پریتزیکر 2014
هدف جایزه معماری پریتزکر از زمان تاسیس در سی و پنج سال قبل، معرفی معماران زنده با آثار ساخته شده برتر بوده است که آثارشان سهم به سزایی در سازگاری زندگی بشری داشتند.
شیگرو بان، برنده پریتزکر 2014 ، بازتاب کاملی از همین روحیه ی مخصوص به این جایزه است. او یک معمار برجسته است که به مدت بیست سال با خلاقیت و طراحی با کیفیت بالا به شرایط ناگوار ناشی از بلایای طبیعی ویرانگر پاسخ داده است.
ساختمان های او سرپناه، مراکز اجتماعی و مکان های معنوی را برای کسانی که متحمل خسارات و ویرانی های عظیم شدند، فراهم می کند. او اغلب از همان روزهای ابتدایی بروز فاجعه در صحنه حضور دارد، همانطور که در رواندا، ترکیه، هند، چین، ایتالیا و هائیتی و سرزمین خود ژاپن و سایر کشورها حضور داشته است.
رویکرد خلاقانه و نوآوری او، بویژه در زمینه ی مصالح و سازه‌های ساختمانی دیده می‌شود و فقط منحصر به خیرخواهی و نیات خوب نیست؛ همه ی این موارد در آثار او وجود دارند. از طریق طراحی عالی، در پاسخ به چالشهای بزرگ و خُردکننده، شیگرو بان نقش این حرفه را گسترش داده است.
او جای مناسبی برای میز معماران برای مشارکت در گفتگو با دولت ها و نهادهای عمومی، نیکوکاران و جوامع آسیب دیده ایجاد کرده است. احساس مسئولیت و عملکرد مثبت وی برای ایجاد معماری با کیفیت برای پاسخگویی به نیازهای جامعه، همراه با رویکرد اصلی وی در برابر این چالش های بشردوستانه، برنده امسال را به یک متخصص مثال‌زدنی و نمونه تبدیل کرده است.
زمینه کاری دریافت‌کننده این جایزه شامل یک طیف وسیع است. از زمان تأسیس اولین دفتر خود در توکیو در 1985 و سپس گسترش آن به نیویورک و پاریس، وی پروژه های زیادی را تکمیل کرده است از جمله مسکن حداقلی، خانه‌های تجربی ، موزه‌ها، غرفه‌های نمایشگاهی، سالن‌های کنسرت و کنفرانس، ساختمان‌های اداری.
یکی از زیرساخت‌های اصلی در ساخت همه ی این آثار، رویکرد تجربی خاص او است. او زمینه ی معماری را نه تنها برای رفع مشکلات و چالشهای موجود توسعه داد بلکه در مورد ابزارها و تکنیک‌های مقابله با آنها نیز همین روش را اتخاذ کرد.
او قادر است در اجزاء استاندارد و مواد معمولی فرصت‌هایی برای استفاده در روش‌های جدید مشاهده کند، برای مثال هنگام استفاده از لوله‌های کاغذی، مواد بسته بندی یا کانتینرهای حمل و نقل. شهرت اصلی او در استفاده خلاقانه از نوآوری‌های ساختاری از مواد غیرمتعارف است از جمله بامبو، پارچه، کاغذ و کامپوزیت‌های الیاف کاغذ بازیافت شده و یا پلاستیک‌ها.
او در طرح «خانه عریان» توانست مفهوم سنتی اتاق‌ها و در نتیجه زندگی داخلی را به چالش بکشد، و به طور همزمان فضایی شفاف و تقریباً جادویی ایجاد کند.
این کار با وسایل ساده انجام شد: دیواره های خارجی از پلاستیک مواجِ شفاف ساخته شدند و برای برخی قسمت‌ها نیز از اکریلیک سپید استفاده شده که در بخش داخلی بر روی یک چارچوب چوبی کشیده شدند. این ترکیب لایه‌بندی شده از مواد معمولی که به طور طبیعی و کارآمد استفاده شدند؛ راحتی، عملکرد محیطی کارآمد و همزمان کیفیت حسی نور را فراهم می کند.
استودیوی شخصی او، بر روی تراس مرکز پومپیدو در پاریس قرار دارد. در همین جا، به مدت شش سال بر روی پروژه موزه متز کار کرد. این استودیو با استفاده از لوله‌های مقوایی و یک غشاء برای پوشش سقف ساخته شده است. او همچنین از کانتینرهای حمل و نقل به عنوان عناصر آماده در ساخت موزه استفاده کرده است.
مجموعه آثار او اثبات تواناییش در افزودن ارزش از طریق طراحی است. ایده‌های مفهومی و ساختاری دیگر که توسط وی توسعه داده شدند را می‌توان در «خانه با ستون PC »، «خانه با سقف دوبل»، «خانه مبلمان»، «خانه با دیوارهای کمتر» و «خانه با شبکه نُه مربع » مشاهده کرد.
یکی دیگر از موضوعاتی که در آثار او وجود دارد تداوم فضایی بین فضاهای داخلی و خارجی است.
در «خانه دیوار پرده‌ای» او از پرده‌های متحرک شبیه خیمه استفاده کرد تا به راحتی فضای داخلی و خارجی را به هم متصل کند، اما در صورت نیاز حریم خصوصی را فراهم می کند.
در مرکز 14 طبقه نیکلاس جی. هایِک در توکیو قاب‌های شیشه‌ای بلند در نمای جلو و عقب ساختمان قرار دارند که می‌توان هر یک را به طور کامل باز کرد.
از نظر شیگرو بان، پایداری یک مفهوم نیست که به توان آن را به دنبال یک واقعیت ذکر کرد، بلکه آن را ذات معماری می‌داند. در آثار او تلاش شده است تا با استفاده از مواد تجدیدپذیر و حتی‌المقدور محلی، محصولات و سیستم های مناسب و هماهنگ با محیط و زمینه ی خاص تولید شوند.
به عنوان یکی از نمونه کارهای اخیر او می‌توان به ساختمان اداری تامدیا در زوریخ اشاره کرد که در آن از یک سیستم ساختاری چوبی به هم پیوسته استفاده شده است، هیچ نوع سخت‌افزار یا چسب در آن به کار نرفته است.
دانش بالای او در مورد ساختار و قدردانی از استادانی مانند: میه ون دِر روه و فرای اوتو به توسعه و وضوح ساختمان های وی کمک کرده است. معماری خودش مستقیم و صادقانه است، اما هرگز عادی نیست و هر پروژه جدید؛ یک نوع طراوت الهام بخش در همین مورد را نشان می‌دند.
سادگی و ظاهر زیبا که بدون زحمت در آثار او خلق می‌شوند، حقیقتاً ناشی از سال‌ها ممارست و عشق به ساخت و ساز هستند و نکته مهمتر از همه، احترام است که او همیشه برای ساکنان ساختمان هایش قائل است، چه قربانیان بلایای طبیعی باشید و چه مشتریان خصوصی یا عموم مردم؛ این احترام را همیشه از طریق رویکرد متفکرانه، برنامه های کاربردی، مصالح مناسب و انتخاب غنی فضاهایی که ایجاد می‌کند، شاهد هستیم.
شیگرو بان یک معمار خستگی‌ناپذیر است که آثار نشان گر خوشبینی هستند. در جایی که دیگران ممکن است با چالش های غیرقابل حل روبرو شوند، بان پیشقدم می‌شود و خواستار اقدام است. در جاییکه دیگران مسیر آزمایش شده را طی می‌کنند، او فرصت نوآوری را مشاهده می‌کند.
او یک معلم متعهد است، نه تنها یک الگو برای نسل‌های جوان محسوب می‌شود، بلکه یک الهام بخش نیز هست.
به همه این دلایل فوق‌الذکر، شیگرو بان برنده جایزه معماری پریتزکر 2014 است.
اعضاء هیات داوران
لرد پالامبو، رئیس هیات مدیره
آلخاندرو آراونا
استفن بریر
یونگ هو چانگ
کریستین فیریس
گلن مرکات
جوهانی پالاسما
راتان اِن تاتا
مارتا ثورن، مدیر اجرایی
