در ادامه ی مقاله 1-استاندارد در سنگ های ساختمانی و تزئینی
3– رده بندی سنگ ها از لحاظ جنس
براساس پیشنهاد انستیتوی سنگ های ساختمانی (BSI) سنگ های ساختمانی به سه رده به شرح زیر تقسیم می گردند:
1-3–سنگ های رسوبی (ماسه سنگ، سنگ های آهکی و دولومیت) که اصالتاً در دریا، دریاچه ها و از بقایای جانوران و گیاهان همینطور انتقال و رسوبگذاری محصولات سنگی تشکیل شده اند.
2-3-سنگ های دگرگونی (مرمر، سرپانتین، اونیکس، اسلیت، کوارتزیت و گنایس) که محصول سنگ های رسوبی و آذرین ناشی از حرارت و فشار می باشند.
3-3-سنگ های آذرین (گرانیت، سیانیت، دیوریت، گابرو، اندزیت و بازالت) که ناشی از سرد شدن ماگما (سنگ مذاب درون زمین) می باشد.
4-طبقه بندی سنتی انواع سنگ ها
انجمن مواد و آزمون آمریکا استانداردهایی در خصوص الزامات فیزیکی سنگ های ساختمانی صادر نموده که بیشترین کاربرد را در این صنعت دارا می باشند. این استانداردها هر 5 سال توسط کمیته شماره C-18 بازبینی شده و می توانند در صورت نیاز نیز تغییر نمایند.
1-4-گرانیت
سنگ آذرین درشت، متوسط و ریز دانه ای که از کوارتز، فلدسپار و میکا با کانی های جانبی تشکیل شده است. دامنه رنگ های آن صورتی، قرمز، آبی، سبز، برنزی، قهوه ای، سیاه و هر رنگ و سایه می باشد.گرانیت تحت استاندارد ASTM C615 یا 5694 ملی ایران الزامات فیزیکی را بایستی رعایت نماید.
پارامترهای تاثیر گذار برای این استاندارد درصد جذب آب، چگالی، مقاومت فشاری، مدول گسیختگی، مقاومت در برابر سایش و مقاومت خمشی می باشد که بایستی رعایت گردد و مطابق جدول زیر می باشد:
2-4-مرمر (Marble)
سنگی با تبلور مجدد دگرگون که از کانی های کربناته (کلسیت یا دولومیت) یا سرپانتین تشکیل شده است که قابلیت پولیش شدن را دارا بوده و گستره وسیعی از رنگ و بافت را شامل می شود. برای پارامتر دوام مرمر ها به 4 دسته تقسیم می گردند:
گروه A: مرمر با دوام با کیفیت کاری مطلوب و یکنواخت بدون هیچ عارضه زمین شناسی و خلل و فرج
گروه B: سنگ مرمر شبیه به گروه قبلی با کیفیت کاری کمتر می تواند دارای گسل های طبیعی باشد و نیاز به مقداری واکس زنی، چسب زنی و منفذ گیری داشته باشند.
گروه C: سنگ مرمر دارای تنوع در کیفیت کاری، دارای نقایص زمین شناسی، خلل و فرج، رگه ها و خطوط جداکننده می باشند. در عمل بایستی این سنگ با استفاده از رزین پلی استر یا پوشش اپوکسی و دیگر اشکال تقویتی در صورت لزوم ترمیم گردند.
گروه D: این گروه مرمر ها مشابه گروه قبلی می باشند ولی با نسبت بیشتری دارای گسل های طبیعی، حداکثر تغییرات در کیفیت کاری، و نیاز به پرداخت بیشتر با روش های مشابه در گروه قبلی می باشد. این گروه شامل بسیاری از مرمر های رنگی می باشد که ارزش تزیینی بالایی دارند.
سنگ مرمر هنگامی که به درستی انتخاب، طراحی و نصب شود یک ماده مناسب و بادوام برای استفاده است. آزمون نهایی برهرسنگ مرمر خاص، سابقه عملکرد قبلی آن برروی سازه های موجود است. بعضی از سنگ های مرمر، به ویژه سنگ هایی که در گروه های B، C و D قرار میگیرند برای استفاده در نمای بیرونی مناسب نیستند.
مرمر دولومیت شامل بیش از 40 درصد کربنات منیزیم است.
مرمر دولومیت نبایستی کمتر از 5 درصد وبیشتر از 40 درصد کربنات منیزیم باشد.
مرمر تراورتنی – یک لایه سلولی یا متخلخل با قسمتی از کلسیت های متبلور با منشا شیمیایی
مرمر سرپانتینی (عموما به نام Verde Antique نامیده می شود) سنگی عمدتا یا تماما متشکل از سرپانتین (سیلیکات منیزیم هیدراته) می باشد
که با رنگی سبز تا سبز تیره می باشد که معمولا همراه با کلسیت و دولومیت یا منیزیت یا هر دو می باشد.
سنگ مرمر اونیکس – کلسیت نهان بلور لایه بندی با رنگ های در سایه علی الخصوص زرد، قهوه ای و سبز
مرمر تحت استاندارد ASTM C503 و استاندارد ملی 5696 ایران قرار دارد که بایستی الزامات فیزیکی را رعایت نماید. این پارامترها عبارتند از درصد جذب آب، چگالی، مقاومت فشاری، مدول گسیختگی، مقاومت در برابر سایش و مقاومت خمشی و بایستی توجه شود که در این استاندارد هر دو نوع کلسیتی و دولومیتی مورد ملاحظه قرار می گیرد. این الزامات مطابق جدول زیر است:
3-4-سنگ های برپایه کوارتز (Sandstone)
سنگ رسوبی با دانه های متوسط تا ریز که دارای حداقل 60 درصد سیلیس باشد. گستره رنگ های از خاکستری روشن تا زرد و قهوه ای می باشد. انواع تجاری مرسوم عبارتند از:
کات کبود (Bluestone) ماسه سنگی فلدسپاتیک متراکم ، سخت و معمولا ریز دانه می باشد که به رنگ خاکستری متمایل به سبز متوسط تا تیره یا خاکستری متمایل به آبی می باشد که به راحتی در امتداد لایه بندی به صفحات کوچکتر برای تشکیل اسلب های باریک تقسیم می شود.
سنگ قهوه ای (Brownstone) سنگی رسوبی متراکم و با دانه بندی متوسط با رنگ قهوه ای تیره تا قرمز قهوه ای.
ماسه سنگ کوارتزیتی که حاوی حداقل 90 درصد سیلیس آزاد می باشد.
کوارتزیت – ماسه سنگ دگرگون شده سخت شده که حاوی حداقل 98 درصد سیلیس ازاد است.
ماسه سنگ براساس استاندارد ASTM C616 یا 14213 ملی ایران الزامات فیزیکی را رعایت می نماید که شامل درصد جذب آب، چگالی، مقاومت فشاری، مدول گسیختگی، مقاومت در برابر سایش و مقاومت خمشی می باشد. در این استاندارد بایستی نوع ماسه سنگ مشخص شود که در دو دسته کوارتزیت یا ماسه سنگ کوارتزیتی می باشد. الزامات فیزیکی بشرح جدول زیر می باشد:
4-4-سنگ آهک (Limestone)
سنگ رسوبی که عمدتاً از دانه های اندازه شن از جنس کلسیت، فسیل ها یا قطعات پوسته تشکیل شده است.
سنگ اهک االیتی: به طور عمده از ذرات کروی بنام االیت تشکیل شده است.
سنگ آهک دولومیتی: سنگ کربنات رسوبی که عمدتا از کانی دولومیت تشکیل شده است.
گستره رنگ ها از خاکستری روشن ، برنزی تا قهوه ای روشن می باشد.
سنگ آهک تحت استاندارد ASTM C568 یا 5695 ملی ایران الزامات فیزیکی را شامل درصد جذب آب، چگالی، مقاومت فشاری، مدول گسیختگی، مقاومت در برابر سایش و مقاومت خمشی بیان می دارد.جدول زیر این الزامات را بیان می دارد:
کات کبود (Bluestone): ماسه سنگ دگرگون ریزدانه با گستره رنگ هایی از سایه هایی از آبی، خاکستری، سبز و قرمز با رنگ های سطحی تصادفی از طلایی و قهوه ای می باشد.
اسلیت (Slate): سنگ ریزدانه ای که به راحتی در امتداد کلیواژ جدا می شود. رنگ های آن خاکستری، سیاه، بنفش، سبز، قرمز و قهوه ای می باشد.
شیست (Schist): سک سنگ حاوی کانی فلدسپار ،کانی کوارتز دگرگون ورقه ای شامل میکا یا کلریت می باشد. شیست به راحتی در امتداد صفحات فولیاسیون جدا می شوند.
ادامه ی مقاله در بخش 3-استاندارد در سنگ های ساختمانی و تزئینی
حمیدرضا اشتری – کارشناس ارشد مکانیک سنگ
سنگ های ساختمانی/ سنگ های ساختمانی/ سنگ های ساختمانی/ سنگ های ساختمانی/ سنگ های ساختمانی/
