آشنایی با سنگ مرمریت آباده

معادن مرمریت آباده در فاصله 270 کیلومتري شمال شیراز واقع شده است دسترسی به آنها از طریق اتوبان شیراز – اصفهان امکان پذیر است. از دیدگاه زمین شناسیِ ساختاري، ناحیه مورد مطالعه در محدوده زون سنندج- سیرجان جاي گرفته است. پهنه سنندج- سیرجان پر تکاپوترین پهنه ساختاري ایران است که فازهاي دگرگونی و ماگماتیسم مهمی را پشت سر گذاشته است (رجب زاده و همکاران، 1390).

ویژگی های ظاهری مرمریت آباده

سنگ مرمریت آباده یکی از انواع شناخته شده ی مرمریت های ایران است که به دلیل رنگ روشن و طرح های زمینه ی خود، مورد توجه است. از دیگر ویژگی های این سنگ که باعث افزایش توجه به آن شده، قیمت نسبتاً پایین آن است.

معادن مختلف این منطقه، مرمریت هایی با طرح و رنگ های مختلف دارند که از آن جمله می توان به مرمریت آباده امواج، مرمریت کِرِم صورتی آباده، مرمریت آباده گل پنبه ای و غیره اشاره کرد که از این میان، آباده ی کِرِم امواج بهترین سورت این سنگ محسوب می شود (چراغی، 1397).

مرمریت کِرِم صورتی که به آب اناری نیز معروف است، زمینه ی کِرِم روشن همراه با رگه های صورتی زیبا دارد. سنگ مرمریت آباده با تم رنگی کرم، کرم صورتی و سفید استخراج می گردد. این سنگ، بصورت 40 طولی و حکمی 40 در 40 سانتی متر بریده و ارائه می شود.

ویژگی های فیزیکی و مکانیکی مرمریت آباده

مرمریت آباده به عنوان یک سنگ رسوبی کربناته، عمدتا از کانی کلسیت تشکیل شده و در نتیجه به دلیل ماهیت آهکیِ خود، جذب آب زیادی دارد. البته باید اشاره کرد که بخشی از این جذب آب به دلیل وجود رگه ها و شکستگی های زیاد در این سنگ است.

بهترین سنگ نما چه ویژگی هایی دارد؟

درصد جذب آب زیاد باعث شده که سنگ مرمریت آباده برای استفاده در مکان های مرطوب مناسب نباشد. قرار گرفتن در معرض رطوبت باعث می شود که سنگ به مرور زمان مقاومت و دوام خود را از دست دهد زیرا این سنگ حالت انحلالی دارد.

علاوه بر این در چنین وضعیتی، لک پذیری سنگ نیز بسیار محتمل است؛ آلودگی های موجود در جو اتمسفر و تماس سایر مواد با سطح سنگ، به تدریج در بافت متخلخل یا همان فضاهای خالی سنگ نفوذ می کنند و باعث ایجاد لک در سطح سنگ می شوند.

از دیگر ویژگی های خاصِ مرمریت آباده می توان به رگه ها و شکستگی های فراوان آن اشاره کرد. شکستگی های یاد شده حکایت از آن دارد که این منطقه ی معدنی در تاریخ زمین شناسی خود، تحت تاثیر تنش های تکتونیکی مختلف بوده است.

رگه های مذکور در بیشتر موارد توسط کانی کلسیت پر شده اند. باید توجه داشت، وجود چنین شکستگی هایی اگرچه باعث زیبایی سنگ می شود، اما دو اتفاق مهم را به دنبال خواهد داشت:

1)در نتیجه ی وجود این شکستگی ها در مرمریت آباده، سنگ یکپارچگی خود را از دست می دهد. به عبارت دیگر، این رگه ها به عنوان سطوح ضعف مکانیکی، مقاومت فشاری، مقاومت کششی و مقاومت خمشی سنگ را تا حدود زیادی کاهش می دهند.

آلاسدیر تامسون سنگ مرمریت را تغییر داد

به همین دلیل استفاده از این سنگ در محل های پر تردد که تحت تنش های فراوان است توصیه نمی شود زیرا گسیختگی قسمتی از سنگ را به دنبال خواهد داشت. هم چنین استفاده از سنگ مرمریت آباده در قسمت هایی که تحت نیروی گشتاور مستمر است (مانند لبه ی پله ها)، می تواند باعث ایجاد شکاف در قسمت رگه های سنگ شده و باعث تخریب سنگ گردد.

2) همان طور که اشاره شد، بخشی از جذب آب در مرمریت آباده، در قسمت رگه ها و شکستگی ها رخ می دهد. لذا حضور مستمر در مکان های مرطوب و شستشو با مواد شیمیایی، باعث می شود تا مواد پر کننده ی رگه ها به تدریج شسته شوند و مقاومت سنگ بیش از پیش کاهش پیدا کند.

این وضعیت در شهرهای صنعتی هم چون تهران که گازهای مضر موجود در اتمسفر زیاد است، شدیدتر می باشد؛ زیرا در این وضعیت این گازها همراه با باران، به سطح سنگ خواهند رسید و انحلال و تخریب سنگ را در پی خواهد داشت.

این رگه ها در انواع مختلف مرمریت آباده، به ویژه در انواع کِرِم طلایی و کِرِم صورتی به وضوح گسترش یافته اند. در نتیجه، استفاده از این سنگ در نمای بیرونی ساختمان ها در مناطق مرطوب و سردسیر پیشنهاد نمی شود.

استانداردهای سنگ‌‌های ساختمانی (بخش اول)

در مناطق مرطوب، مانند استان های شمالی ایران، بارش مستمر باران باعث می شود تا پر شدگی رگه ها به تدریج انحلال پیدا کرده و سنگ تضعیف شود.

اما در مناطق سردسیر تخریب سنگ با فرآیند دیگری پیش می رود. در این مناطق، ذوب و انجماد مستمر آب در شکستگی های سنگ، به تدریج بازشدگیِ رگه ها را بیشتر می کند و سنگ نهایتا دچار گسیختگی خواهد شد.

آب در هنگام انجماد، افزایش حجمی در حدود 9 درصد خواهد داشت که همین مورد، باعث اعمال تنش بسیار زیاد در دیواره ی داخلی شکستگی ها می شود. تکرار این فرآیند به تدریج تخریب سنگ از محل شکستگی ها را در پی خواهد داشت.

از سویی دیگر، به دلیل ماهیت آهکی مرمریت آباده، برش و صیقل آن آسان تر انجام می گیرد. لذا می توان مرمریت آباده را به جلای مناسبی رساند و استفاده از آن در نمای دیوارهای داخلی و راه رو ها و اطراف آسانسور می تواند زیبایی بسیاری داشته باشد. باید اشاره کرد که مقاومت سایشی این سنگ چندان زیاد نیست دوام زیادی از این نظر نخواهد داشت.

با تمام این توصیفات، آنچه باعث محبوبیت این سنگ نزد معماران و انبوه سازان ساختمان ها شده است، قیمت نسبتا پایین با توجه به زیبایی و دوام متوسط ان است.