آشنایی با سنگ تراورتن عباس آباد

سنگ تراورتن عباس آباد یکی از زیباترین تراورتن های ایران است. این سنگ به دلیل رنگ و طرح های جذاب خوب، محبوبیت جهانی دارد. معدن تراورتن عباس آباد در شهرستان محلات – استان مرکزی واقع شده است؛ شهرستان محلات به عنوان یکی از مهم ترین مراکز تولید سنگ تراورتن شناخته می شود.

اگرچه تراورتن عباس آباد در رنگ های سفید تا کِرِم دیده می شود اما این سنگ دارای طرح های متنوعی است که باعث سورت بندی های مختلف آن شده است. به همین دلیل معماران و طراحان با توجه به نیاز و شناخت پروژه های مورد نظر خود نسبت به استفاده از سورت های گوناگون آن اقدام می کنند.

کیفیت و زیبایی قابل توجه این سنگ باعث شده که در زمره ی گران قیمت ترین سنگ های ساختمانی ایرانی قرار گیرد. در ادامه به بررسی ویژگی های مختلف تراورتن عباس آباد پرداخته می شود.

ویژگی های ظاهری و بافتی سنگ تراورتن عباس آباد

اگرچه تراورتن عباس آباد به داشتن رنگ سفید استخوانی معروف است اما رنگ های کِرِم تا بژ نیز در سورت های مختلف آن دیده می شود.

این سنگ در انواع بی موج و موج دار فرآوری می شود. در انواع بی موج، سنگ دارای زمینه ی سفیدِ شفاف و بدون رگه است که از این جهت برای استفاده در پروژه های لوکس بسیار مورد توجه است و جزء سورت های سوپر تا ممتاز طبقه می شود.

اما در انواع سورت های ضعیف، ممکن است رگه های تیره ی قهوه ای و حتی نارنجی نیز در زمینه ی سنگ مشاهده شود. تراورتن موج دار عباس آباد دارای تنوع گسترده ای است. در انواع موج کبریتی، زمینه ی سنگ دارای موج یا لایه های بسیار ظریف و منظمی است که زیبایی قابل توجهی دارد.

در انواع ابر و بادی، موج ها حالت منظم ندارند و در زمینه ی سنگ پخش شده اند. علاوه بر این، انواع موج دارِ دنده دنده گاوی، سوزنی و غیره نیز در سورت های دیگر تراورتن عباس آباد دسته بندی می شوند.

باید اشاره کرد که در انواع بی موج، هرچه زمینه سنگ روشن تر و یکنواخت تر باشد، قیمت سنگ نیز بیشتر خواهد بود. در انواع موج دار نیز، تراورتن عباس آباد موج کبریتی از گران قیمت ترین سورت ها به شمار می رود.

ویژگی های فیزیکی، مکانیکی و شیمیایی تراورتن عباس آباد

مشابه با سایر تراورتن ها، تراورتن عباس آباد نیز جزء سنگ های رسوبی کربناته محسوب می شود که کانی اصلی سازنده ی آن، کلسیت است.

در انواع سفیدِ تراورتن عباس آباد، کانی کلسیت دارای خلوص قابل توجهی است اما هرچه رنگ سنگ به سمت کِرِم تا بژ متمایل می شود، ترکیبات شیمیاییِ فرعی نیز در کنار کلسیت قرار خواهند گرفت. برای مثال رگه های قهوه ای تا نارنجی به علت حضور کانی های اکسیدی مانند هماتیت و لیمونیت است که مقاومت و سختی این کانی ها از کانی کلسیت کمتر است.

با توجه به اینکه حفرات تراورتن عباس آباد کمتر از انواع دیگر است، میزان تخلخل و جذب آب کمتری نیز خواهد داشت.

با این حال استفاده از انواع سفید استخوانی این سنگ برای نمای بیرونی توصیه نمی شود زیرا هرچند جذب آب آن کم است اما به مرور زمان لک پذیری داشته و در اثر عواملی چون آلودگی هوا و اسید های محلول در آب باران، سطح سنگ کدر می شود و شفافیت خود را از دست می دهد. هم چنین، این پدیده در سورت های کِرِم تا بژ نیز می تواند اتفاق می افتد اما نمودِ ظاهری آن نسبت به رنگ زمینه کمتر خواهد بود.

تراورتن عباس آباد مقاومت فشاری، مقاومت کششی و مقاومت خمشی مناسبی دارد و به همین دلیل سورت های مختلف آن در موقعیت هایی همچون کفپوش های می توانند استفاده شوند. اما توجه به یک نکته ضروری است؛ وجود رگه و لایه بندی در سنگ می تواند باعث کاهش مقاومت سنگ شود.

این رگه ها و لایه بندی ها نقش سطوح ضعف مکانیکی را دارند و اگر سنگ از این محل ها، تحت تنش های زیادی قرار گیرد، گسیختگی سنگ اجتناب ناپذیر است. این گسیختگی ها معمولا در امتداد رگه ها رخ می دهند.

با توجه به ترکیب شیمیایی کربناته ی این سنگ، دوام آن مقابل محلول های اسیدی کم خواهد بود. استفاده از این سنگ در کلان شهر ها که دارای بارش باران مستمر هستند، باعث می شود که سطح سنگ به مرور زمان کدر شده، تخریب گردد و زیبایی اولیه خود را از دست دهد. این تخریب ها گاهی برگشت پذیر نیستند و تنها راه ترمیم سنگ، برداشت یک لایه از سطح سنگ است. به دلیل داشتن بافت کانی شناسی یکنواخت، دوام این سنگ در برابر چرخه های حرارت مناسب است.

علاوه بر این، با توجه به اینکه تراورتن عباس آباد دارای حفرات کوچک مقیاس کمی است، می تواند دوام مناسبی در برابر چرخه های ذوب و انجماد آب داشته باشد. هنگامی که آب وارد حفرات و شکستگی های کوچک مقیاس سنگ می شود (حفراتی که معمولا با چشم قابل مشاهده نیستند)، با کاهش دما به زیر صفر درجه ی سانتی گراد، شروع به یخ زدن می کند. طی فرآیند یخ زدگی، آب افزایش حجم داده و تخریب سنگ را به دنبال خواهد داشت.

اما کم بودن حفرات کوچک مقیاس در تراورتن عباس آباد، نه تنها باعث افزایش دوام آن در برابر انجماد آب می شود، بلکه دوام آن در برابر تبلور نمک نیز افزایش می یابد.

با این حال، حفراتی در بافت تراورتن عباس آباد قابل مشاهده هستند که کوچک مقیاس محسوب نمی شوند و در فرآیند نصب سنگ، نقش مهمی ایفا می کنند زیرا شرایط مناسب را برای اتصال ملات سیمانی با سنگ فراهم می کنند. بنابراین نصب این سنگ در نماهای مختلف با سهولت بیشتری انجام می شود.

باید اشاره کرد که میزان حفرات مذکور زیاد نیستند در نتیجه مصرف رزین در فرآیند فرآوری سنگ نیز کمتر خواهد بود. یکی از چالش ها در فراوری تراورتن های پر حفره، مصرف زیاد رزین برای پر کردن حفرات است.

تراورتن عباس آباد نسبت به سنگ هایی چون گرانیت و مرمریت، عایق صوت و حرارت خوبی محسوب می شود که حاصل وجود حفرات (هرچند محدود) در بافت سنگ است. سنگ های متراکمی چون گرانیت عایق خوبی به شمار نمی روند.

سنگ تراورتن عباس آباد مانند سایر سنگ های کربناته، جزء سنگ های نرم بُر محسوب می شود و ساب و صیقل پذیری مناسبی دارد؛ بنابراین می توان آن را به جلای خوبی رساند. وجود این جلا به ویژه در سورت های ممتاز سنگ، زیبایی آن را دو چندان می کند. هم چنین، مقاومت سایشی تراورتن عباس آباد در حد مناسبی است. اگرچه استفاده از این سنگ به عنوان کفپوش و غیره بیشتر محدود به سورت های ضعیف تر است و سورت های ممتاز بیشتر در نما مورد استفاده قرار می گیرد.

می توان گفت که یکی از مهم ترین جنبه های این سنگ، قیمت زیاد آن است. کیفیت و زیبایی این سنگ، تقاضا را برای آن افزایش داده و به همین دلیل جزء گران قیمت ترین سنگ تراورتن ها محسوب می شود. گرچه بین سورت های مختلف سنگ تراورتن عباس آباد، نوسانات قیمتی زیادی نیز وجود دارد.

کاربردهای سنگ تراورتن عباس آباد

• نمای خارجی ساختمان با طراحی­های کلاسیک و مدرن
• نمای داخلی
• محوطه سازی
• ساخت مصنوعات تزئینی