اکتشاف تفصیلی” در معادن به طور کلی برای این منظور است که با صرف هزینه هایی به مراتب بیشتر از فاز اکتشاف اولیه ولی بسیار بسیار کمتر از هزینه های بازکردن سینه کار یا “استخراج ناموفق”!!!
اطلاعات کاملی از تناژ و کیفیت، شکل ذخیره، میزان باطله احتمالی و کلیه اطلاعات ریزی که در مرحله استخراج نیاز خواهد بود را به دست بیاریم.
در گذشته عملاً این فاز وجود نداشته و مالکان معادن فقط با بازکردن سینه کار و صرف هزینه های بسیار بزرگ که گاهاً منجر به ورشکستگی می شده، می توانستند به این اطلاعات دسترسی پیدا کنند.
فاز اکتشاف تفصیلی در معادن سنگ ساختمانی شامل بخش های زیر هست که از نظر هزینه در حدود 80-85% هزینه های اکتشاف معادن سنگ ساختمانی خواهد بود:
-
تجهیز معدن به لحاظ اسکان، تانکرهای سوخت و آب در حد و حدود کارگاه اکتشاف
-
احداث جاده دسترسی به معدن و جاده های دسترسی داخلی معدن
-
حفر گمانه های مغزه گیری
-
لاگینگ (مطالعه مغزه ها) به منظور بررسی سلامت، بازی رنگ ،طرح و نقش و مناطق خرد شده در سنگ برجا
-
نمونه برداری از نمونه سنگ حفاری شده، محل درزه ها و پرشدگی ها و مناطق خرد شده
-
انجام آزمایشات مربوطه از نمونه های فوق (بند 5)
-
ارائه گزارش نهایی
در صورتی که نتایج این فاز از مطالعات اکتشاف منفی باشه، عملاً با یه هزینه بسیار کمتر از بازکردن سینه کار و معدن از ادامه کار منصرف شده و جلوی هزینه های بسیار بزرگ بعدی گرفته میشه، اما اگر نتایج حاصل از این بخش مثبت بود، مالک معدن با چشم باز ،اطمینان و قدرت کامل میتونه وارد فاز استخراج بشه و عملاً اصلاً ترسی از ریسک نبود ذخیره یا تغییرات کیفیتی (در سلامت، رنگ یا طرح سنگ که به صورت ناگهانی و شوکه کننده به مالک عنوان شود) در کل طول عمر معدن نداشته باشه…
1-تجهیز معدن به لحاظ اسکان، تانکرهای سوخت و آب در حد و حدود کارگاه اکتشاف
بعد از به نتیجه رسیدن عملیات اکتشاف اولیه در معادن سنگ ساختمانی و مثبت بودن نتایج، عملاً مالک یا سرمایه گذار معدن تونسته بخشی از ریسک های معدن رو با کمترین هزینه (در حدود 15-20% هزینه اکتشاف “کل وسعت محدوده” که چیزی کمتر از بازکردن یک سینه کار استخراجی توی همون معدنه) و صرف کوتاه ترین زمان ممکن (در حدود 1 تا 2 ماه)؛
کاهش بده و با دید باز به ادامه انجام عملیات اکتشاف تفصیلی مبادرت کنه و این یعنی اگر معدن مناسبی برای کار نباشه، در کوتاه ترین زمان و حدود 20% هزینه بازکردن یه سینه کار، از مهلکه فرار کرده و از صرف هزینه های هنگفت رها بشه…
تجهیز کردن معدن برای انجام عملیات اکتشاف تفصیلی در عمل اولین فعالیتی هست که مالک یا سرمایه گذار معدن برای شروع معدنکاری باید انجام بده و البته در این مورد هم خیلی سلیقه ای برخورد میشه! و این برخورد سلیقه ای به این دلیل هست که ممکنه نتایج منفی باشه و با حداقل هزینه انجام شده، بشه کارگاه رو تخلیه کرد.
در صورت وجود نتایج مثبت، مالک یا سرمایه گذار میتونه همین تجهیزات موجود رو برای مرحله استخراج توسعه بده، یا این که این تجهیزات رو از معدن منتقل کنه و اقدام به نصب تجهیزات دائمی و ساخت و ساز داخل معدن بکنه… به هر حال حداقل امکاناتی که میشه برای تجهیز یه معدن در نظر داشت به شرح زیر میتونه باشه:
اگر معدن نزدیک به روستا یا آبادی باشه که برای اسکان و خوراک پرسنل توصیه میشه از امکانات روستا استفاده بشه ولی اگر معدن به لحاظ مسافت از روستا یا آبادی فاصله زیادی داره یا سرمایه گذار صلاح نمیدونه به دلیل بروز مشکلات محلی احتمالی تعاملی با آبادی های اطراف داشته باشه؛ لازم هست معدن رو به کانکس جهت اسکان پرسنل مجهز کرد…
معمولاً در مناطق سردسیر یا گرمسیر بهتره از کانکس هایی استفاده بشه که توی سقف اونها پشم شیشه و در کف اونها یونولیت عایق بندی شده که از انتقال سرما و گرمای ️ بیرون به داخل کانکس جلوگیری بشه (در اکتشاف تفصیلی)…
علاوه بر کانکس جهت اسکان پرسنل (که برای هر نفر 1.5 متر مربع فضا تخصیص داده بشه)، کانکس دستشویی و کانکس حمام هم معمولاً برای پرسنل لازم هست و البته یه موتور برق (ترجیحاً) دیزل یا بنزینی کوچک هم برای تامین برق چند ساعت شبانه بهتر هست توی معدن در مرحله اکتشاف موجود باشه!
معادن در مرحله اکتشاف تفصیلی معمولاً به یه تانک آب 12000 تا 20000 لیتری برای آب مصرفی در کارگاه (استحمام و دستشویی و …) نیاز دارند.
یه تانک آب 4000 تا 10000 لیتری برای عملیات حفاری مغزه گیری و یه تانک آب 1000 لیتری (یا چند 20 لیتری به صورت روزانه) برای آب شرب و یه تانک سوخت 6000 تا 12000 لیتری هم برای نگهداری سوخت لازم در کارگاه نیاز هست…
یه معدن در این مرحله (در اکتشاف تفصیلی)، معمولاً به یه نگهبان شب و یه مسئول تدارکات که دارای ماشین باشه یا براش ماشین تهیه کرد) هم نیاز داره! بسته به این که تعداد پرسنل اکتشاف تفصیلی از 20-30 نفر بیشتر باشه یا نه، مالک تصمیم می گیره که تامین خوراک پرسنل توسط طبخ در محل معدن انجام بشه، یا خوراک از بیرون معدن تامین بشه! اگر تصمیم به طبخ داخل معدن باشه، معدن یه آشپز هم لازم داره…
نکات مهم در جانمایی محل کانکس این هست که باید جوری کانکس ها قرار داده بشوند که:
✔️در محل آبراهه و مسیل های فصلی نباشند…
✔️در روی نوک تپه های مناطق بادخیز قرار نگیرند…
✔️بهتر هست کانکس رو توی زمین کار گذاشت یا روی فونداسیون قرار داد که اگر بادهای منطقه هم شدید شد باعث افتادن یا جابجایی کانکس نشه…
✔️در مناطق گرمسیر به نحوی نباشند که آفتاب مدام داخل کانکس بتابه و بالعکس، در مناطق سردسیر جوری قرار بگیرند که داخل کانکس آفتابگیر باشه…
✔️در مناطق بادخیز 🌬به نحوی باشند که عرض کانکس (کمترین سطح مقطع) در جهت باد قرار بگیره…
✔️در محلی که کانکس قرار داده می شه، اطراف اون به عرض حدود یه متر گازوییل پاشی بشه که حیوانات موذی مثل عقرب ، مار ، موش و غیره به کانکس نزدیک نشوند و برای پرسنل معدن مشکل ایجاد نکنند…
✔️✔️ذکر این مطلب خیلی ضروری هست که پسماند خوراک کارگاه از محل کارگاه دور بشه! چرا که اگر در نزدیکی اسکان پرسنل قرار داده بشه، محلی برای جمع شدن حیوانات موذی و البته حیوانات درنده ای مثل گرگ و گراز میشه و برای حفاظت جان پرسنل بسیار این مطلب خطرناک هست…
-
احداث جاده دسترسی به معدن و جاده های دسترسی داخلی معدن
در ادامه مباحث مربوط انجام مراحل اکتشاف تفصیلی در معادن سنگ ساختمانی، در این نوبت سعی میشه که مطالبی در مورد جاده سازی_اکتشافی در محدوده به منظور انجام عملیات اکتشاف تفصیلی عنوان بشه.
ذکر این نکته اینجا ضروریه که عناوینی که در مورد احداث جاده اکتشافی عنوان میشه، در جاده های مربوط به استخراج معدن کلاً متفاوته و موضوع جاده های معدنی (استخراجی)؛
استانداردها و ملزومات اون جاده ها، بحثی هست که در استخراج معادن در مورد اون صحبت میشه! پس در این نوبت صرفاً در مورد جاده های اکتشافی معادن مطالب عنوان شده اند…
با توجه به این مسئله که محدوده های اکتشافی اغلب مناطقی بکر و بدون فعالیت معدنی هستند، نیاز هست که در درجه اول جاده دسترسی مناسبی از یک جاده اصلی، فرعی یا خاکی موجود از قبل، تا محدوده احداث بشه و تجهیزات مورد نیاز ، به سهولت به محدوده منتقل شده و در مکان مناسب جانمایی بشن. برای احداث این نوع جاده های خاکی معمولاً از ماشین آلاتی مثل بیل و بلدوزر یا در شرایط خاص از آتشباری استفاده میشه…
در مرحله بعد لازمه تا جاده های داخلی معدن احداث بشن تا تجهیزات و دستگاه های حفاری و تانکرهای آب و سوخت به راحتی بتونن در محل های مناسبی که برای حفر گمانه های مورد نیاز در نظر گرفته شدن مستقر شده و کار حفاری مغزه گیری به بهترین شکل خودش انجام بگیره…
اصولاً هزینه احداث جاده تابع جنس سنگ، طول و عرض اونه. هرچه جنس سنگ سخت تر، طول و عرض جاده بیشتر باشه، هزینه هایجادهسازی و تخریب منابع طبیعی (و بالطبع جریمه های مربوطه) بالاتر میره.
هزینه های احداث جاده در معادنی که شرایط توپوگرافی منطقه شدید یا پوشش_گیاهی غنی تر باشه، مبالغ مالی بیشتری رو به مالک یا سرمایه گذار معدنی تحمیل میکنه. در نتیجه جاده ای که در مراحل اکتشاف احداث میشه، معمولاً شیب بیشتری از جاده های استخراجی و استاندارد داره (تا طول جاده کمتر بشه) و هزینه های جاده سازی کاهش داده بشه…
بایستی به این نکته توجه کرد که برای دسترسی محل هایی که از مراحل قبل و در اکتشاف اولیه مشخص شده (مثل نقاط حفاری مد نظر، محل ترانشه ها، محل احداث سینه کارها و غیره) و لازم هست که برای رسیدن به اون محل جاده سازی کرد، دو سناریو وجود داره:
- محل مورد نظر بر اساس شواهد و قراین بالای 50-60% امید بخش هست که در این حالت باید سعی بشه جوری جاده سازی بشه که اگر نتایج حفاری های عمقی هم مثبت بود، برای کاهش هزینه های جاده سازی بعدی، از همین جاده بشه در مرحله استخراج استفاده کرد و این نکته یعنی این که جاده مورد بحث به نحوی زده بشه که بتوان در مراحل بعد، استانداردهای مربوط به جاده های استخراجی رو هم در اونها ایجاد کرد.
- محل مورد نظر بر اساس شواهد و قراین کمتر از 50% امید بخش هست که در این حالت باید سعی بشه جوری جاده سازی بشه که با کمترین هزینه جاده سازی اکتشافی انجام بشه تا در صورت منفی بودن نتایج، هزینه جاده سازی خیلی به مالک یا سرمایه گذار فشار و ضرر وارد نکنه…
طراحی ️جاده معمولاً از روی نقشه توپوگرافی که در مراحل اکتشاف_اولیه تهیه شده انجام میشه و با توجه به نقاط ابتدایی و انتهایی جاده و شیب موجود در منطقه شمای کلی جاده به دست میاد.
شکل زیر نقاط حفاری مد نظر جهت انجام عملیات حفاری در یال شرقی یک معدن مرمریت و جاده مورد نظر جهت دسترسی به نقاط مذکور رو نشون میده
ادامه ی این مبحث را در مقاله ی اکتشاف تفصیلی معدن سنگ (بخش دوم) دنبال کنید.
