در ادامه ی مقاله 2-استاندارد در سنگ های ساختمانی و تزئینی
5-4-سنگ لوح (Slate)
یک سنگ ریز بلورین دگرگونی است که به طور معمول از شیل مشتق می شود . شیل ها که سرچشمه سنگ لوح ها هستند، قبلا به صورت لایه رسی رسوب کرده اند.
سنگ لوح ها به طور عمده از میکاها، کلریت و کوارتز تشکیب می شوند. گستره رنگی آن ها متنوع بوده و از تک رنگ های سیاه و خاکستری تا سبز، قرمز، آبی، بنفش، زرد، قهوه ای، زر تیره و لکه لکه تغییر می یابند. سنگ لوح های خاکستری و آبی به دلیل وجود کربن به این رنگ در آمده اند در حالی که اکثر رنگ های دیگر به دلیل وجود آهن است.
مهمترین ویژگی این مصالح دوام رنگ آن است. رنگ اصلی برخی اسلیت ها، برای سال ها حفظ می شود. در حالی که رنگ سایر سنگ ها با گذشت زمان نسبتاً کوتاهی در معرض شرایط آب و هوایی، تغییر می کند. چنین تغییراتی اغلب به دلیل وجود مقدار کمی کربنات منیزیم آهن است که به سرعت تجزیه می شود و یک اکسید آهن آب دار زرد رنگ به نام لیمونیت تشکیل می شود.
بنابراین سنگ لوح ها دو نوع هستند: رنگ رفته و دارای رنگ ثابت. در حال حاضر روش آزمون قابل اعتمادی برای پیش بینی تعیین حساسیت سنگ لوح در برابر رنگ رفتگی وجود ندارد. در این حالت از ارزیابی سابقه عملکردی مصالح در کاربردهای بیرونی موجود، برای پیش بینی دوام رنگ سنگ لوح استفاده می شود. سنگ لوح تحت استاندارد ASTM C629 الزامات فیزیکی را شامل درصد جذب آب، چگالی، مقاومت فشاری، مدول گسیختگی، مقاومت در برابر سایش و مقاومت خمشی بیان می دارد:
6-4-سرپانتین (Serpentine)
بطور عمده سنگ های سرپانتین از سرپانتین معدنی یا به طور کامل سیلیکات منیزیم هیدراته شده تشکیل می شوند. به طور کلی سنگ های این طبقه بندی سبز یا خاکستری رنگ هستند و ممکن است دارای یک لمس صابونی یا چربی بر روی سطح شان باشند. این مصالح اغلب به عنوان مرمرهای سرپانتینی شناخته می شوند.
اما این اصطلاح صحیح نیست زیرا سرپانتین ها، مرمر نیستند. اکثر سنگ های این گروه برای کاربر نمای بیرونی مناسب هستند هنگام قرار گرفتن در معرض شرایط آب و هوایی طبیعی کیفیت پرداخت خود را حفظ خواهند کرد. بعضی سرپانتین ها هنگام به کار گیری در کاربردهای بیرونی به صورت رنگ رفته شناخته می شوند. ویژگی های فیزیکی سرپانتین براساس انواع روش های آزمون تعیین می شوند که مقادیر حداکثر و حداقل الزامات فیزیکی مصالح سرپانتینی در استاندارد C1526 ASTM موجود می باشد.
بعضی از سرپانتین ها هنگامی که در معرض مصالح بستر برپایه آب قرار میگیرند در برابر پیچش آسیب پذیر هستند. باید تحقیقاتی برای تعیین فرآیندهای ویژه به منظور نصب سرپانتین ها انجام شود یا ترکیبات برپایه پلیمر برای نصب آن ها مورد نیاز خواهد بود.
7-4 –تراورتن (Travertine)
تراورتن یک سنگ متخلخل، دارای سلول لایه ای و تا حدودی کلسیت بلورین است که بطور عمده از چشمه های غنی مواد معدنی گرم یا سرد در محیط زمین شکل می گیرد. این تاریخچه تشکیل نفاومت واضحی با اکثر سنگ های آهک دارد که از انباشتگی واریزه های آلی کلسیم دارد رسوب شده در کف دریا تشکیل می شوند.
تراورتن به خاطر نرمی، تنوع رنگ خاک و الگوهای متمایز رگه داری، در میان طراحان رایج است. منشا رسوبی تراورتن، یک مصالح به شدت ناهمسانگرد ایجاد میکند و ممکن است به عنوان سنگ تراورتن موجدار (سنگ به گونه ای برش داده می شود که رگه های رنگی هوازدگی در نمای پرداخت شده نهایی سنگ قابل رویت است) یا سنگ تراورتن بی موج (در راستای موازی با رگه های صفحه ای برش داده می شود و هنگامی برش که به طور تصادفی انجام شود اثر گل دارد در نمای پرداخت شده نهایی سنگ دیده می شود) به بازار عرضه شود.
اکثر ویژگی مورد توجه تراورتن بی تردید وجود منافذ و حفرات درون سنگ است. به طور معمول این حفره ها یا یک پرکننده سیمانی یا صمغی (رزینی) برای افزایش دوام و تسهیل نگهداری مصالح، پر می شوند. هیچ استاندارد محدود کننده ای در مورد اندازه یا تناوب این حفره ها وجود ندارد و جود این حفره ها به عنوان نقص مصالح نیست بلکه صفت طبیعی این گروه سنگی خاص است. مصالح تراورتن از نرم ترین انواع سنگ ساختمانی هستند و به همین دلیل به اسانی در مجموعه کارخانه و مجموعه های میدانی به کار گرفته می شوند. اکثر سنگ های این گروه مقاومت سایشی نسبتاً پایینی دارند.
بهتر است قبل از انتخاب این مصالح برای کاربردهای در معرض سایش بالا مانند کف سازی در مناطق دارای ترافیک بالا یا پله های سنگی، مقاومت سایشی این مصالح تایید شود. تعداد محدودی از مصالح تراورتن برای کاربرد بیرونی بخصوص در کاربردهای افقی در معرض چرخه های یخ زدگی/ یخ گشایی که تخلخل بالای سنگ در شرایط اشباع مشکل ساز می شود مناسب هستند. ویژگی های فیزیکی تراورتن براساس انواع روش های آزمون تعیین می شوند که مقادیر حداکثر و حداقل الزامات فیزیکی مصالح تراورتن در استاندارد C1527 ASTM یا13247 ملی ایران موجود می باشد.
5_پرداخت کاری(Finishing)
1-5-سنگ های رسوبی
هموار (پرداخت ماشینی توسط اره، خرد کن یا رنده) – دستگاه برش (شیارهای یکنواخت) – پرداخت چیله بر (غیر یکنواخت، علائم برش عمیق) – پرداخت اره ساچمه ای (علائم نامنظم و ناهموار) – پرداخت شکافته (محدب و مقعر) – تیشه ای (مقعر) – ورقه ای
2-5-سنگ های دگرگونی
ماسه پاشی – ساب خورده (ساب متوسط تا زیاد) – پولیش شده – سنگ سابی – چکشی – شکافته – تیشه ای – ورقه ای
بایستی توجه شود که اسلیت و کوارتزیت نمی تواند پولیش زده شوند و می توانند ماسه پاشی، ساب خورده یا ورقه ای گردند. گنایس تمامی پرداخت زنی های مرمر و حتی شعله ای را قبول نماید.
3-5-سنگ آذرین
اره ای – ساب خورده – صیقلی – برش خورده (4 برش، 6 برش، اسکنه ای، تیشه ای، قلم خورده) – شعله ای – سند بلاست – شکافته – تیشه ای
قابل توجه است که سنگ دیوریت پرداخت شعله ای یکنواختی ایجاد نمی نماید.
در جدول زیر انواع پرداخت ها را برای سنگ های ساختمانی مشاهده میکنید:
براساس جدول زیر (عطایی 1387) مشخصات فنی سنگ های ساختمانی که برحسب نوع کاربرد باید اندازه گیری و با الزامات فنی طرح مطابقت داده شوند بدین شرح است:
ادامه ی این مقاله در 4-استاندارد در سنگ های ساختمانی و تزئینی
حمیدرضا اشتری – کارشناس ارشد مکانیک سنگ
