معمار استرالیایی بعنوان برنده جایزه معماری پریتزکر در سال 2002 معرفی شد
یک معمار استرالیایی به نام گلن مورکات، که بعنوان یک متخصص انحصاری کار می کند و عمدتا خانه های مدرنیستی و حساس به محیط زیست در واکنش به محیط و وضعیت آب و هوایی طراحی میکند و نسبت به انرژی دقت فراوان مبذول میکند، بعنوان برنده جایزه معماری پریتزکر 2002 معرفی شده است.
مورکات 66 ساله در شهر سیدنی زندگی میکند و شرکت خود را نیز در همانجا تاسیس کرده است. اما او برای تدریس و سخنرانی برای دانشجویان به سراسر جهان سفر میکند.
توماس جی. پریتزکر، رئیس بنیاد هیات جایزه معماری پریتزکر هنگام اعلام رای نهایی داوران گفت:« گلن مورکات با اکثر معماران مطرح امروزی تفاوت زیادی دارد – آثارش در مقیاس بزرگ نیستند، مصالحی که با آنها کار می کند، مانند آهن شیاردار کاملا معمولی هستند، یعنی مطمئنا پرزرق و برق نیستند و او به تنهایی کار می کند. او تصدیق می کند که الهامات مدرنیستی او ریشه در آثار میس ون در روهه دارد، اما سُنَت های آلتو که ریشه در کشورهای اسکاندیناوی دارند، آلونک های پشم چینی در استرالیا و روش کاری بسیاری دیگر از معماران و طراحان دیگر مانند کارو نیز برایش مهم بوده است.
باید این واقعیت را نیز اضافه کنیم که تمام طرح های او با زمین و آب و هوای زادگاهش استرالیا تطبیق دارند؛ در اینجا با موارد منحصر به فرد مواجه هستیم که هیات داوران برای انتخاب مد نظر داشتند.
اگرچه تمرکز اصلی او بر ساخت خانه است اما یکی از ساختمان های عمومی او به نام مرکز آموزشی آرتور و ایوان بوید که در سال 1999 تکمیل شد، نیز مورد تحسین قرار گرفته است و منتقدان آن را «یک شاهکار» نامیدند.»
جی. کارتر براون، رئیس هیات داوران جایزه معماری پریتزکر اظهار داشت: «جایگاه گلن مورکات در آسمان معماری امروز منحصر به فرد است.
عصر ما شیفته شهرت است، زرق و برق «معماران مشهور» ما به واسطه حمایت کارکنان بزرگ و پشتیبانی روابط عمومی فراوان بدست آمده است که همه عناوین را به خود اختصاص دادند.
اما برنده جایزه ما کاملا متفاوت است چون در یک شرکت یک نفره در آن سوی دنیا و با تمرکز کامل بر روی معماری کار میکند، با اینحال همه مشتریان باید در لیست انتظار بمانند چون قصد دارد هر پروژه را به بهترین نحو و بر اساس عملکرد شخصی خود بسازد. او یک متخصص معماری مبتکر است که می تواند حساسیت خود را نسبت به محیط و محل را در قالب آثار هنری صریح، کاملاً صادقانه و غیر نمایشی تبدیل کند. براوو!»
تقدیم رسمی جایزه ای که در سراسر جهان بعنوان عالی ترین افتخار معماری شناخته شده است، در مراسمی در 29 ماه مه 2002 در کمپیدوگلیو میکل آنژ در قلب رم برگزار شد. در آن زمان، کمک هزینه 100.000 دلاری و یک مدال برنز به مورکات اهدا خواهد شد.
مورکات اولین استرالیایی است که برنده جایزه پریتزکر شده است و بیست و ششمین برنده این جایزه از زمان تأسیس در سال 1979 محسوب می شود. انتخاب او تداوم روند ده ساله انتخاب برندگان از جامعه بین المللی است. در واقع، تعداد برندگان این جایزه معماری از بین معماران کشورهای دیگر بسیار بیشتر از دریافت کنندگان آمریکایی این جایزه است، یعنی نوزده به هفت.
بیل لیسی، که خودش هم یک معمار است، در جایگاه مدیر اجرایی جایزه معماری پریتزکر صحبت کرد و به نقل از هیات داوران گفت: «او معمار مکان است، او معماری است که بر اساس چشم انداز و وضعیت آب و هوا کار می کند. خانه های او بخوبی با زمین و آب و هوا هماهنگ هستند.
او از مصالح مختلف استفاده می کند، از فلز گرفته تا چوب، شیشه، سنگ، آجر و بتن – او همیشه بر اساس آگاهی از میزان انرژی لازم برای تولید مصالح انتخاب می کند و این انتخاب را در درجه اول اهمیت قرار داده است.»
لیسی توضیح داد: «رویکرد متفکرانه مورکات در طراحی خانه ها بسیار متفکرانه است از جمله در خانه ماریکا – آلدرتون در املاک آرنهم شرقی، خانه مری شورت در نیو ساوث ولز، خانه مگنی در بینگی بینگی در ساحل جنوبی نیو ساوث ولز؛ همه آنها سند معتبری هستند که نشان می دهند زیبایی شناسی و اکولوژی را می توان در کنار هم در نظر گرفت تا یک نوع هماهنگی برای نفوذ انسان به محیط خلق کند.»
آدا لوییس هاکستبل، منتقد معماری و عضو هیات داوران جایزه معماری پریتزکر، در ادامه اظهار داشت: «گلن مورکات به یک اسطوره زنده تبدیل شده است، یک معمار کاملا متمرکز بر سرپناه و محیط زیست، با مهارت های برگرفته از طبیعت و پیچیده ترین سُنَتهای طراحی جنبش مدرن.»
یکی دیگر از اعضاء هیات داوران جایزه معماری پریتزکر به نام کارلوس خیمنز از هیوستون که استاد معماری در دانشگاه رایس است، گفت: «آثار گلن مورکات با راز مکان و اصلاح مستمر هنر معمار پرورش یافتند، بنابراین نشانگر سخاوت بی حد و حصر یک چشم انداز بهنگام و یک دیدگاه بدون زمان هستند.
اعتقاد، زیبایی و خوشبینی که در آثار این معمار منحصر به فرد و در عین حال جهانی کاملاً مشهود هستند به ما یادآوری می کنند که معماری در درجه اول واژه ای برای تجلیل از بشریت است.»
و از نظر یکی دیگر از اعضاء هیات داوران جایزه معماری پریتزکر به نام خورخه سیلوتی، که ریاست دپارتمان معماری، دانشکده تحصیلات تکمیلی طراحی در دانشگاه هاروارد را نیز بر عهده دارد، معماری گلن مورکات در ابتدا شما را شگفت زده میکند، و بلافاصله بعد از آن، به دلیل وضوح مطلق و سادگی دقیق با آن درگیر خواهید شد.
در اینجا یک نوع شفافیت موج میزند که نه ساده گرا است و نه از خود راضی، بلکه حتی تراکم آن نیز الهام بخش، پرانرژی و خوشبین است. معماری او واضح است، محدوده آن مشخص شده و با چشم انداز منحصر به فرد و نور در هم آمیخته است، این نور زمین بزرگ افسانه ای و بسیار دور و بزرگ که خانه او یعنی استرالیا است را نشان می دهد.
با این حال، آثار او در احساسات گرایی ناشی از بازنگری میهن پرستی متعصبانه و بومی قرار نمی گیرد. در عوض، آنها بر اساس یک نگاه سنجیده و جدی برای بررسی تبار ساختمان ها شکل گرفتند که با مدرنیسم، معماری مدرن، و بویژه ریشه های اسکاندیناویایی آنها که توسط آسپلوند و لِورینتز کاشته شده و توسط آلوار آلتو پرورش یافتند، شکل گرفتند.
