاقک (یا آشیانه) مذابی در زیر پوسته زمین قرار دارند و بر اثر فشار کم و دمای بالا به صورت نیمه جامد و گاه حتی مایع، جلوه می کند.
ماگماها معمولا در دمای میان ۱۲۰۰ تا ۱۸۰۰ درجه سانتیگراد پدید می آید. ماگما پس از رسیدن به سطح زمین و گدازه شدن به مرور سرد شده و توده هایی از سنگ های همچون بازالت را پدید می آورد.
در زمین شناسی به سنگ های حاصل از انجماد مواد گداخته، سنگ های آذَرین می گویند. فرایند تشکیل و حرکت ماگما و تبدیل آن به سنگ آذرین را فعالیت ماگمایی می گویند.
سنگ های آذرین به دو بخش سنگ های آذرین درونی و سنگ های آذرین بیرونی تقسیم می شود.
سنگ های آذرین بیرونی حاصل فرایند آتشفشانی و بیرون ریختن مواد مذاب از دهانهٔ آتشفشان است اما سنگ های آذرین درونی حاصل فرایند ماندن ماگما در آشیانه و سرد شدن آهستهٔ آن می باشد.
ماگما از مایعی تشکیل شده که سیلیکات است و گران روی زیادی دارد و با گاز و مواد فرّار همراه است. گدازه، ماگمایی است که مواد فرّار خود را از دست داده باشد.
ماگماها ممکن است کاملاً مایع و یا نیمه متبلور باشد. گدازه ها معمولاً نیمه متبلورند زیرا محتوی بلور وکانی هایی هستند که نقطه ذوب و یا انجماد بالاتر دارند.
این بلورها یا مستقیماً از ماگما متبلور شده اند و یا کانی های دیرگداز سنگِ مادرِ ماگما هستند که از سنگ مادر جدا شده و به داخل ماگما افتاده اند.
کوه زایی (Orogeny) :
کوه زایی، ناشی از حرکت هایی است که پوسته جامد زمین بر روی توده های بزرگ سنگ ها ایجاد می نماید و در مقیاس زمین شناسی مدت زمان آن کم، اما با شدت زیاد همراه است.
حرکت هایی این چنین باعث ایجاد چین، گسل و تشکیل کوهها می شود.
واژه کوه زایی، اولین بار توسط زمین شناس آمریکایی کارل گیلبرت در سال ۱۸۹۰ میلادی برای توصیف این فرایند طبیعی پیشنهاد شد. پیشوند oro در زمین شناسی به معنای کوهستان است.
به حرکاتی از پوسته جامد زمین که نواحی نسبتاً محدودی را شامل شده ولی در این نواحی در زمان نسبتاً کوتاهی شدیداً اثر کرده و ساختمان های زمین شناسی جدیدی نیز تولید می کنند حرکات کوهزایی گفته می شود.
رسوب گذاری/ رسوب گذاری/ رسوب گذاری/ رسوب گذاری/ رسوب گذاری/ رسوب گذاری/ رسوب گذاری/ رسوب گذاری/
