استاندارد در سنگ های ساختمانی و تزئینی
-
مقدمه
طبق تعریف استاندارد انجمن مواد و آزمون آمریکا (ASTM)، سنگ ساختمانی (Building Stone) به سنگ طبیعی گفته می شود که در اندازه ها و شکل های معینی انتخاب و فرآوری می شوند. این سنگ ها با یک یا چند سطح فرآوری شده و یا بدون سطح فرآوری شده در نمای ساختمان ها، جداول و سنگ فرش خیابان ها، بناهای یادبود و تاریخی استفاده می شوند؛
به بیان دیگر به سنگی طبیعی با کیفیت مناسب که بتوان آن را به همان صورتی که در طبیعت یافت می شود، استخراج نموده و به صورت سنگ ساختمانی مورد استفاده در صنعت ساختمان، بریده و مصرف نمود اطلاق می گردد.
از دیدگاه مشخصات فنی، سنگ های ساختمانی و تزئینی بایستی در خصوصیات سنگ شناسی، ترکیب کانی شناسی، ترکیب شیمیایی و خصوصیات فیزیکی و مکانیکی مورد توجه قرار گیرند.
از دیدگاه کیفی، در اثر پیشرفت روزافزون تکنولوژی و متعاقب آن نیاز به محصولات با کیفیت سازمان های استاندارد در سراسر دنیا به وجود آمدند و سازمان بین المللی استاندارد (International Standard Organization) یا ISO به عنوان متولی اصلی جهانی در این زمینه پا به عرصه وجود نهاد و سازمان های استاندارد هر کشور با تبعیت از الزامات عمومی در سازمان جهانی مشمول تدوین استاندارد برای محصولات تولیدی و خدمات گشتند.
بدون هیچ تردیدی وضع استاندارد و رویه های آزمون برای محصولات سنگی و صنایع سنگ یک الزام به شمار می رود زیرا موجب توسعه شده و وسیله ای برای حفظ حقوق مصرف کننده، شرکت های تولیدی و صنایع از اثرات منفی در ارتباط با ضایعات محصول می باشد.برای نمونه، بدون رعایت استاندارد برای مقاومت در برابر سایش سنگ جهت استفاده در پیاده راه (ASTM C241)، اگر سنگی بسیار نرم مورد در محل های تجاری استفاده قرار گیرد به راحتی آسیب می بیند و باعث افزایش هزینه تعمیر و نگهداری می گردد که اثر منفی بر شهرت صنایع سنگ بطور کلی خواهد داشت.
همچنین استانداردها اثر مرزی بر حدود کیفی محصولات خواهند داشت. اگر سنگی با مقاومت خمشی زیر حد استاندارد بعنوان سردر استفاده شود ممکن است با سقوط موجبات آسیب و صدمه گردد. کف سازی داخلی وخارجی نیاز به پارامتر استاندارد مقاومت در برابر لغزش دارد و در صورت عدم رعایت استاندارد موجب حوادث لغزندگی در پروژه های خصوصی و عمومی می گردد.
آزمون های مورد نیاز اغلب قبل از مصرف بایستی انجام گیرند . برخی از آزمون ها نیز نیاز به استفاده در محل پروژه خاص می باشند. همچنین آزمون ها اغلب توسط تولید کنندگان یا نمایندگان آنها انجام میگیرد تا به عنوان نماد کیفیت به مشتریان معرفی گردد.
انجام آزمون به هر صورت نبایستی به صورت افراط صورت گیرد زیر برخی مشخصات بایستی براساس کارکرد محصول انجام گردد. بعنوان نمونه، آزمون مقاومت در برابر لغزندگی برای سنگ هایی که درسطوح عمودی کارگذاشته میشوند نبایستی صورت گیرد.
2–سازمان های استاندارد
1-2-انجمن مواد و ازمون آمریکا
این سازمان در سال 1898 تاسیس شده و سازمانی غیر انتفاعی می باشد که دارای بیش از سی هزار نفر عضو از 100 کشور جهان عضو آن هستندکه شامل تولیدکنندگان، مصرف کنندگان و سرمایه گذاران و نمایندگان حکومتی و دانشگاهی می باشد. کمیته های مختلفی در زمینه استقرار و تدوین استانداردها فعالیت می کنند که کمیته های سنگ ساختمانی (کمیته C18) و کمیته سیمان (کمیته C01) از جمله آن هستند. این کمیته ها از تعدادی زیر کمیته تشکیل شده اند که در آن ها تصمیم گیری و در خصوص تدوین و تغییر بحث و تبادل نظر انجام میگیرد.
2-2–انستیتوی استانداردهای ملی آمریکا (ANSI)
این سازمان در سال 1918 توسط 5 جامعه مهندسی و 3 آژانس دولتی تاسیس شده است که یک بنیاد خصوصی و غیر انتفاعی می باشد و فعالیت های تدوین استاندارد انجام می دهد و مقر آن در نیویورک و واشنگتن دی سی قرار دارد. در حال حاضر بیش از 270 توسعه دهنده بیش از 200 سازمان خصوصی و دولتی را در تدوین استاندارد ها نمایندگی می نمایند که این سازمان به عنوان نماینده رسمی آمریکا در سازمان بین المللی استاندارد حضور یافته و متون تدوینی را تبدیل به استانداردهای بین المللی می نماید.
3-2–بنیاد بهداشت ملی جهانی (NSFINTERNATIONAL)
این سازمان با نام سابق بنیاد بهداشت ملی یک سازمان غیر انتفاعی و غیر دولتی می باشد که استانداردها، گواهی نامه، آموزش و خدمات مدیریت ریسک را در حوزه های بهداشت عمویم و محیط زیست ارائه می نماید. این بنیاد در سال 1944 درپاسخ به نیاز استانداردهای بهداشت غذایی تاسیس گردید که تولید کنندگان و پیمانکاران را در حیطه قانونی خود قرار می داد.
این سازمان 21 استاندارد برای کلیه محصولات و مواد مصرفی در خدمات غذایی دارد. استاندارد شماره 51 این سازمان در خصوص مواد تجهیزات می باشد که تولید کنندگان را ملزم به رعایت غیر سمی و تمیز بودن مصالح نماید. ارتباط این استاندارد با سنگ های ساختمانی بدین صورت است که با بازبینی گزانیت، مرمر و دیگر سنگ های طبیعی دو ملاحظه بایستی در نظر گرفته شود: همواری و سمی نبودن
در خصوص همواری این استاندارد بیان می دارد که سطح موادی بایستی صاف و هموار و عاری از ترک و شفاف باشد در خصوص سمی نبودن نیز در التزام با بند 21 مقررات فدرال سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) تعیین این موضوع در انجام آزمون در حین استخراج سنگ جهت عاری بودن از فلزات سنگین میباشد.
4-2 –موسسه استاندارد آلمان
به آلمانی (Deutsches Institut für Normung) به اختصار DIN نام یک سازمان ملی آلمانی است که در راستای استانداردسازی فعالیت دارد و عضو سازمان بین المللی استانداردسازی از طرف آن کشور است. این موسسه استاندارد قدیمی از سال ۱۹۱۷ آغاز به کار کرده است و استانداردهای آن امروزه در سراسر دنیا مورد استفاده قرار می گیرد و با بیش از ۳۰۰۰۰ عنوان استاندارد تقریباً تمامی جوانب تکنولوژی را در بر می گیرد.
5-2-سایر سازمان های استاندارد
سازمان استاندارد ملی روسیه (GOST) ، ژاپن (JIS)، اتحادیه اروپا (EN)، بریتانیا (BS) و سایر سازمان ها نیز استانداردهای ملی و بین المللی دارند که در بسیاری از الزامات مشترک می باشند.
6-2-سازمان ملی استاندارد ایران (ISIRI)
در سال ۱۳۰۴ شمسی اولین حرکت مدون در ارتباط با استاندارد و استاندارد نویسی در ایران با تصویب قانون اوزان و مقیاسها آغاز گردید. در سال ۱۳۳۲ به صورت یک اداره آزمایشگاهی زیر نظر اداره بازرگانی تأسیس گردید که در زمینه کنترل کالاهای وارداتی، صادراتی و تولیدات داخل کشور فعالیت نماید. در سال ۱۳۳۹ قانون ” اجازه تاُسیس موسسه استاندارد ایران ” در شش ماده به تصویب مجلس وقت رسید. در این سال ایران رسماً به عضویت سازمان بین المللی استاندارد پذیرفته شد.
در سال ۱۳۴۹ قانون مواد الحاقی به قانون موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران شامل هفده ماده و دو تبصره به تصویب مجلسین وقت رسید. در سالهای ۱۳۵۳تا ۱۳۷۱ تنها مورد بااهمیت انتقال موسسه استاندارد از وزارت اقتصاد و دارایی به وزارت صنایع و معادن می باشد.
الحاق ایران به کنوانسیون متر از اقدامات اساسی برای هماهنگ کردن سیستم متریک در کشور بود.کنوانسیون متر در سال ۱۳۷۱ قانون اصلاح قوانین و مقررات موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران شامل ۳۰ ماده و ۲۲ تبصره ازتصویب مجلس شورای اسلامی گذشت که جایگزین کلیه قوانین و مقررات قبلی مؤسسه شد و در حال حاضر نیز قانون اصلی این سازمان می باشد. در سال 1396 طرح ارتقای سازمان ملی استاندارد پس از شش سال بحث و بررسی در مجلس شورای اسلامی و تصویب آن توسط رئیس جمهور ابلاغ گردید.
مؤسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران تنها سازمانی در ایران است که بر طبق قانون می تواند استاندارد رسمی فراورده ها را تعیین و تدوین و اجرای آن ها را با کسب موافقت شورای عالی استاندارد اجباری اعلام نماید.
بخش دوم مقاله 2-استاندارد در سنگ های ساختمانی و تزئینی
سنگ تزئینی/سنگ تزئینی/سنگ تزئینی/سنگ تزئینی/سنگ تزئینی/سنگ تزئینی/سنگ تزئینی/سنگ تزئینی/سنگ تزئینی/
