پیتر زومثور از سوئیس برنده جایزه معماری پریتزکر 2009 شد
پیتر زومثور از سوئیس به عنوان برنده‌ی جایزه معماری پریتزکر 2009 انتخاب شد. مراسم رسمی برای آنچه در سراسر جهان به عنوان عالی ترین افتخار معماری شناخته می‌شود، روز 29 ماه مه در بوئنوس آیرس، آرژانتین برگزار شد. در آن زمان، یک کمک هزینه100.000 دلاری همراه با یک مدال برنزی به این معمار 65 ساله اعطا شد.
اگرچه بیشتر کارهای او در سوئیس است، اما پروژه‌هایی را نیز در آلمان، اتریش، هلند، انگلیس، اسپانیا، نروژ، فنلاند و ایالات متحده اجرا کرده است. مشهورترین اثر او در والس، سوئیس است – حمام‌های حرارتی، که مطبوعات آن را «شاهکار وی» نامیدند.
اخیراً منتقدان کلیسای صحرایی او به نام « سنت نیکولاس فون در فلو» در نزدیکی کلن آلمان را نیز ستایش کردند. هیات داوران نه تنها آن ساختمان ها، بلکه موزه کلمبا در کلن را نیز آثاری متمایز نامیدند، آن ها این موزه را این گونه توصیف کردند: « یک اثر شگفت‌انگیز معاصر، که به سادگی و به طور کامل با لایه های متعدد تاریخش منطبق شده است.»
در اعلام رای منتخب هیات داوران، توماس جی. پریتزکر، رئیس بنیاد هیات، با استناد به رای هیات داوران گفته است: « پیتر زومثور یک معمار چیره‌دست است که همکارانش در سراسر جهان او را بخاطر ارائه آثاری بسیار متمرکز و داشتن روحیه سازش ناپذیر و فوق العاده مصمم تحسین کردند.»
او افزود: «همه ساختمان‌های پیتر زومثور حضوری قوی و جاودانه دارند. استعداد نادر و بی نظیر او هنگام ترکیب اندیشه‌های روشن و دقیق با ابعادی واقعا شاعرانه مشخص می‌شود، و در نتیجه آثاری به وجود می‌آیند که تا ابد الهام بخش هستند.»
به گفته خود زومثور و همانطور که در کتابش «معماری متفکر» بیان شده است: «معتقدم معماری امروز نیاز به تامل در وظایف و امکاناتی دارد که ذاتاً متعلق به خودش است. معماری وسیله یا نماد چیزهایی نیست که به ذات آن تعلق ندارند. در جامعه‌ای که هر امر غیرضروری را می‌پذیرند، معماری باید مقاومت کند، با هدر رفتن اَشکال و معانی مقابله کند و به زبان خود صحبت کند.
به اعتقاد من، زبان معماری مربوط به یک سبک خاص نیست. هر ساختمان برای کاربری خاص در یک مکان خاص و برای یک جامعه خاص ساخته می‌شود. ساختمان‌هایم سعی دارند پاسخ‌هایی حتی‌المقدور دقیق و منتقدانه برای پرسش‌هایی برخاسته از این حقایق ساده ارائه کنند.»
لرد پالمبو، رئیس هیات داوران جایزه پریتزکر، در این مورد توضیحات بیشتری ارائه کرده است: « زومثور توانایی زیادی در خلق مکان‌هایی دارد که فراتر از یک ساختمان هستند. معماری او بیانگر احترام به اولویت سایت، میراث فرهنگی محل و درس‌های ارزشمند تاریخ معماری است.» او همچنین ادامه داد: « مصالحی همچون تخته‌های چوب سرو تا شیشه‌های سندبلاست شده در دستان ماهر و هنرمند زومثور، مانند دستان کارآمد هر هنرمند دیگر، به گونه‌ای استفاده می‌شوند که ویژگی‌های منحصربه‌فرد خود را جلوه‌گر کنند و در خدمت معماری ماندگار باشند.»
طی سه دهه اخیر این دومین بار است که یک فرد اهل سوئیس به عنوان برنده جایزه معماری پریتزکر انتخاب می‌شود. در سال 2001، ژاک هرتزوگ و پیر دو مورون برگزیدگان دریافت‌کننده این جایزه بودند.
هدف از اهداء جایزه معماری پریتزکر اینست که بطور سالانه از یک معمار زنده که آثار ساخته شده او ترکیبی از استعدادها، بینش و تعهد باشد، و همچنین از طریق هنر معماری کمک‌های پیوسته و قابل توجه به بشریت و محیط ساخته شده کرده باشد، تقدیر کنند.
هیات داوران برجسته که عهده‌دار انتخاب زومثور بعنوان برنده جایزه معماری پریتزکر 2009 بودند، عبارتند از لرد پالمبو به عنوان رئیس هیات داوران که یک حامی معماری شناخته شده بین‌المللی در لندن است، او ریاست هیات امنای گالری‌های سرپانتین را برعهده دارد و رئیس سابق شورای هنرهای بریتانیای کبیر و همچنین رئیس سابق بنیاد گالری تیت بوده است، او همچنین عضو سابق هیات امنای آرشیو میه ون دِر روهه در موزه هنرهای مدرن، نیویورک، نیز هست.
سایر اعضاء بر اساس حروف الفبا عبارتند از آلخاندرو آراونا، معمار و مدیر اجرایی مرکز اِلِمنتال در سانتیاگو، شیلی؛ شیگرو بان، معمار و استاد دانشگاه کیو، از توکیو، ژاپن؛
رالف فِهلبام، رئیس هیات مدیره ویترا در بازل، سوئیس؛ کارلوس خیمِنِز، استاد دانشکده معماری در دانشگاه رایس، مدیر استودیو خیمِنِز در هوستون در ایالات تگزاس؛ جوهانی پالاسما، معمار، استاد دانشگاه و نویسنده، هلسینکی، فنلاند؛ رِنزو پیانو، معمار و برنده جایزه پریتزکر از پاریس، فرانسه و جنوا، ایتالیا؛ کارن اشتاین، نویسنده و مولف و مشاور معماری در نیویورک؛ و مارتا ثورن، معاون روابط خارجی دانشکده معماری و طراحی IE، مادرید، اسپانیا که مدیر اجرایی این جایزه است.
پریتزکر توضیح داد: «تاکنون دو برنده جایزه پریتزکر از آمریکای جنوبی داشتیم اما ما هرگز مراسم را در آنجا برگزار نکردیم. اولین نفر اسکار نیمایر برزیلی در سال 1988 و سپس یک برزیلی دیگر در سال 2006 به نام پائولو مندس دا روشا بودند که مراسم آنها را به ترتیب در شیکاگو و استانبول برگزار کردیم. مکان‌های برگزاری مراسم هر سال تغییر می‌کنند، انتخاب آنها در سراسر جهان با تمرکز بر مکان‌های تاریخی و معماری مهم است. تاکنون مراسم را در آسیا، اروپا و آمریکای شمالی، از جمله مکزیک، مراسمی برگزار کرده‌ایم، بنابراین زمان بازدید از آمریکای جنوبی فرا رسیده است.»
مرحوم فیلیپ جانسون، اولین برنده جایزه پریتزکر در سال 1979 بود. مرحوم لوئیس باراگان مکزیکی نیز در سال 1980 برگزیده شد. مرحوم جیمز استرلینگ از انگلستان در سال 1981، کوین روشه در سال 1982، لئوه مینگ پِی در سال 1983 و ریچارد میه در سال 1984 انتخاب شدند. هانس هولین از اتریش بعنوان برنده سال 1985 انتخاب شد.
گاتفرید بام از آلمان این جایزه را در سال 1986 دریافت کرد. مرحوم کنزو تانگه اولین معمار ژاپنی بود که این جایزه را در سال 1987 دریافت کرد، دومین ژاپنی، فومیهیکو ماکی در سال 1993 بود و سومین ژاپنی هم تادائو آندو بود که این جایزه را در سال 1995 دریافت کرد.
روبرت ونتوری در سال 1991 این جایزه را دریافت کرد و آلوارو سیزا از پرتغال به عنوان برنده سال 1992 انتخاب شد. کریستین دو پورتزامپارک از فرانسه در سال 1994 برنده جایزه پریتزکر شد. مرحوم گوردون بانشفت از ایالت متحده و اوسکار نیمایراز برزیل در سال 1988 انتخاب شدند. فرانک گری از ایالات متحده در سال 1989 دریافت کننده این جایزه بود. مرحوم آلدو روسی ایتالیایی برنده سال 1990 این جایزه بود. در سال 1996، رافائل مونئو از اسپانیا برنده این جایزه شد.
در سال 1997 مرحوم اِسوِر فِهن از نروژ، در سال 1998 رنزو پیانو از ایتالیا، در سال 1999 سِر نورمن فاستر از انگلستان و در سال 2000، رِم کولهاس از هلند برندگان این جایزه بودند. در سال 2001، دو معمار از سوئیس مفتخر به دریافت این جایزه شدند: ژاک هرزوگ و پیر دو مورون.
گلن مورکات استرالیایی این جایزه را در سال 2002 دریافت کرد. سپس مرحوم یورن اوتزن دانمارکی در سال 2003، زاها حدید از انگلستان در سال 2004 و تام مین از ایالات متحده در سال 2005 مفتخر به دریافت این جایزه شدند. پائولو مندز دا روچا از برزیل در سال 2006 برنده این جایزه بود و ریچارد راجرز در سال 2007 این جایزه را دریافت کرد. ژان نووِل از فرانسه برنده سال گذشته این جایزه بود.
خانواده پریتزکر رشته معماری را انتخاب کردند چون علاقه وافری به ساخت و ساز داشتند و به همین دلیل در ساخت هتل‌های هیات در سرتاسر جهان مشارکت داشتند، البته آنها همچنین معتقد بودند که معماری یک تلاش خلاقانه است اما در جوایز نوبل گنجانده نشده است.
روندهای انتخاب افراد از جوایز نوبل الگوبرداری شده است، و انتخاب نهایی توسط هیات داوران بین‌المللی پس از مشورت کافی و رای‌گیری مخفی انجام می‌شود. انتخاب نامزدها هر سال و بطور پیوسته انجام می‌شود، سالانه صدها نامزد از کشورهای سراسر جهان مورد بررسی قرار می‌گیرند.
