بیوگرافی آنه لاکتون (Anne Lacaton) و جین-فیلیپ وسل (Jean-Philippe Vassal) برندگان جایزه پریتزکر 2021
آنه لاکتون (1955، سینت پاردو، فرانسه) و جین-فیلیپ وسل (1954، کاسابلانکا، مراکش) برنده جایزه معماری پریتزکر 2021 با یکدیگر در اواخر دهه 1970 طی دوره رسمی آموزش معماری در مدرسه ملی معماری و مناظر عالی (École Nationale Supérieure d’Architecture et de Paysage) در شهر بوردو (Bordeaux) آشنا شدند.
لاکتون برای اخذ مدرک کارشناسی ارشد در رشته برنامه ریزی شهری از دانشگاه بوردو مونتن (Bordeaux Montaigne University) اقدام کرد (1984)، درحالیکه وسل برای تمرین و ممارست برنامه ریزی شهری به نیجر واقع در غرب آفریقا رفت، و در همین نیجر بود که پیدایش دکترین معماری آنها آغاز شد، جایی که عمیقاً تحت تاثیر زیبایی و تواضع منابع بخشنده موجود در چشم اندازهای بیابانی آن کشور بودند.
وسل به یاد می آورد: “ نیجر یکی از فقیرترین کشورهای جهان است و مردم چنان شگفت انگیز و چنان بخشنده هستند و با هیچ تقریباً همه چیز را انجام می دهند و همیشه در حال یافتن منابع اند، اما همراه با خوش بینی سرشار از شعر و قوه تخیل. آنجا واقعاً مدرسه دوم معماری بود.”
در نیامی (Niamey) نیجر، لاکتون و وسل اولین پروژه مشترک خود را ساختند، یک کلبه نی ساخته شده از شاخه ی بوته های محلی که با ماندگاری شگفت آوری دو سال بعد از تکمیل با باد خرد می‌شود.
آنها سوگند خوردند که هرگز آنچه را می توان بازیابی کرد تخریب نکنند و در عوض آنچه از پیش موجود است را پایدار سازند، بدین نحو که سازه را به واسطه‌ی افزودن گسترش دهند، به تجملی بودن سادگی احترام بگذارند و امکانات جدیدی را مطرح کنند.
آنها لاکتون & وسل را در پاریس تاسیس کردند (1987) و از آن موقع جسارت را در طراحی‌هایشان از ساختمان های جدید و پروژه های تحول آفرین به نمایش گذاشته اند.
آنها بیش از سه دهه است که منازل شخصی و اجتماعی، موسسات فرهنگی و علمی، فضاهای عمومی و استراتژی های شهری را طراحی می کنند. معماری آن دو بازتاب دهنده دفاع از عدالت اجتماعی و پایداری به واسطه‌ی اولویت بخشی به سخاوتمندی فضا و آزادی با استفاده از مصالح اقتصادی و اکولوژیک است.
همچنین فراهم کردن رفاه جسمی و عاطفی نیز در کارهایشان عامدانه بوده است. به کارگیری تکنولوژی های گلخانه ای برای شرایط زیست اقلیمی با خانه‌ی لتاپی (Latapie House) در شهر فایوراک (Floirac) فرانسه آغاز شد (1993).
آنها با استفاده از نور خورشید در هماهنگی با تهویه‌ی هوای طبیعی، سایبان و عایق بندی خورشیدی میکرواقلیم های قابل تنظیم و مطلوبی ایجاد کردند. لاکتون می گوید: «ما از همان ابتدا، گلخانه های باغ گیاه شناسی را که گیاه های ظریف شگفت انگیز، نورپردازی زیبا، شفافیت و قابلیت تغییر آسان آب و هوای محیط بیرون را داشتند، مطالعه کردیم. گلخانه‌ها یک فضا و یک احساس هستند و ما علاقمند بودیم که این ظرافت را به معماری وارد کنیم.»
هم در ساخت و سازهای جدید و هم در تبدیل ساختمان ها، احترام به امر موجود اصل کار آنها است. یک اقامتگاه خصوصی در منطقه مسکونی کپ فره Cap Ferret)) فرانسه در بخش توسعه نیافته ای از امتداد خلیج آرکاشون (Arcachon) با هدف کمترین اخلال در محیط طبیعی ساخته شد.
معماران بجای اینکه 46 راس درخت را بر زمین بیاندازند، گیاهان بومی آنجا را تقویت کردند و خانه را دور تنه هایی که متقاطع بودند ساخته و بدین نحو به ساکنان این امکان را دادند که در میان حیات گیاهی زندگی کنند.
لاکتون توضیح می دهد: «امر از پیش موجود ارزشمند است اگر زمان و تلاش کافی را برای به دقت نگریستن آن به کار ببریم. در واقع، مسئله مشاهده است، یعنی رویارو شدن با یک مکان با دیدگانی بانشاط، با دقت و موشکافانه … به منظور درک ارزش ها و نواقص و فهمیدن نحوه تغییر وضعیت در حین حفظ ارزش هایی که از پیش آنجا بوده است.»
گزینش ماهرانه آنها در مصالح معقول، معماران را قادر می سازد فضاهای زندگی بزرگتری را مقرون به صرفه بسازند، همانطور که در ساخت 14 اقامتگاه تک-خانواری برای یک طرح توسعه منازل اجتماعی (2005)، 59 واحد درون ساختمان های آپارتمانی کم ارتفاع در نپرت گاردنز (Neppert Gardens) (2015)، هم در مالهوس (Mulhouse) فرانسه؛ در ساختمان های مجاور با ارتفاع متوسط متشکل از 96 واحد در شلون-سور- سآئون (Chalon-sur-Saône) فرانسه (2016) و دیگر ساختمان ها به نمایش درآمد.
این دو معمار در طول حرفه خود برنامه های شهری مبنی بر تخریب منازل اجتماعی را رد کرده و در عوض بر طراحی کامل به منظور اولویت بخشی به رفاه ساکنان ساختمان و میل یکپارچه‌ی آنها به فضاهای بزرگتر تمرکز کرده اند.
آنها همراه با فردریک دروت و کریستوفر هاتن،530 واحد در سه ساختمان در محله‌ی گراند پارک (Grand Parc) شهر بوردو فرانسه (2017) را تبدیل کردند که با منظور ارتقاء کاربری های تکنیکی و قابل توجه تر از آن به منظور افزودن فضاهای انعطاف پذیر بخشنده به هر واحد بدون جابجایی ساکنان طی مرحله ساخت و حفظ ثبات نرخ اجاره برای آنها بوده است.
لاکتون بیان می‌دارد: «ما هرگز امر موجود را به عنوان مشکل ندیده ایم. ما با دیدگان مثبت اندیش می‌نگریم، چراکه با آنچه از پیش داریم شانس انجام کارهای بیشتر را داریم»، وسل ادامه داد: «ما به مکان هایی رفتیم که ساختمان ها ممکن بود تخریب شوند و با افراد آنجا ملاقات کردیم، خانواده هایی که حتی با این وجود که وضعیت ساختمان در بهترین حالت نبود اما دلبسته‌ی منزل شان بودند. آنها اغلب به این خاطر مخالف تخریب بودند که دوست داشتند در محله‌ی خود باقی بمانند. این موضوع از سر مهربانی و محبت است.»
کارهای کنونی در حال انجام شامل تبدیل یک بیمارستان سابق به ساختمان های آپارتمانی با ارتفاع متوسط 138 واحدی در پاریس فرانسه، یک ساختمان با ارتفاع متوسط 80 واحدی در اندرلشت بلژیک؛ تبدیل ساختمان اداری در پاریس، فرانسه؛ ساختمان های چندکاره برای هتل و فضای تجاری در تلوس (Toulouse)، فرانسه؛ و ساختمانی با ارتفاع متوسط با منازل شخصی 40 واحدی در هامبورگ آلمان می‌شود.
وسل می گوید: «معماری خوب فضایی است که در آن چیزی ویژه رخ می دهد، جایی که می خواهید لبخند بزنید، صرفاً به این خاطر که آنجایید»، «معماری خوب همچنین نسبتی با شهر است، نسبتی با آنچه می بینید و مکانی که در آن شاد هستید، جایی که افراد در آن حس سلامتی و راحتی می کنند- فضایی که عواطف و لذت را می بخشد.»
لاکتون استاد دانشیار معماری و طراحی در موسسه‌ی فناوری و صنعتی فدرال زوریخ (Swiss Federal Institute of Technology ETH Zurich) در سوییس (زوریخ، سوییس، از سال 2017) و استاد مدعو در دانشگاه پلی تکنیک مادرید در مقطع کارشناسی ارشد ساختمان سازی (مادرید، اسپانیا، از سال 2007) است.
وی همچنین استاد مدعو دانشگاه فناوری دلف (Delft) (دلف؛ هلند، از 2016 تا 2017) و دانشگاه فنی نورنبرگ جورج سیمون اهم (Technische Hochschule Nürnberg Georg Simon Ohm) (نورنبرگ، آلمان، در سال 2014) بوده است؛ وی منتقد طراحی در مجله معماری (Architecture) (2015) و کرسی استاد مدعو کنزو تانگه (Kenzo Tange) در معماری و برنامه ریزی شهری (2011) در مدرسه تحصیلات تکمیلی رشته طراحی دانشگاه هاروارد (کمبریج، کارشناسی ارشد)؛ و کرسی استاد مدعو برنامه کلارکسون (Clarkson) در دانشگاه بوفالو (بوفالو، نیویورک، 2013) بوده است. او از هیئت داوری جوایز LafargeHolcim اروپا (2017) بوده و امسال نیز عضو هیئت داوری 2021 خواهد بود.
وسل استاد دانشیار در دانشگاه Künste Berlin (برلین، آلمان، از سال 2012) و سابقاً در دانشگاه فنی برلین (برلین، آلمان، 2007 تا 2010)؛ مدرسه هنر پیتر برنز در دانشگاه علوم کاربردی (دوسلدورف، آلمان، 2005)؛ مدرسه ملی معماری عالی ورسایÉcole Nationale Supérieure d’Architecture) ) (ورسای، فرانسه، 2002-2006)؛ و مدرسه ملی معماری و مناظر عالی بوردو (1992-1999) وی رئیس هیئت داوران برای جوایز لافارژ هولسیم (LafargeHolcim) (2014) و عضو هیئت داوران (2008 & 2011) بوده است.
آنها با هم استادان مدعو دانشگاه ساساری شهر آلگرو (Alghero) (آلگرو، ایتالیا، 2014-2015)؛ برنامه Pavilion Neuize OBC موزه هنر کاخ توکیو (Palais de Tokyo) (پاریس، فرانسه، 2013-2014)؛ و موسسه فناوری فدرال سوییس (لوزان، سوییس، 2010-2011) بوده اند.
لاکتون و وسل دریافت کنندگان جایزه‌ی بزرگ BDA در سال 2020؛ به صورت مشترک با دروت (Druot) برنده جایزه جهانی برای معماری پایدار، موزه‌ی معماری و میراث در سال 2018؛ مدال طلای جامعه معماری آکادمی (Académie d’Architecture) در سال 2016؛ مدال هاینریش تسنو (Heinrich Tessenow) در سال 2016؛ جایزه رولف شاک (Rolf Schock) در هنرهای بصری سال 2014؛
جایزه Daylight & Building Components از بنیاد Villum و بنیاد Velux در سال 2011؛ فلوشیپ بین المللی از سوی موسسه سلطنتی معماران بریتانیا (British Architects) در سال 2009؛ جایزه بزرگ معماری ملی (Grand Prix National d’Architecture) در فرانسه سال 2008؛ و جایزه‌ی معماری شلینگ (Schelling) در سال 2006 بوده اند.
فعالیت های لاکتون و وسل جایزه‌ی دستاورد عمر از موسسه Trienal de Lisboa (2016)؛ و از بنیادFundació Mies van der Rohe جایزه اتحادیه اروپا برای معماری معاصر (2019) را همراه با معماری فردریک دروت و معماری کریستوف هاتن (Christophe Hutin) برای تبدیل 530 ساختمان مسکونی در گرندپارک شهر بوردو دریافت کردند.
آثار مشترک منتشرشده آنها شامل فضای آزاد (آنه لاکتون & جین-فیلیپ وسل، به مناسبت شانزدهمین نمایشگاه دو سالانه بین المللی معماری در ونیز (La Biennale di Venezia) در سال 2018)، رخدادها. آزادی استفاده (مدرسه تحصیلات تکمیلی طراحی دانشگاه هاروارد، نشر استرنبرگ، 2015)، PLUS: توسعه ساختمان سازی در مقیاس بزرگ.
مورد استثنائی همراه با دروت (سرمقاله ای گوستاو گیلی (Gustavo Gili) SL، در سال 2007)، و Il fera beau demain (یک فروشگاه) (آنه لاکتون & جین-فیلیپ وسل، موسسه معماری فرانسوی (Institut Français d’Architecture)، 1995) می شود.
آنها در پاریس فرانسه مشغول به کار و ساکن هستند.
