عبارات بسیاری ممکن است برای توصیف نوع کار معمار ژان نوول (برنده پریتزکر 2008) استفاده شود اما مهمترین آنها عبارتی است که بر پیگیری شجاعانه او از ایدههای جدید و پذیرش چالش با هنجارهای پذیرفته شده اشاره دارد تا وی بتواند مرزهای این حوزه را گسترش دهد.
ژان نوول به مدت بیش از 30 سال تلاش کرده تا نحوهی گفتمان و رویه معماری را سمت مرزهای جدید سوق دهد. در هر یک از پروژهها، ذهن کنجکاو و چابکش او را به سمت ریسکپذیری رهنمون شده تا صرف نظر از سطوح متفاوت موفقیت، دایره واژگان معماری معاصر را بیش از حد گسترش دهد.
نوول از زمان تأسیس دفترش در پاریس در دهه 1970، خود و همچنین اطرافیانش را تحت فشار قرار داد تا رویکردهای جدید برای حل مشکلات معماری مرسوم فراهم کنند او علاقهای به رویکرد واحد یا گونه شناسیهای پذیرفته شده ندارد، بلکه گسستهای مقیاس و فرم را دوست دارد که بیننده را از یک حساسیت زیبایی شناختی به حساسیت دیگر سوق میدهد. نوول گفته است: «اگر یک پروژه بتواند بطور همزمان شامل ده هزار پروژه باشد، خوشحال خواهم شد.»
دستکاری نور و لایههای شفاف و غیرشفاف از موضوعات تکرارشونده در آثار نوول هستند. پروژه «انستیتو جهان عرب» که در سال 1987 در پاریس ساخته شد، با کمک لنزهای فلزی قابل تنظیم تعبیه شده در نمای شیشهای رو به جنوب آن طراحی شد تا شدت نور ورودی به داخل ساختمان را کنترل کند، اما در عین حال، پیچ و تاب شبکههای سنتی عرب را به یک شکل مدرن جلوه گر کند.
در سال 1989، پروژه «برج بی پایان» بعنوان برنده مسابقه ساخت آسمان خراش در منطقه «دفاع» نزدیک پاریس انتخاب شد.
نکته مهمتر از ارتفاع این سازه 400 متری پیشنهادی که در آن زمان قرار بود بلندترین برج اروپا باشد، پوسته ساختمان بود که با پیشروی به سمت بالا، مواد سازندهی آن تغییر میکردند – از گرانیت گرفته تا آلومینیوم، فولاد ضد زنگ و شیشه – و قبل از ناپدید شدن در آسمان، به طور فزایندهای ظریف، سبک و شفاف میشوند در اینجا، یعنی مرکز فرهنگی و کنفرانس لوسرن (KKL) که در سال 2000 در لوسرن تکمیل شد و همچنین بنیاد کارتیه برای هنرهای معاصر که در سال 1994 در پاریس تکمیل شد، شما با یک روند «غیرمادی شدن» مواجه هستید که کاملاً ملموس است.
برای نوول، در معماری هیچ «سبکی» برای پیش بینی از قبل وجود ندارد. درعوض، یک زمینه خاص که در گسترده ترین معنایش شامل فرهنگ، مکان، برنامه و مشتری تفسیر میشود، او را تحریک میکند تا استراتژی متفاوتی برای هر پروژه خلق کند.
تئاتر نمادین گاثری (2006) در مینیاپولیس، مینه سوتا، هم در محیط پیرامون ادغام شده و هم با آن در تضاد است. اگرچه این ساختمان قرابت زیادی با شهر و رودخانه میسی سی پی در همان نزدیکی دارد اما در عین حال، زبان گویای جهان جادویی تئاتر نیز هست.
نوول در آخرین کار خود یعنی «موزه کی برانلی» یک ساختمان جسورانه و غیرمتعارف با فضاهای غیرعادی برای مجموعه بسیار متفاوت و قابل توجه از هنرهای بومی آفریقا، اقیانوسیه، آسیا و قاره آمریکا طراحی کرده است، در این فضاها اشیاء مزبور نمایش داده شده و البته به روشهای جدید درک میشوند.
بسیاری از مصالح بکار رفته در دکوراسیون داخلی، از جمله تزئینات دیوار و سقف توسط هنرمندان بومی ساخته شدند تا کشورهای مبدا آنها را تداعی کنند.
بعنوان هیات داوران (پریتزکر 2008)میدانیم که معماری حوزهای با چالشها و پیچیدگیهای فراوان است و حرفه یک معمار همیشه یک مسیر خطی را دنبال نمیکند.
در مورد ژان نوول، تاکید ویژه ما بر روح سفر است و آن را ستایش میکنیم – پشتکار، تخیل، شور و نشاط، و مهمتر از همه، میل سیری ناپذیر برای آزمایش گزینههای خلاق – از ویژگیهایی هستند که در آثار برنده جایزه معماری پریتزکر 2008 به وفور یافت میشوند.
اعضاء هیات داوران پریتزکر 2008
لرد پالامبو، (رئیس هیات داوران)
شیگرو بان
رالف فِهلباوم
کارلوس خیمِنِز
جوهانی پالاسما
ویکتوریا بیوهاوس
رنزو پیانو
کارن اشتاین
مارتا ثورن، مدیر اجرایی