2-مدلسازی و برنامه ریزی استخراج معدن

در ادامه ی مقاله 1-مدلسازی و برنامه ریزی استخراج معدن

2-تاریخچه معدن تراورتن حاجی آباد

اولین مجوز بهره برداری از معدن تراورتن حاجی آباد به شماره 34208 مورخ 30/10/1337 طی مدت 30 سال به خانم اقلیما کشاورز واگذار شد. در تاریخ 16/11/1356 شورای عالی معادن و پس از پایان دوره سی ساله این معدن با مجوز استخراج سالیانه 40 هزار تن به آقای حاج حسن هاشمی واگذار که پس از انقلاب اسلامی این معدن با استناد به نامه مورخ 23/11/1358 دادسرای شهر محلات و مصوبه قانونی 6696 مورخ 25/4/1359 دادستانی کل کشور اجازه بهره برداری مذکور لغو و معدن در اختیار جهاد سازندگی قرار گرفت.

از سال 1358 لغایت سال 1364 معدن تراورتن حاجی آباد در اختیار جهاد سازندگی بوده و پس از صورتجلسه مورخ 1/3/1364 بین وزارت معادن و فلزات و جهاد سازندگی در تاریخ 26/7/1365 پروانه بهره برداری به شماره 28446 به مدت 6 سال و با استخراج سالیانه 108 هزار تن به شرکت خدمات و توسعه معادن ایران (ایران کانه آرا) واگذار گردید.

در مهرماه سال 1371 با پایان پروانه بهره برداری معدن حاجی آباد، مجوز بهره برداری طی پروانه بهره برداری شماره 3627 مورخ 13/7/1371 به مدت 6 سال با استخراج سالیانه 108,000 تن به مجتمع اقتصادی کمیته امداد امام خمینی (ره) واگذار شد. این پروانه طی یک دوره 6 ساله دیگر نیز بنام مجتمع اقتصادی کمیته امداد امام خمینی (ره) تمدید گردید.

در تاریخ 28/11/1383 پروانه بهره برداری معدن حاجی آباد به مدت 15 سال و با استخراج سالیانه 160 هزار تن به شرکت فرآورامداد از زیرمجموعه­ های مجتمع اقتصادی کمیته امداد امام خمینی (ره) واگذار گردیده است. استخراج سالیانه ابتدا در سال 1383 به 240 هزار تن، در سال 1389 به 400 هزار تن و در سال 1391 به 600 هزار تن افزایش پیدا کرده است.

3-موقعیت جغرافیایی معدن

معدن تراورتن حاجی آباد در 5 کیلومتری جنوب غرب شهر محلات در استان مرکزی قرار گرفته است. راه دسترسی این محدوده معدنی از طریق جاده اصلی محلات به خمین است که پس از طی 5 کیلومتر از محلات در جنوب جاده اصلی، جاده ­ای به طول 2 کیلومتر به سمت دفتر معدن منتهی می­شود. تصویر شماره 1 موقعیت محدوده را در اطلس راه­ های ایران نشان می­دهد. جدول شماره 1 مختصات چهارگوش محدوده پروانه بهره ­برداری معدن را نشان می­دهد.

 

4-مطالعات زمین شناسی

محدوده معدنی تراورتن حاجی آباد در زون ساختاری ایران مرکزی واقع شده است. از نظر موقعیت زمین ­شناسی این محدوده معدنی در چهارگوش زمین­ شناسی 1:250,000 گلپایگان و برگه زمین ­شناسی 1:100,000 محلات قرار گرفته است.

شناسایی واحدهای سنگی در یک محدوده معدنی از ضروریات بررسی یک طرح معدنی است. لذا تهیه نقشه زمین­شناسی بزرگ­ مقیاس می­تواند ما را به نتایج بسیار دقیق­تری جهت برنامه ­ریزی استخراجی در یک محدوده معدنی رهنمون سازد.

معدن سنگ تراورتن حاجی ­آباد که عمدتاً از نهشته­ های کربناته غیردریایی (چشمه­ های آبگرم) تشکیل شده است ، نمی تواند در این زمینه مستثنی باشد. لذا بررسی ­های زمین ­شناسی و سنگ ­چین ه­ای بر روی این رسوبات انجام گردید.

مورفولوژی و زمین­ریخت شناسی در ناحیه معدنی حاجی آباد به شکل تپه ماهور است. این تپه­ ها که عمدتاً ارتفاع کم و سطح مسطحی دارند از ماسه­ سنگ، مارن و شیل­های ائوسن تشکیل شده ­اندکه بر روی این ارتفاعات در ناحیه ، با ناپیوستگی دگرشیب واحدهای تراورتن کواترنر قدیم نهشته شده­اند.

در برخی نواحی همچون حوالی رودخانه لعل بار ،  تراورتن هم اکنون نیز در حال تشکیل هستند. رخنمون واحدهای سنگی پالئوزوئیک در بخش شمالی و سنگ آهک­ های ستیغ ­ساز کرتاسه در بخش­های شمالی و جنوبی برگه محلات مرتفع ­ترین ارتفاعات ناحیه را پدید آورده­اند.

براساس مطالعات و بررسی ­های زمین­شناسی انجام شده در محدوده معدنی سنگ تراورتن حاجی آباد، 6 نوع واحد سنگ چین ه­ای تفکیک شده که شامل یک واحد ماسه ­سنگ، شیل و مارن  ائوسن، دو واحد کنگلومرایی تحتانی و فوقانی کواترنر و سه واحد تراورتن دارای قابلیت معدنکاری که طی دو نسل نهشت تراورتن دربین دو واحد کنگلومرایی در محدوده معدنی نهشته شده ­اند.

قدیمی­ترین واحد سنگ چین ه­ای در محدوده معدنی واحد ماسه ­سنگ، شیل و مارن ائوسن است که با شیب لایه ­بندی 20 درجه به سمت شمال مشاهده می­شود(تصویر2).

کنگلومرای تحتانی کواترنر به صورت دگرشیب بر روی واحد سنگی ائوسن نهشته شده ­اند. نسل اول تراورتن بر روی کنگلومرای تحتانی و به صورت عمده در جنوب محدوده معدنی نهشته شده ­اند(تصویر3).

این نسل تراورتن به علت تفاوت کیفیت سنگ و قابلیت کوپ دهی معدنکاری به دو واحد اصلی Q^tr_B و Q^tr_C تفکیک شده­اند. با استفاده از داده های معدنکاری سینه ­کارها و تجارب بدست آمده از سینه­ کارها به نظر می­رسد که واحد تراورتن Q^tr_B دارای قابلیت کوپ دهی 50 درصد و واحد تراورتن Q^tr_C که از کیفیت بالاتری برخوردار است دارای قابلیت کوپ دهی 70 درصد می­باشد.

نسل دوم تراورتن که با یک وقفه رسوب­گذاری در واحدهای سنگی مشخص است، بر روی تراورتن ­های نسل اول و به صورت عمده در شمال محدوده معدنی نهشته شده ­اند.

این نسل از تراورتن به علت حفره های زیاد در تراورتن، درزه و شکستگی زیاد در سنگ، لایه­ های ضخیم گلی در آن و بوقوع پیوستن فرآیندهای تکتونیکی در انتهای رسوبگذاری که باعث آشفتگی محیط رسوبگذاری تراورتن گردیده است دارای کیفیت پایین ­تری نسبت به تراورتن­ های نسل اول هستند.

با استفاده از داده­ های معدنکاری سینه ­کارهای استخراجی و تجارب معدنکاران به نظر می­رسد این واحد سنگی دارای قابلیت کوپ دهی در حدود 30 درصد در محدوده معدنی باشند.

ادامه ی این مبحث 3-مدلسازی و برنامه ریزی استخراج معدن

نیما کریم ، مهدی پیروزی

مهندسین ارشد پروژه، شرکت مهندسین مشاور کاوشگران

[email protected]

مراجع:

1. اصانلو، مرتضی، (1384)، “­روشهای استخراج معادن سطحی­”، انتشارات دانشگاه صنعتی امیرکبیر
2. عطائی پور، مجید، (1393)، ” مبانی مدلسازی دو بعدی ذخائر معدنی”، انتشارات دانشگاه صنعتی امیرکبیر
3. مهندسین مشاور کاوشگران، (1395)، “گزارش طراحی محدوده نهایی بهره برداری معدن تراورتن حاجی آباد محلات”.

برنامه ریزی/برنامه ریزی/ برنامه ریزی/برنامه ریزی/برنامه ریزی/برنامه ریزی/برنامه ریزی/برنامه ریزی/برنامه ریزی/برنامه ریزی/