رم کولهاس، معمار 56 ساله هلندی، برنده جایزه معماری پریتزکر سال 2000 شد.
رم کولهاس برنده جایزه معماری پریتزکر سال 2000 شد. در اروپا، او پروژه های متعددی را تکمیل کرده که مورد تحسین منتقدان قرار گرفتند، از جمله مجتمع مسکونی در بوردو، فرانسه؛ «کارخانه یادگیری» که یک ساختمان چند منظوره برای دانشگاه اوترخت در هلند است؛ طرح جامع و گرند پالاس برای شهر لیل، در فرانسه که بزرگترین پروژه برنامه ریزی شهری او بوده است؛ و همچنین کانستال که یک فضای نمایشگاهی، رستوران و سالن های نمایش در روتردام است.
یک طرح دیگر توسعه از کولهاس به نام «پروژه مسکونی نکسوس» در فوکوکا، ژاپن است که شامل 24 خانه مجزا است که هر کدام سه طبقه هستند. رم کولهاس همچنین پروژه هایی در پرتغال، کره و آلمان تکمیل کرده است. پروژه او در آلمان ساخت ساختمان سفارت جدید هلند در برلین است که در دست ساخت است.
او همچنین پروژه های بزرگ و متعددی در ایالات متحده دارد که طی دو سال آینده به نتیجه خواهند رسید: یک مرکز دانشجویی برای پردیس موسسه فناوری ایلینویز در شیکاگو که بخش عمده آن توسط میه وان در روه طراحی شده بود، یک کتابخانه عمومی مرکزی جدید برای سیاتل، و همچنین ساختمان هایی در سانفرانسیسکو و لس آنجلس. رم کولهاس(برنده جایزه معماری پریتزکر سال 2000) همچنین بر روی طرح جامع ساختمانهای دفتر مرکزی استودیو یونیورسال، متعلق به شرکت سیگرام کار کرده است.
معمولا بحث های داغ و انتقادی در زمینه آثار و ایده های کولهاس مشاهده میشود. طراحی رادیکال و خاص او برای کتابخانه عمومی شهر سیاتل مورد تحسین قرار گرفت اما طبق گزارش های اولیه از سیاتل، این طرح را اینگونه توصیف کردند: «آماده سازی نیروبخش برای یک سواری دیوانه وار همراه با مردی که به سرگردانی خارج از عرف همیشگی مشهور است.»
توماس جی. پریتزکر، رئیس بنیاد هیات، میگوید: «به نظر میرسد که با آغاز هزاره جدید، هیات داوران باید یک معمار هماهنگ با آینده را انتخاب کنند. در واقع، کولهاس را پیامبر نسل مدرن معماری نامیدند و جای تعجب نیست که موزه هنرهای مدرن نه فقط یک نمایشگاه بلکه دو نمایشگاه را به ایده های او اختصاص داده است.»
خانه بوردو که توسط مجله تایم بعنوان بهترین طراحی سال 1998 معرفی شد، یکی از مهم ترین آثار اوست. این خانه برای رفع نیازهای یک زوج طراحی شد که خانه قدیمی شان زندانی شده بود. پدر خانواده پس از یک تصادف اتومبیل فقط میتوانست با صندلی چرخدار حرکت کند.
کولهاس سه بخش مجزا را برای این خانه پیشنهاد کرد که البته خودش آن را «سه خانه» توصیف میکند که بر روی یکدیگر قرار گرفتند. پایینترین قسمت را اینگونه توصیف میکند: «بخش غار مانند خانه که مجموعه ای از غارهای درون دامنه تپه هستند و متضمن زندگی خانوادگی دنج و صمیمانه محسوب میشوند.»
بخش دیگر یعنی «خانه بالایی» به فضاهایی برای این زوج و همچنین فضاهایی برای فرزندان آنها تقسیم شده است. در این میان، یک اتاق شیشه ای تقریبا نامرئی قرار گرفته است، نیمی در داخل، نیمی در بیرون، و یک طرف آن قفسه بندی شده و مشتری از آن بعنوان اتاق نشیمن استفاده میکند.
این اتاق در واقع یک سکوی متحرک عمودی به ابعاد 3×3.5 متر (10×10.75 فوت) است، که بعنوان یک آسانسور عمل میکند چون فرصت دسترسی به همه سطوح را برای پدر خانواده فراهم میکند. یکی از دیوارهای این آسانسور دارای قفسه بندی است تا او بتواند به کتابهای مورد نظر برایش کارش دسترسی داشته باشد.
کولهاس اولین کتاب خود را به نام «نیویورک هذیانی» در سال 1978 منتشر کرد. جیمز استیل، مولف، آن را اینگونه توصیف کرده است:« نگاهی نامتعارف، اما با بیان عالی و دقیق به الگوی رشد شهری».
در یک مقاله در لس آنجلس تایمز این کتاب را اینگونه توصیف کردند: «پر از تئوری ها و تصاویر بدیع در مورد آن شهر – که در میان آنها تصویری از ساختمان کرایسلر را مشاهده میکنید که کنار ساختمان امپایر استیت در یک رختخواب خوابیدند.»
او اخیرا کتاب «S, M, L, XL» را نوشته است که مجله تایم آن را اینگونه توصیف کرد: «یک کتاب مناسب برای میز کنار مبل نسلی که با MTV و دِریدا بزرگ شدند.»
هیات داوران جایزه پریتزکر نوشته های کولهاس را آنقدر مهم میدانند که در اعلامیه انتخاب برنده این جایزه به آن اشاره کردند و مدعی شدند که شهرت او بخاطر کتابها، طرح ها و کاوشهای دانشگاهی به اندازه شهرتش برای ساخت ساختمانها مهم بوده است.
ج. کارتر براون، رئیس هیات داوران جایزه پریتزکر، اظهار داشت: «رم کولهاس بعنوان یکی از با استعدادترین و اصیل ترین استعدادهای معماری جهان امروز مورد احترام است. او رهبر نسل سرکش معماران هلندی است که با یک ذهن بیقرار، مفاهیم درخشانی را ارائه میکند و توانایی خاص او باعث میشود که یک ساختمان شروع به ترنم کند و جایگاه درخشان در آسمان طراحی معاصر کسب کند.»
بیل لیسی، مدیر اجرایی جایزه پریتزکر، در کتاب خود با عنوان 100 معمار معاصر در سال 1991 نوشت: «رم کولهاس هلندی را بعنوان یک معمار/ فیلسوف/ هنرمند میشناسیم که ادراک ما از شهرها و تمدن را گسترش داده و همچنان به این روند ادامه میدهد.»
لیسی، رئیس دانشگاه ایالتی نیویورک در پورچیس، افزود:« کولهاس مجموعه ای جذاب از پروژه های درخشان را جمع آوری کرده که بطور مداوم مرز بین طراحی شهری و معماری را محو میکند. او استعداد و توانایی خاص و نادر در زمینه تفکرات طراحی دارد، که از کوچکترین جزئیات ساخت و ساز تا بزرگترین مفاهیم طرح جامع منطقه ای را شامل میشود.
مراسم رسمی آنچه در سراسر جهان بعنوان عالی ترین افتخار معماری شناخته میشود در 29 ماه مه 2000 در اورشلیم، اسرائیل برگزار خواهد شد. در آن زمان، یک جایزه 100.000 دلاری همراه با یک مدال برنز به کولهاس تقدیم خواهد شد. او اولین برنده هلندی جایزه پریتزکر و بیست و سومین برنده این جایزه است.
